‘Bestrijding discriminatie vergt een lange adem en geduld’
Rabin Baldewsingh (59) is de eerste Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) in Nederland. De oud-wethouder uit Den Haag werd in oktober vorig jaar officieel benoemd door het kabinet. Hij wil zo concreet mogelijke acties ondernemen tijdens zijn termijn van drie jaar, maar hij is realistisch: ‘Voor het bestrijden van discriminatie en racisme in een land moet je een lange adem hebben, en geduld.’
Geschreven door: Perdiep Ramesar
Wanneer Baldewsingh op zijn sterfbed ligt en terugdenkt aan deze functie, wat zou hij dan willen hebben bereikt? ‘Dat is een mooie, maar een lastige vraag als het gaat om het bestrijden van discriminatie en racisme. Ik kan natuurlijk roepen dat er dan geen discriminatie meer bestaat, maar is dat wel realistisch? Het is een weerbarstig terrein. Ik heb als eerste doel gesteld om krachtig op te treden tegen alle vormen van discriminatie en racisme door de bestaande aanpak te versterken. Stap voor stap gaan we de goede richting op, maar ik ontken niet dat er nog veel te doen is. Ik zou in ieder geval willen dat ik een bijdrage heb geleverd aan een land dat we te leen hebben gekregen van onze kinderen en kleinkinderen en dat we dat goed moeten achterlaten, zodat ze op een goede wijze hun leven kunnen opbouwen in een verbonden samenleving.’
Kernwaarden
Baldewsingh wil de komende jaren in deze functie een aantal kernwaarden meenemen. ‘Gelijkwaardigheid, zoals in Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet is vastgelegd, moet leidend blijven. Rechtvaardigheid voor iedereen. Representativiteit en inclusiviteit overal in de samenleving. Vrijheid en waardigheid voor iedereen in Nederland. Mensen moeten zich vrij kunnen voelen in Nederland, wie ze ook zijn en waar ze ook vandaan komen. En een belangrijke waarde die ik graag wil toevoegen, is in het mooie Engelse woord ‘belonging’, erbij willen horen, eigenaarschap creëren over Nederland. We gaan richting de achttien miljoen mensen in Nederland en ik wil dat ze allemaal het gevoel hebben dat dit ‘ons’ aller Nederland is.’
Nederland is geen niemandsland waar alles zomaar kan. En ook dit moet iedereen leren begrijpen
Zijn eigen achtergrond als Surinaams-Hindoestaanse migrant helpt hem om zich te kunnen inleven. ‘Ik ben benoemd tot regeringscommissaris als ervaren bestuurder en als iemand die een enorme affiniteit heeft met dit dossier.’ Baldewsingh gaat dan ook niet alleen maar, zoals zijn functie ook luidt, over racisme. Maar hij gaat over discriminatie in alle vormen: genderdiscriminatie, leeftijdsdiscriminatie, op religie, op ras, of geaardheid. Hij houdt zich bezig met alle vormen van discriminatie, en racisme. En dan heeft Baldewsingh het ook nog over zaken als discriminatie in de ‘Toeslagenaffaire’ en bijvoorbeeld discriminatie op de woningmarkt en arbeidsmarkt. Het gaat dus écht over alle vormen die er maar mogelijk zijn.
Maar het is niet zo dat hij louter oog heeft voor de gedupeerden. Zijn boodschap geldt voor iedereen. Zo zegt hij over ‘nieuwkomers’ dat Nederland een land is met een geschiedenis, erfgoed en normen en waarden. ‘Die zaken dienen de nieuwkomers goed tot zich te nemen en mooie en verrijkende zaken aan deze samenleving toe te voegen. Nederland is geen niemandsland waar alles zomaar kan. En ook dit moet iedereen leren begrijpen. De nieuwkomers én de Nederlanders.’
Samen
Het gaat volgens de regeringscommissaris om de bewustwording dat we ‘samen Nederland zijn’ en niet één ieder voor zich. De in de afgelopen tientallen jaren toegenomen individualisering heeft het denken in ‘ik, wij en zij’ verder aangewakkerd, maar er moet volgens Baldewsingh weer naar ‘ons samen’ worden gekeken. Hij gaat hierbij uit van het Afrikaanse ‘Ubuntu’-principe: ‘Ik besta, omdat jij er bent. Ik zie mezelf gereflecteerd in jou’, legt Baldewsingh uit.
Het heeft enorm geholpen dat premier Mark Rutte openlijk heeft erkend dat er in Nederland institutioneel racisme bestaat
De functie die Baldewsingh bekleedt, is ontstaan nadat er nogal wat rumoer is geweest in de wereld. ‘De impact van de Black Lives Matter-beweging na heftige incidenten in de Verenigde Staten en de demonstraties die ook in Nederland werden gehouden zijn één van de aanjagers geweest voor deze rol. De ‘Toeslagenaffaire’ waarbij de overheid heeft gefaald te voldoen aan de zorgplicht en bescherming voor de burger, is eveneens een punt geweest om extra aandacht voor dit thema te creëren. Ook heeft het enorm geholpen dat premier Mark Rutte openlijk heeft erkend dat er in Nederland institutioneel racisme bestaat.’
