‘Diversiteitsproof werken begint met erkennen dat je niets van een ander weet’
Diversiteitsproof werken binnen een wijkteam. Hoe pak je dat aan? In de praktijk blijkt dat veel teams hiermee worstelen. KIS nodigde medewerkers van gemeenten, wijkteams, migrantenorganisaties en andere betrokkenen daarom uit om hierover te praten tijdens de conferentie ‘Wijkteams: Effectief omgaan met diversiteit’ op 30 oktober.
Hoe wordt diversiteit een duurzaam en substantieel onderdeel in het werk van wijkteams en in het beleid van gemeenten? Uit onderzoek van KIS blijkt dat met name gezinnen met een migratieachtergrond vaker hulp nodig hebben, maar relatief weinig gebruik maken van wijkteams. De teams weten de gezinnen niet goed te bereiken, en andersom weten de gezinnen hulp niet altijd te vinden. Dat benadrukt onderzoeker en projectleider Hans Bellaart: ‘Bovendien is er vaker een mismatch tussen hulpvraag en aanbod. Dat leidt tot minder effectieve en efficiënte hulp en ondersteuning.’
Angst en wantrouwen
Maar waar lopen hulpzoekenden dan precies tegenaan? ‘Vaak heeft het te maken met onbekendheid en schaamte, problemen met de taal en cultuurverschillen, maar ook met wantrouwen richting professionals’, licht Bellaart toe.
Laat gezinnen in een andere setting kennismaken met wijkteams
Dat beaamt orthopedagoog Esra Acar van het Jeugdteam in de gemeente Zaanstad. ‘Angst is een grote factor. Denk aan angst voor uithuisplaatsingen. Daarom zorgen wij dat onze werkwijze laagdrempelig is door bijvoorbeeld activiteiten te organiseren. Zo kunnen gezinnen in een andere setting kennismaken met het team. Een moeder had bijvoorbeeld haar vriendinnen meegenomen. Deze vriendinnen hadden een vertekend beeld van het jeugdteam. Door mensen op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met de werkwijze van het team zijn we minder ‘eng’.’
Naast angst is ook het gebrek aan maatwerk een probleem, stelt Bellaart. ‘Er is weinig extra tijd. Terwijl die tijd juist nodig is om maatwerk te bieden.’ Dat beaamt een deelnemer: ‘Er is vaak weinig tijd om een basis te leggen, maar die basis is wel nodig. Zonder vertrouwen kun je ook niet op de juiste manier hulp bieden.’
Gezamenlijke visie
Een ander knelpunt is het gebrek aan diversiteit binnen het eigen team waardoor gezinnen zich niet ‘herkennen’ in de hulpverleners. ‘Dat maakt het moelijker om cultuurverschillen te overbruggen’, zegt Bellaart.
Dat stelt ook Monique Schweitz, teammanager Jeugd in Zaanstad. ‘Zorg voor diversiteit binnen het team en voor de juiste kennis. Denk aan kennis van migratiestress, van verschillende communicatiestijlen en mogelijke cultuurverschillen.’ Daarbij moet je je eigen normen en waarden soms op de achtergrond plaatsen, licht Schweitz toe. ‘Vaardigheden in het omgaan met migrantengezinnen en je kunnen aanpassen aan het tempo van het gezin is cruciaal.’
Je kunnen aanpassen aan het tempo van het gezin is cruciaal
En dat kost tijd, stelt ze. ‘Wij zijn nu vijf jaar bezig. Het kost tijd om in kaart te brengen wie er in je wijk wonen en hoe je deze mensen meekrijgt.’ Haar advies? ‘Zoek samen naar een gezamenlijke visie. En durf daarbij buiten de kaders te gaan. Zoek naar trainingen die je verder kunnen helpen en leer van elkaar. Durf gesprekken met gezinnen over waarden open aan te gaan.’
(...) Ieder huisje een kruisje, dat ene huis een kruisboog.
Een enorme behoefte aan hulp, verlies ze niet uit het oog.
Een potentiële reddende engel noemen we wijkcoach.
Want jij bent voor vele de laatste hoop, anders wordt het een puinhoop.
Schrijver, ondernemer en woordkunstenaar Atta de Tolk tekende de sfeer van de conferentie op in een spoken word column. Nieuwsgierig naar meer? Lees hier de hele spoken word column terug.
De rol van gemeenten
Tot zover de rol van de hulpverleners. Want hoe zit het met gemeenten? Waar en waarom loopt het spaak in het gemeentelijk beleid? ‘De meeste gemeenten hebben de indruk dat wijkteams effectief omgaan met diversiteit’, zegt Bellaart. Maar de meeste gemeenten stellen dan ook geen eisen aan wijkteams als het gaat om diversiteit. ‘Uit onderzoek blijkt echter dat zo’n zestig procent van de teams wel behoefte heeft aan ondersteuning bij het diversiteitsproof werken. Onder meer het tekort aan kennis wordt als probleem genoemd. Daarnaast is er bij teams met name behoefte aan duurzame verbetermogelijkheden’, legt Bellaart uit.
De meeste gemeenten stellen geen eisen aan de diversiteit van wijkteams
Diversiteit moet dus niet alleen een prioriteit zijn voor de teams zelf, maar ook binnen het gemeentelijk beleid. Er is substantiële aandacht nodig om diversiteitsaspecten een onderdeel te laten worden van het reguliere werk, stelt Bellaart. ‘Het is een groeimodel, waarin de gemeente de rol van opdrachtgever op zich moet nemen en teams moet stimuleren en faciliteren.’
Informele netwerk
Wat kunnen teams zelf doen om dit te bereiken? Schweitz: ‘Het is belangrijk dat teams laagdrempelig en outreachend werken. De werkwijze moet aansluiten bij de vraag van het gezin. Maak bijvoorbeeld trainingen op maat.’ Daarnaast speelt vertrouwen een grote rol, stelt ze. ‘Werk aan het krijgen van vertrouwen, maar geef ook vertrouwen terug.’
Sluit aan bij bestaande groepen zoals een moskee of school
Het informele netwerk van sleutelpersonen met een migratieachtergrond kan een rol spelen bij het zichtbaarder maken van de wijkteams. En informele groepen kunnen de weg naar hulpverlening ook makkelijker maken, benadrukt Schweitz. ‘Veel contact hebben is belangrijk. Sluit bijvoorbeeld aan bij bestaande ‘groepen’, zoals een moskee of een school.’ Het allerbelangrijkste? ‘Geef elkaar vertrouwen op elk niveau.’ En leer elkaar kennen, vult Esra Acar aan. ‘Diversiteitsproof werken begint met erkennen dat je niets weet van een ander.’
Meer informatie?Neem contact op met:
