Ahmed Marcouch: 'In een pedagogische wijk negeer je de moskee niet'

Marcouch en Boutellier spraken elkaar op het afscheidssymposium 'Het gesprek is een brug' van Trees Pels aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Pels nam daar afscheid als bijzonder hoogleraar Opvoeden in de multi-etnische stad. In dat licht gingen Marcouch en Boutellier met elkaar in gesprek over de rol van ouders en de omgeving, de positie van vrijwilligers en de scheiding van 'kerk en staat'. Vragen die met terugwerkende kracht extra actueel blijken nu Marcouch burgemeester wordt.

Ten tijde van het gesprek was dat nog niet bekend. Wellicht een reden waarom Marcouch wat vaag reageerde toen Boutellier naar zijn toekomstplannen vroeg. Hij stelde toen dat door de uitslag van de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen 'geheel onverwacht moet gaan nadenken over hoe ik mijn leven beroepsmatig ga invullen'.

Klassieke driehoek

Alle pedagogen weten dat een kind - of het nu in een dorp of een stad woont - een veilige omgeving nodig heeft

Nu hij tot burgervader van Arnhem is benoemd, hoeft Marcouch voorlopig niet meer over zijn carrière na te denken. Maar wel over hoe kinderen dienen op te groeien in een multi-etnische stad. Boutellier vroeg hem op het symposium hoe je dat aan moet pakken. En welke rol de omgeving hierin speelt. Marcouch: 'Alle pedagogen weten dat een kind - of het nu in een dorp of een stad woont - een veilige omgeving nodig heeft. En die veiligheid begint thuis. Verder is ook de omgeving belangrijk. Daar is soms helaas onvoldoende aandacht voor.'

'In Amsterdam zijn bijvoorbeeld wijken gebouwd waarbij de focus lag op de vierkante meters en het aantal kamers van huizen', vervolgt hij. 'Dat gaat ten koste van een wijkinrichting waarin kinderen goed en veilig kunnen opgroeien.' Marcouch noemt ook school als belangrijke factor. 'Thuis, omgeving, school; het is een klassieke driehoek waarvan de drie hoeken in de praktijk vaak allesbehalve congruent zijn.'

Bekiijk hier het hele gesprek tussen Ahmed Marcouch en Hans Boutellier:

Boutellier: Als de opvoeding begint bij de ouders, wat moeten wij dan doen zodat zij hun verantwoordelijkheid kunnen nemen?
Marcouch: We moeten bouwen aan pedagogische wijken waar iedereen bijdraagt aan de opvoeding van een kind. In een pedagogische wijk kunnen de partijen die daarbij een rol spelen goed met elkaar samenwerken. Daar komt het niet voor dat jongerenwerkers de jongeren niet eens bij naam kennen.

Boutellier: Wat is de reden dat we kennelijk nog onvoldoende beseffen dat je een gemeenschap nodig hebt om een kind op te voeden?
Marcouch: Dat tekortschietende bewustzijn begint met een kloof tussen thuis en school. Toen ik in Arnhem op bezoek was sprak ik met docenten van een openbare school. De leerkrachten zaten met de handen in het haar. Een kind uit de onderbouw had tegen een ander kind gezegd: ''Jij eet ham, dat is haram, dus je komt in de hel.". Het gevolg was grote paniek in de klas, bij de leiding en het bestuur. En het veroorzaakte een roep om religie op school zo snel mogelijk uit te bannen. Maar, wat moet je dan nog meer uitbannen, er zijn immers vele andere situaties waar waardenpatronen kunnen botsen.

Oprechte interesse, keiharde kennis en sensitiviteit voor culturele veelvormigheid zijn wat mij betreft cruciaal

Waar het voglens Marcouch om gaat, is dat je als (mede-)opvoeder de kinderen kent en dat je op de hoogte bent van de specifieke waarden die ze van huis uit meekrijgen. 'Als je daar als co-opvoeder van op de hoogte bent, help je mee aan het creëren van een veilige omgeving, zowel voor het kind als zijn ouders. En geef je hen het gevoel dat ze zichzelf mogen zijn. Oprechte interesse, keiharde kennis en sensitiviteit voor culturele veelvormigheid zijn wat mij betreft cruciaal.'

Boutellier: Kunnen vrijwilligersorganisaties daaraan bijdragen?
Marcouch: In Slotervaart [Marcouch was jarenlang voorzitter van dit Amsterdamse stadsdeel, red.] waren ze heel effectief in het interveniëren bij acute problemen. Mijn advies aan de instanties is dan ook; haal talentvolle vrijwilligers naar je toe en betaal ze voor hun diensten.

Alles is met elkaar verbonden

'Nog te vaak refereren beleidsmakers aan de scheiding tussen kerk en staat om de moskee op afstand te houden', zegt Marcouch. Hij noemt dat onverstandig. 'De moskee draagt in niet geringe mate bij aan de opvoeding van islamitische kinderen. Als je dat negeert, veroorzaak je alleen maar verwarring bij ouders en kinderen. In de pedagogische wijk is alles met elkaar verbonden, dus moet er ook aandacht zijn voor de bijdrage van de moskee aan een goede en veilige opvoeding.'