KIS-onderzoek institutioneel racisme
Wat is institutioneel racisme en welke aanwijzingen zijn er dat dit bestaat in het Nederlandse onderwijs, op de arbeidsmarkt, de politie en de woningmarkt? En wat doe je eraan? KIS deed hier onderzoek naar. Lees het artikel over institutioneel racisme voor meer informatie.
Nog los van alles wat Baldewsingh ook gaat doen de komende jaren, vindt hij zijn functie al ‘een signaal aan de samenleving dat het nu werkelijk tijd is om aan de slag te gaan tegen discriminatie en racisme’. ‘Het is treurig dat deze functie moet ontstaan. Was het maar niet nodig’, zegt Baldewsingh. ‘Maar nu het er is, moeten we er alles uithalen wat erin zit.’
Nationaal Programma
En daar maakt hij een plan voor. Er komt een Nationaal Programma met een meerjarige aanpak voor een betere samenwerking tussen overheden, instituties, organisaties, het maatschappelijk middenveld en de samenleving zelf. In die aanpak komen jaarlijks actieplannen met de thema’s die dat jaar moeten worden aangepakt. Ook wordt de voortgang van deze plannen ‘goed gemonitord en geëvalueerd’. Het Nationaal Programma verschijnt rond de zomer van dit jaar. ‘Zo moet inclusiviteit een vanzelfsprekendheid gaan worden’, aldus Baldewsingh.
'Alleen ga ik het niet kunnen’
Rabin Baldewsingh erkent dat hij het niet alleen gaat kunnen, dat bestrijden van discriminatie en racisme. Daarom wil hij ook graag het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) bij zijn werk betrekken. ‘KIS is een belangrijk kennisplatform dat inspireert. KIS zou bijvoorbeeld onderzoek kunnen doen naar de effectiviteit van de stappen die we maken en ons daarmee helpen om ons werk nog beter te gaan doen.’
En hoe weet hij wat hij in dat Nationaal Programma moet opnemen? ‘Ik ga daarvoor op pad, langs ministeries, langs lokale overheden, maar belangrijker nog misschien, is dat ik naar de burgers toe ga. Ik organiseer ‘town hall-sessies’ op verschillende plekken in het land: van Groningen tot Vlissingen en van Ede tot Eindhoven. Daar ga ik in gesprek met burgers, maatschappelijk middenveld en overheden over de verschillende thema’s die samenhangen met discriminatie en racisme. Denk aan woningmarktdiscriminatie, anti-zwartracisme, anti-moslimracisme en LHBTIQ+-discriminatie.’
Nadat hij informatie, kennis en verhalen uit het land heeft opgehaald, zal hij in mei een mini-conferentie organiseren waar hij zal brengen wat hij in het land heeft opgestoken. De bruikbare kennis die hij heeft opgedaan in de verschillende steden zal hij meenemen in het Nationaal Programma. Baldewsingh belooft dus dat we gauw weer van hem zullen horen.
Wie is Rabin Baldewsingh?
Rabin Baldewsingh (59) kwam als 13-jarige alleen met zijn koffertje vanuit Suriname naar Nederland waar zijn oudere broer hem opving. Hij woonde in Leiden en kwam later in Den Haag terecht. De stad waar hij sindsdien is gebleven. Hij studeerde enkele jaren Engelse taal en letterkunde in Leiden en ontwikkelde zich tot een dichter en schrijver. Baldewsingh wordt beschouwd als één van de representanten van de Surinaams-Hindoestaanse taal Sarnami. Hij heeft verschillende bundels en verhalen in die taal gepubliceerd, evenals woordenboeken en taalgidsen. Ook was hij film- en documentairemaker. Hij was ook politiek actief in Den Haag voor de PvdA en werd van 1998-2006 gemeenteraadslid in de Hofstad, waarmee hij onder meer een Hindoestaans Immigratie Monument en een Gandhi Monument realiseerde op het Hobbemaplein op de grens van de Schilderswijk en Transvaalkwartier in Den Haag. Baldewsingh was van 2006-2018 wethouder met verschillende portefeuilles die hij drie volle termijnen – in totaal 12 jaar – vervulde. Hij woont nog steeds in Den Haag met zijn vrouw.
Hoe wordt je regeringscommissaris?
In het geval van Rabin Baldewsingh is dat gewoon via een sollicitatie gegaan. De Tweede Kamer was het na een motie van D66 en DENK bij meerderheid eens om een Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) aan te stellen, waarna de minister van Binnenlandse Zaken een vacature heeft opengezet. Na een sollicitatieprocedure door een selectiecommissie kwam zijn naam uit de bus en de minister was het eens met de uitkomst en zo werd hij op 15 oktober 2021 officieel benoemd.
De NCDR valt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken, maar Baldewsingh heeft daarin een zelfstandige rol. Hij kan en mag kritisch zijn naar bijvoorbeeld het handelen van de Rijksoverheid, maar ook de provinciale en lokale overheden. Naast aanjager zal hij ook kritische volger zijn – ‘een waakhond’, zoals hij het zelf zegt.
Foto bovenaan: gemaakt door Guus Schoonewille