‘Niet de coming-out maar zelfacceptatie is het hoogst haalbare’

De allereerste Gay Pride-boot met daarop vluchtelingen die lesbisch, homo, bi of transgender (LHBT) zijn, vaart zaterdag door de Amsterdamse grachten. Betrokken organisaties willen tijdens de Gay Pride aandacht voor mensen die vanwege hun geaardheid of genderidentiteit hun land moeten verlaten. In Nederland zitten in het bijzonder LHBT’s met een migrantenachtergrond in een moeilijke positie; een vaak nog een onzichtbare groep bij reguliere hulpinstanties. We spreken erover met de 32-jarige Isjed Hussain, zelf homoseksueel, moslim en oprichter van de Prisma Groep.

Artikel
Discriminatie

‘Uit de kast komen ging bij mij in gradaties. Het was soms erg moeilijk en tegelijkertijd vaak ook makkelijk, het is een proces wat in principe je hele leven doorgaat. Ik ben ermee begonnen rond mijn twintigste en rond mijn 26ste was ik helemaal uit de kast’, vertelt Isjed Hussain. Hussain is geboren en getogen in Nederland, zijn beide ouders komen uit Pakistan. Hij is een zogenoemde biculturele LHBT: naast een Nederlandse achtergrond heeft hij ook een band met minimaal nog één andere cultuur. Gemiddeld ligt onder biculturelen de acceptatie van seksuele- en genderdiversiteit moeilijker dan onder Nederlandse, zo blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau uit 2014. Hanneke Felten van Movisie vertelt: ‘Wanneer biculturele LHBT’s uit een behoudende gemeenschap komen en hun LHBT-zijn wordt bekend, dan kan dit tot heftige reacties leiden. Soms zelfs tot mishandeling, verstoting of huwelijksdwang. Uit angst voor deze gevolgen leeft deze groep vaak een dubbelleven en blijven ze onzichtbaar voor professionals op school of in de wijk.’ Hussain vult aan dat ze in het begin vooral moeite hebben met zelfacceptatie vanwege de ‘heteronormatieve samenleving’, net zoals veel LHBT’s. ‘In tweede instantie hebben ze moeite met het delen van hun geaardheid met anderen waardoor velen kiezen voor een gedeelte coming-out. Veel biculturele LHBT’s zijn gelovig en ze vinden het vaak moeilijk om hun seksualiteit te integreren met hun geloof, cultuur en familie.’

Tussen twee vuren

Coming-out is als westerse LHBT vaak een vanzelfsprekende stap. Veel biculturele LHBT’s groeien echter op in een omgeving waar hun gevoelens slecht geaccepteerd worden, zeker wanneer ze sterk religieus zijn opgevoed en de familie-eer belangrijk is. Ze zitten hierdoor tussen twee vuren. Ze komen gedeeltelijk uit de kast: wel bij goede vrienden, niet bij familie. Volgens Hussain is de coming-out ook niet het ‘hoogst haalbare’ voor LHBT’s: ‘In mijn beleving is dat zelfacceptatie. Het gevolg hiervan kan een gedeeltelijke coming-out of een algehele coming-out zijn. Vaak vergeten we dat veel van de zogenaamde autochtonen ook niet helemaal uit de kast zijn, ongeveer 25 procent is bijvoorbeeld niet uit de kast op zijn of haar werk.’

LHBT-jongere

Professional: stimuleer niet automatisch een coming-out

'Zeg bijvoorbeeld niet: "Je ouders houden van je dus ze reageren vast goed." Dat weet je helemaal niet.'

Als biculturele LHBT’s om hulp vragen bij een reguliere instelling, wordt hun problematiek op LHBT-gebied niet altijd gesignaleerd. Door hun onzichtbaarheid en de vaak complexe multiproblematiek is het niet eenvoudig voor reguliere hulpverleningsinstellingen om het aanbod op deze groepen aan te sluiten. Volgens Hanneke Felten is het belangrijk dat professionals niet automatisch een coming-out stimuleren: ‘Wek geen valse verwachten over de reactie op een coming-out. Zeg bijvoorbeeld niet: “Je ouders houden van je dus ze reageren vast goed.” Dat weet je helemaal niet. Daarbij kan niet altijd open kaart gespeeld worden omdat soms het belang van de LHBT tegenstrijdig is aan dat van de familie. Hulpverleners willen graag de ouders betrekken maar dat kan voor biculturele LHBT’s soms slecht uitpakken. Zet vooral in op het stimuleren van zelfregie, bijvoorbeeld door hem of haar te ondersteunen bij het opbouwen van een LHBT-vriendelijk netwerk.’

De handreiking Kastdeur op een kier van Movisie biedt meer informatie voor gemeenten, sociale professionals en belangenorganisaties over het bieden van de juiste ondersteuning aan biculturele LHBT's.

Meisjes hand in hand

Hussain heeft de Prisma Groep opgezet om biculturele en islamitische LHBT’s in Utrecht te empoweren en ze een netwerk te bieden. Hussain legt uit: ‘Vaak kennen ze namelijk weinig andere biculturele LHBT’s en als ze die wel kennen hebben ze het niet over de eventuele problemen die ze ervaren met hun familie en omgeving. Wij empoweren ze door informatie te geven over allerlei onderwerpen die een grote rol spelen in ons leven, zoals geloof, cultuur, discriminatie, veilig vrijen en gender.’ Volgens Hussain is het van belang dat professionals van reguliere instanties luisteren naar ervaringen van biculturele LHBT’s. ‘Wij zijn producten van de Nederlandse en, in mijn geval, de Pakistaanse, islamitische cultuur. Hierdoor zijn we in staat om beide kanten van het verhaal te zien en iedere keer weer maatwerk te leveren. Deze ervaringsdeskundigheid moet ingezet worden bij het bespreekbaar maken van homoseksualiteit.’

Share Love, Love Differences

Het motto van de Gay Pride 2015 is ‘Share Love, Love Differences’. De organisatie roept iedereen op om zijn of haar visie op dit thema te delen. Hussain volgt op dit moment een training bij imam Muhsin Hendricks, die ook wel bekend staat als de ‘roze imam’, en wil daar graag iets over delen: ‘Religies zijn vooral bedoeld om mensen bij elkaar te houden, dus ook alle diversiteit toe te staan. Ik weet dat dit vaak niet het geval lijkt en dat is mede de reden dat ik nu drie maanden een training bij de imam volg. Hij gelooft er met zijn hele hart en ziel in dat islam en diversiteit, dus ook seksuele diversiteit, erg goed te combineren zijn.’

 

Kennisplatform Inclusief Samenleven heeft een onderzoek gedaan naar de patronen van zelfbeschikking en coming out bij biculturele lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders (LHBT’s).