Langs de lijn van huisvesting integreren?

Voor een onderzoek sprak ik met een aantal woningcorporaties over de integratie van statushouders. De rode draad van de gesprekken: wat doet de corporaties aan een goede landing van statushouders in de wijken?

De lokale woningmarkt kan het aan om de statushouders te huisvesten. Uit berekeningen van de corporaties blijkt dat – ook bij forse stijging van het aantal asielzoekers – maximaal 20% van alle verhuringen naar statushouders gaat. Er blijft dus op het geheel nog genoeg te kiezen voor andere woningzoekenden.

Spreiding statushouders

Sommige wooncorporaties willen ook de integraite bevorderen

Sommige corporaties zijn er bewust mee bezig om de statushouders niet alleen te huisvesten, maar tegelijkertijd ook hun integratie te bevorderen. Door te verspreiden, hoopt de corporatie concentraties te voorkomen. Dan blijven de nieuwkomers, zo is de gedachte, minder in hun eigen kringetje. Soms wordt iemand vooraf aan de buurt voorgesteld. Daarmee weten woningzoekende en buurt wat voor vlees ze in de kuip hebben. Dat leidt tot een bewustere keuze voor een wijk en voor elkaar. Het spreiden lukt niet altijd. De kans is groot dat je vaker statushouders plaatst in doorstroomcomplexen. Die muteren nu eenmaal vaker. Dit is wel een risico, juist omdat de sociale samenhang in deze complexen al minder is. Soms heb je echter geen alternatief.

Woonsituatie jonge vluchtelingen

De woonsituatie van AMV'ers, vakterm voor Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen, is een aandachtspunt. Er zit zorg bij de begeleiding, de doorstroming en de stap naar zelfstandigheid. De groepswoningen met AMV'ers lijken soms problemen op te leveren met overlast. De begeleiding van de jongeren wordt bovendien niet door iedereen met een voldoende beoordeeld. Er zijn naast sociale zorgen ook financiële zorgen: waar laten we AMV'ers die uitstromen uit de groepswoning; waar zijn die woningen van onder de 400 euro? Alleenstaande jonge statushouders hebben in de regel te weinig inkomen voor een zelfstandige woning. Het laatste punt van zorg is dat de AMV'er het vanaf zijn achttiende helemaal zelf mag rooien. Zonder voogd of ander sociaal netwerk moet hij op zoek naar een passende en betaalbare woonruimte. De kans is dat deze jongvolwassenen huurachterstanden en andere schulden maken. Hierover maken sommige corporaties zich (terecht?) zorgen.

Een eventuele oplossing zou zijn om woningen te delen. Bij alle bezochte corporaties is dit in bedrijf of ontwikkeling. De gezinshereniging komt niet overal op gang, dus zoekt men naar passende oplossingen voor die vele eenpersoonshuishoudens. Er leven nog wel vragen over wat het beste concept is. Statushouders zelf laten kiezen met wie ze willen wonen (zogenaamde friends-contracten) of juist individuele contracten? Een andere optie is het woningdelen te laten lopen via zorginstelling of gemeente. Die huurt van de corporatie en verhuurt door aan een derde. De huurincasso, eventueel meubilering en begeleiding ligt dan niet bij de corporatie.

Integratie is wederkerig proces

Het aanmoedigen van 'normaal' woongedrag raakt ook meer in zwang. Zo is er een corporatie die op bezoek gaat bij het lokale azc om daar groepen uit te leggen hoe wij in Nederland wonen. Hoe gebruik je de woning (verwarming, vuilnis, etc.)? Wat zijn onze manieren (hoe laat gaan de kinderen naar bed, dag-nachtritme) en omgangsvormen? Deze en andere vragen kregen een antwoord tijdens deze voorlichting. Daartegen tekenen de corporaties op dat integratie een wederkerig proces is. Weten wij Nederlanders, burgers en professionals incluis, wel voldoende over de Syrische, Eritrese of Afghaanse wooncultuur? Hoe erg is het als kleine kinderen om tien uur nog buiten spelen? En wat zouden onze wijkbewoners kunnen leren van het nette gedrag van asielzoekers, als ze zelf zich niet al te netjes gedragen?

Mooie initiatieven, maar we zijn er nog lang niet. Hoe krijgen we bijvoorbeeld socialewoningbouwbewoners mee in het integreren van nieuwkomers? Hoe halen we meer uit het talent van de nieuwkomer? Hoe laten we een kleinschalig woonproject voor statushouders goed werken? En Hoe huisvesten we de groep 18-23 jaar die een sociale huurwoning helemaal niet kan betalen? We hopen op het symposium www.deburenvanstatushouders.org een (begin van een) antwoord te vinden.