Andere rollen in opvoedondersteuning in multi-etnische wijk
Vrijwilligers bij migrantenorganisaties zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor ouders uit hun achterban als ze vragen hebben over de opvoeding. Professionele aanbieders van zorg kunnen hun ondersteunen in de hulp die zij bieden. Dit vergt een inzet vanuit andere rollen dan men gewend is.
Dat blijkt uit het onderzoek Opvoedondersteuning in de multi-etnische wijk van Kennisplatform Inclusief Samenleven. Onderzoeker Elena Ponzoni licht toe: ‘Professionals binnen wijkteams of jeugdteams zien migrantenorganisaties vaak als tolk of een brug naar een voor hen moeilijk te bereiken groep. Zij geven bijvoorbeeld een folder met daarop hun aanbod en hopen dat migrantenorganisaties daarmee cliënten doorverwijzen. Maar daar kunnen vrijwilligers bij migrantenorganisaties niet zo veel mee. Ze voelen zich door deze benadering niet gewaardeerd.’ Professionals vinden op hun beurt weer vaak dat dat zelforganisaties mensen afschermen van de samenleving en professionele hulp.
Andere kennis
Beide partijen hebben specifieke kennis die voor de andere partij nuttig kan zijn om ouders beter te ondersteunen
Uit het onderzoek blijkt dat beide partijen specifieke kennis hebben en toegang krijgen die voor de andere partij nuttig kunnen zijn om ouders beter te ondersteunen. Bij de zogenoemde ‘informele werkers’ – de vrijwilligers bij migrantenorganisaties – zijn dit onder andere het vertrouwen dat zij van ouders krijgen, de herkenning, het spreken van elkaars taal, nabijheid en een gedeelde positie. Maar ook inzicht in en begrip van de dilemma’s waar de ouders mee worstelen, evenals expertise over hoe deze bespreekbaar te maken binnen de gemeenschap. Ponzoni: ‘Omdat informele werkers niet onderdeel zijn van de formele instituties, zijn ze in staat om dichterbij hun achterban te komen. Zij kunnen hierdoor gesprekken op gang brengen over morele keuzes in de opvoeding of over kwesties waar veel ouders uit hun gemeenschap mee worstelen. Bijvoorbeeld de vraag of kinderen naar een islamitische of openbare basisschool gaan. Of welke waarden centraal staan in hoe we onze kinderen opvoeden. Hoe verhouden deze waarden zich tot de waarden die dominant zijn in de bredere omgeving waar zij in opgroeien? Of: hoe maken we onze kinderen weerbaar tegen uitsluiting in de samenleving?’ Tegelijkertijd hebben professionals binnen wijkteams juist de professionele kennis die soms nodig is om problemen op te lossen. Zij hebben de macht om in te grijpen evanals toegang tot andere hulp en kennis.
Steun van gemeente
Belangrijk voor de samenwerking tussen professionals en informele werkers is een gezamenlijke visie, zo blijkt uit het onderzoek. Ponzoni: ‘Partijen moeten niet alleen weten van elkaars bestaan, maar ook begrijpen wat de ander precies doet. Vaak betekent dat ze leren zien hoe de ander kan bijdragen aan het welzijn van de families.’ Steun van de gemeente is daarbij ook belangrijk. Alleen wanneer de gemeente expliciet achter de samenwerking staat, en deze faciliteert en ondersteunt, kan de samenwerking echt bloeien. Wel blijft het van belang dat informele en formele werkers zelf aan zet te laten: zij bepalen samen waar ze willen uitkomen, welke vorm de samenwerking idealiter zou hebben.
Op dit moment wordt nog een praktische handleiding ontwikkeld (verschijnt dit najaar op deze website) voor professionals, informele werkers en gemeenten met concrete oefeningen die partijen kunnen helpen om de samenwerking goed van start te laten gaan. Deze handleiding is geïnspireerd op de onderzoekswerkplaats die voor dit onderzoek is gehouden. De onderzoekswerkplaats was een tweedaags evenement waar formele werkers uit wijkteams en Centrum Jeugd en Gezin uit vijf gemeenten en migrantenorganisaties uit dezelfde gemeenten samenkwamen met onderzoekers van Kennisplatform Inclusief Samenleven om te onderzoeken op welke verschillende manieren zij elkaar kunnen versterken. Lees hier het verslag.