6 tips om de positie van Somalisch-Nederlandse jongeren te versterken

Een deel van de Somalisch-Nederlandse jongeren is kwetsbaar. Sommigen bevinden zich in een zwakke sociaaleconomische positie, voelen zich niet thuis in Nederland of hebben oorlogstrauma’s. Deze risicofactoren leiden er mogelijk toe dat iemand ontvankelijk is voor radicalisering. Maar met preventie is veel te winnen. Dit blijkt uit een verkenning van Kennisplatform Inclusief Samenleven.

Artikel

De verkenning laat zien dat Somalisch-Nederlandse jongeren in vergelijking tot andere jongeren van niet-westerse herkomst meer kwetsbaar zijn. Een deel van de jongeren is opgegroeid in Somalië waar anarchie, oorlog en geweld aan de orde van de dag zijn. Onder Somalische Nederlanders is een hoge werkloosheid (33% tegenover bijvoorbeeld de 10% onder Marokkaanse Nederlanders). Ook is er sprake van een relatief laag opleidingsniveau en veel schooluitval. De jongeren voelen zich niet altijd thuis in Nederland, onder andere vanwege cultuurverschillen en ervaren uitsluiting. Gezinnen zijn bovendien kwetsbaar door cultuur- en generatieconflicten. Deze risicofactoren, die gezamenlijk een voedingsbodem voor radicalisering kunnen zijn, komen vaker voor bij Somalische Nederlandse jongeren dan jongeren van andere herkomstgroepen.

Zes preventieve maatregelen

De onderzoekers van Kennisplatform Inclusief Samenleven interviewden sleutelfiguren uit de Somalische gemeenschap en professionals die specifieke kennis hebben over deze gemeenschap. Ook is een expertmeeting gehouden. Uit de interviews en de expertmeeting zijn zes preventieve maatregelen te destilleren die de positie van jongeren van Somalische herkomst versterken en daarmee de vatbaarheid van radicalisering kunnen verminderen.

1. Bied opvoedondersteuning aan de ouders
Wanneer ouders in hun opvoedrol worden versterkt, krijgen zij beter zicht op wat hun kinderen doen en bezighouden. Eventueel probleemgedrag is daardoor ook eerder te signaleren. Opvoedingsondersteuning is echter een taboe binnen de Somalische gemeenschap. De respondenten benadrukken het belang om dit taboe bespreekbaar te maken. Hierbij moet niet gewezen worden op dat wat fout gaat, maar juist gekeken worden naar verbetermogelijkheden.

Mogelijkheden om ouders hulp te bieden zijn bijeenkomsten met ouders en kinderen (zowel apart als gezamenlijk), huiskamergesprekken door vertrouwenspersonen, scholen die intensiever contact leggen met ouders en een hulp- of advieslijn speciaal voor Somalische ouders. Enkele respondenten raden aan deze steun vooral vanuit de Somalische gemeenschap aan te bieden, bijvoorbeeld tijdens het wekelijkse koffie-uurtje van een inloopplaats.

2. Organiseer dialoog met autochtone Nederlanders
Dialoogbijeenkomsten geven Somalische Nederlanders mogelijk het gevoel dat zij gehoord worden en gaan daarmee isolatie tegen. Gevoelige maar actuele onderwerpen kunnen hier aan bod komen, zoals het geloof, leven als moslim in Nederland, de potentiele aantrekkingskracht van radicale groeperingen en het opvoeden in een westerse samenleving. Een imam kan een rol krijgen om taboes bespreekbaar te maken.

3. Begeleid jongeren naar opleiding, werk en het beheersen van de taal
Hiervoor wordt ook de inzet van rolmodellen genoemd: ‘Het ontbreekt hier in Nederland aan goede voorbeelden of rolmodellen voor jongeren in de Somalische gemeenschap. Goed doet goed volgen. Niet een rolmodel als een crimineel of IS-aanhanger, maar bijvoorbeeld een dokter.’

4. Begeleid vluchtelingen die net binnenkomen
Somalische vluchtelingen komen uit een land waar anarchie, oorlog en geweld aan de orde van de dag zijn. Vaak hebben ze geen enkele opleiding gevolgd waardoor ze een slechtere startpositie hebben dan Somalische Nederlanders die in Nederland zijn geboren. Meerdere respondenten wijzen op het belang van begeleiding van Somalische vluchtelingen direct na hun aankomst in Nederland.

5. Maak het taboe om psychische hulp te zoeken bespreekbaar
Recent onderzoek naar politieregistraties laat zien dat geradicaliseerde moslims relatief vaak kampen met gedragsproblemen en psychiatrische problemen. Psychosociale problematiek werd bij 60 procent van de reizigers gevonden: 46 procent probleemgedrag, 14 procent serieus probleemgedrag en bij 6 procent is een persoonlijkheidsstoornis of mentale zieke gediagnosticeerd. Vanwege traumatische ervaringen hebben Somalische Nederlanders relatief vaak psychische problemen, maar deze zijn niet altijd goed zichtbaar. Praten over psychische problemen is taboe. Ook is er een gebrek aan kennis over psychische stoornissen. Deze kennis zou vergroot moeten worden, bijvoorbeeld door artsen met een Somalische achtergrond in te zetten. Een respondent vertelt: ‘Elke zondag is er een arts bij Stichting Dalmar die vertelt wat een post-traumatische stoornis is en wat een depressie inhoudt. Indien nodig kan er contact gelegd worden met een Somalische psycholoog. Dan is er ook geen probleem met een taalbarrière.’

6. Ga uitsluiting tegen
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat Nederlandse jongeren van niet-westerse herkomst zich achtergesteld voelen: ze ervaren bijvoorbeeld dat ze vaker worden afgewezen bij sollicitaties. Ook zouden media ze in een negatief daglicht zetten. Een gebrek aan erkenning en acceptatie draagt eraan bij dat een groep zich minder of niet goed thuis voelt in Nederland. Met isolatie als mogelijk gevolg. Dit geldt ook voor sommige jongeren van Somalische herkomst. Het is van belang ervoor te zorgen dat Somalische jongeren zich thuis voelen in Nederland. De inzet van maatjes zou hieraan kunnen bijdragen, zo stellen de sleutelfiguren uit de Somalische gemeenschap. Ook het belang van bekendheid waar melding gemaakt kan worden van discriminatie, wordt benadrukt.

 

Stel uw vraag
Kennisplatform Inclusief Samenleven signaleert kennisvragen rond diversiteit en integratie in de samenleving en vertaalt die naar concrete activiteiten. Deze activiteiten moeten leiden tot de beantwoording van deze vragen. De verkenning over het versterken van de positie van Somalisch-Nederlandse jongeren is naar aanleiding van zo’n kennisvraag gestart. Stuur zelf een vraag in.

Meer informatie?Neem contact op met:

Jolijn Broekhuizen

icon_chevron Stuur een e-mail
icon_chevron 030-2303260
Afbeelding