In 4 stappen mantelzorgers ondersteunen

Stap 1: Weet wie tegenover u zit Dit begint met een cultuursensitieve houding. U moet als professional weten wie tegenover u zit. Een simpel voorbeeld is dat u bij het betreden van het huis van een islamitische mantelzorger uw schoenen uittrekt. Of dat u niet automatisch naar de keukentafel loopt voor het zogenaamde keukentafelgesprek. Het keukentafelgesprek wordt in bepaalde culturen als ongastvrij beschouwd; de keuken is geen plek om iemand te ontvangen. Basiskennis van de religie of cultuur van de mantelzorger helpt u verder in het contact. Stel bij een eerste kennismakingsgesprek open vragen om de mantelzorger beter te leren kennen. Pas daarbij uw taalgebruik zoveel mogelijk aan op degene die tegenover u zit.  

Stap 2: Achterhaal wat goede zorg is Dit betekent dat u de mantelzorger moet vragen naar wat hij of zij (meestal is het een zij) verstaat onder ‘goede zorg’. Dit verschilt namelijk per persoon, zowel op persoonlijk niveau als op hoe zij die beleeft vanuit een religieuze en of culturele achtergrond. Het is goed mogelijk dat een mantelzorger de zorg over een familielid als belastend ervaart maar daar niet aan toegeeft omdat het vanuit een culturele achtergrond gezien wordt als haar taak. Ondersteuning vragen, kan als falen worden gezien. Dit kan spanning geven en de mantelzorger nog meer belasten. Om die reden moet maatwerk geboden worden dat enerzijds rekening houdt met de wensen van de mantelzorger en waarbij anderzijds gekeken wordt naar de mogelijkheden voor die wensen vanuit uw ondersteuningsaanbod.

Legt u constant de focus op de religieuze of culturele achtergrond van de mantelzorger, dan is de kans groot dat u voorbij de individuele wensen en behoeften kijkt

Stap 3: Zet de cultuursensitieve bril ook af! Heeft u de cultuursensitieve bril opgezet, dan moet u die af en toe ook weer afdoen. U moet de mantelzorger namelijk niet uitsluitend door een cultureel-religieuze bril zien. Sommige behoeften en gebruiken kunnen ook voortkomen uit motieven die te maken hebben met bepaalde tradities of met de economische positie of het opleidingsniveau. Deze kunnen ook persoonlijk van aard zijn en niets te maken hebben met de gebruiken van de betreffende etnische groep. Als u constant de focus legt op de religieuze of culturele achtergrond van de mantelzorger, is de kans groot dat u voorbij de individuele wensen en behoeften van de mantelzorger kijkt. Daarnaast spelen factoren zoals leeftijd, de mate van kennis over het zorgsysteem in Nederland evenals het beeld dat iemand heeft van u als professional een rol op de vraag of iemand wel of niet ingaat op de door u geboden zorgondersteuning en hoe die ondersteuning wordt ervaren.

Stap 4: Bied maatwerk Uiteindelijk kan cultuursensitiviteit slagen wanneer het leidt tot maatwerk. Dat wil zeggen dat het aanbod passend wordt gemaakt op de zorg. Maatwerk komt neer op aandacht voor de context, het betekent tegelijkertijd:

• Bewust zijn van je eigen vooroordelen, ideeën en gevoelens.
• Opmerken wat opvalt over de ander en afstemmen op hun aannames.
• Het gebruiken van alle zintuigen om situaties waar te nemen.
• Het bekijken van de situatie vanuit diverse invalshoeken (zicht hebben op zogenoemde parallelprocessen).
• Aandacht geven aan de context om te helpen bij interpretatie.
• Het creëren van nieuwe ‘mental maps’.
• Het opzoeken van nieuwe informatie om die ‘mental maps’ te bevestigen.
• Het creëren van nieuwe categorieën en het opnieuw categoriseren van andere.