Mijn Charlie

De aanslag tegen Charlie zal in onze hedendaagse geschiedenis opgetekend staan. Dit is een van de momenten waarvan je altijd zal herinneren wat je aan het doen was toen je hierover hoorde. En vooral wat je voelde: wij zijn allemaal Charlie! Dat was de emotie, het antwoord op de terreur. De grootste volksdemonstratie in de geschiedenis van Frankrijk. Vele duizenden op de been in Nederland. Anonieme en bekende Nederlanders, buurtbewoners en regeringsleiders, secularisten en religieuze leiders. Allemaal solidair. Een nationaal gevoel van eenheid tegen intolerantie. In verdediging van Charlie, dus van onze democratie. De moslima van het buurthuis demonstreerden met mij en vele anderen tegen terreur en ter verdediging van de vrijheid van meningsuiting, in herdenking van de twaalf slachtoffers. Na de wanhoop kwam de hoop. Bij mij ontstond stiekem de verwachting van een vooruitstrevende ommekeer in het collectieve bewustzijn: van uitsluiting en discriminatie naar acceptatie en inclusie. 

Maar in dit ons land zijn moslims niet allemaal Charlie. Er gebeurt namelijk iets beangstigend in de dagen na de aanslag: Nederlandse moslims worden direct aangesproken op hun moslim-zijn én de terreurdaad waarmee zij niets te maken hebben, weliswaar in mindere mate dan na 9/11. Maar de islam keert wel weer terug als centraal onderwerp op de politieke agenda. Het lijkt namelijk voor de publieke opinie alsof moslims zich dienen te excuseren en verantwoorden voor de bloedbad bij Charlie. Deze houding sluit de islamitische bevolkingsgroep van de nationale eenheid uit. De sfeer is vijandig. Moslimdiscriminatie groeit, verbaal en fysiek, tegen moskeeën, mensen en vooral tegen vrouwen met een hoofddoek. Het gaat van racistische bedreigingen op social media tot openlijke geweldsplegingen. De ontplooiing van politionele kracht op straat versterkt het idee van een permanent en omnipresent gevaar. Ik voel me verdrietig, angstig en boos. Fanatici hebben de islam gegijzeld. Moslims zijn de eerste slachtoffers van Charlie’s moordenaars. Zij zijn allemaal niet Charlie. 

Ik denk dat Nederland besmet is met radicale ideeën.

Wat verklaart dat de publieke opinie namens Charlie mensen op hun geloof vastpint en aan dit geloof negatieve eigenschappen toekent? Ik denk dat Nederland besmet is met radicale ideeën. Wij polariseren. Steeds meer middelen gaan naar repressie. Publieke vrijheden worden beknot. Een sluipende meerderheid zoekt een zondebok. In een radicaal paradox ontkent dit gedrag de religieuze vrijheid van minderheden. De vrijheid is niet meer van ons allemaal. Namens Charlie.

Wie is mijn Charlie? Mijn Charlie is niet een Charlie die negentig procent van de beschikbare middelen in repressie investeert tegen tien procent voor preventie. Hij stelt niet dat de hoofddoek de beste voorspeller is voor moslimfundamentalisme. En doet geen ‘minder minder’-uitspraken. Voor mijn Charlie hebben gemeentes bij preventie van radicalisering niet als grootste opgave het ontwikkelen van signaleringsystemen om in een vroeg stadium informatie te verzamelen en daar vervolgens repressief op te reageren. En hij ziet niet liever jonge Nederlandse jihadisten sneuvelen in Syrië dan terugkeren.  

Wie mijn Charlie wel is? Mijn Charlie heeft moreel leiderschap. Hij erkent dat wij collectief polariseren, radicaliseren en discrimineren. Voor mijn Charlie zijn het de meest effectief interventies die gericht zijn op de deradicalisering van de algehele samenleving. Hij gaat voor superdiversiteit, bestrijding van discriminatie, vergroting van verdraagzaamheid en acceptatie. Mijn Charlie investeert in integratie, preventie, (ver)binding en waardering, streetwise jongerenwerkers à la Said Bensellam, ouders en opvoeding, en geeft islamitische tweede en derde generatie ruimte en toekomst op de arbeidsmarkt.

Op Charlie Hebdo heb ik een abonnement genomen. 

Maar mijn Charlie, waar ben jij?