Kennisgids inclusief vaderschap
De rol van vaders is essentieel voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Maar in zowel beleid als praktijk en onderzoek blijven zij vaak onderbelicht. Vooral als het gaat om vaders met een migratieachtergrond en vaders van kleur. Deze kennisgids wil daarin verandering brengen. We geven professionals, beleidsmakers en andere betrokkenen een verdiepend en actueel overzicht van kennis, praktijkvoorbeelden en wet- en regelgeving rond het thema inclusief vaderschap.
Auteurs: Jeroen Vlug, Marjolijn Distelbrink, Trees Pels, Rominique van Rhemen en Marit Verstappen
3.2 Vaders onvoldoende in beeld bij voorzieningen
Tegelijkertijd is er nog weinig aandacht voor ondersteuning van vaders bij voorzieningen. Vaders uit de doelgroepen van deze kennisgids worden nog heel weinig gezien of bereikt voor steun bij de opvoeding, zo horen we uit het veld. Dit, terwijl opvoedondersteuning vaders sowieso al minder bereikt dan moeders. Veel vaders (met verschillende achtergronden) ervaren institutionele uitsluiting bij voorzieningen die bedoeld zijn om ouders te ondersteunen. Deze voorzieningen zijn doorgaans sterk afgestemd op moeders, zowel in normatieve uitgangspunten als in praktische aspecten zoals vorm, inhoud, toonzetting en tijdstip (Blokland, 2010; Distelbrink et al., 2015). Een belangrijke factor hierbij is de beeldvorming over moeders als de dominante en meest competente opvoeders, en over vaders als minder capabel (Gřundělová et al., 2023). Deze stereotypering over de primaire rol van moeders kan een negatieve invloed hebben op hoe mannen hun vaderrol invullen. Internationaal onderzoek toont aan dat de behandeling van vaders als secundaire opvoeders hen onzeker kan maken over hun rol. Dit kan ertoe leiden dat zij zich terugtrekken of zelfs het gebruik van ondersteuningsvoorzieningen afwijzen (Storhaugh & Sobo-Allen, 2017). Door deze dynamiek blijven veel vaders ondervertegenwoordigd in ondersteuningsprogramma’s, wat niet alleen nadelig is voor henzelf, maar ook voor hun kinderen en het gezin als geheel. Vaders met een (niet-Europese) migratieachtergrond hebben een dubbele achterstand als het gaat om contact met voorzieningen. Moeders met een migratieachtergrond worden al minder bereikt dan andere moeders, maar vaders staan wat dat betreft nog meer op afstand (Distelbrink et al., 2012a,b; Distelbrink et al., 2015; Distelbrink et al., 2023).
KIS heeft zich, vanwege de signalen over de dubbele achterstand van vaders met niet-Europese migratieachtergronden, de laatste jaren toegelegd op kennisontwikkeling rond deze vaders door onderzoek naar hun behoeften en ervaringen met opvoedvoorzieningen (Distelbrink et al., 2023; Distelbrink & Pels, 2024; Distelbrink, te verschijnen). Deze kennis is, aangevuld met ervaringen uit good practices (zie ook hoofdstuk 5), vertaald naar een e-learning voor professionals.