Cultuursensitief werken met jeugd en ouders

Op 9 november 2021 organiseerde Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) samen met Platform Vakmanschap Jeugdprofessionals een online sessie waar meer dan 120 enthousiaste professionals en managers aan deelnamen. De belangstelling voor dit thema was groot.

Artikel
Intercultureel vakmanschap

Professionals hebben steeds vaker te maken met ouders en kinderen met uiteenlopende migratieachtergronden. De hulpverlening en communicatie gaan niet altijd even makkelijk als de cultuur- en taalverschillen groot zijn.

In zijn introductie vertelde Hans Bellaart van KIS en tevens senior onderzoeker bij het Verwey-Jonker Instituut, dat er eigenlijk al veel kennis is over cultuursensitief of diversiteitsensitief werken, maar die kennis niet overal wordt toegepast. De laatste jaren komen er steeds meer organisaties die jeugdhulp specifiek voor gezinnen met een migratieachtergrond aanbieden. Mede omdat de generieke jeugdhulp moeite heeft om deze cliënten goed te helpen als er veel wantrouwen is en taal- en cultuurverschillen zijn.

Eerder onderzoek

Uit eerder onderzoek van KIS bleek dat er weinig kennis wordt uitgewisseld tussen generieke en specifieke jeugdhulp. En dat is jammer. Daarom is KIS gestart met leernetwerken waarin professionals en managers van beiden vertegenwoordigd zijn. Ook vrijwillige sleutelpersonen namen daar aan deel. In Den Haag zijn samen met het lectoraat ‘Jeugdhulp in transformatie’ van de Haagse Hogeschool leernetwerken georganiseerd. Dit heeft concrete tools opgeleverd die in de organisaties worden toegepast, met de bedoeling om cultuursensitief werken duurzaam een plaats te geven in de organisaties.

In zijn inleiding gaf Hans Bellaart een toelichting op cultuursensitief werken. Welke competenties zijn belangrijk? Welke methodieken sluiten goed aan en welke organisatorische randvoorwaarden zijn nodig? Wat kunnen leernetwerken bijdragen?

De kennis en de ervaringen die zijn opgedaan in de leernetwerken worden beschreven in een handreiking, waarin ook de ontwikkelde tools zijn opgenomen. Deze handreiking komt eind van dit jaar beschikbaar op de website van KIS. Lees ook het artikel over de leernetwerken dat al eerder verscheen.  

Terugkijken 

Van het plenaire gedeelte is een video-opname terug te kijken:

Download ook de presentatie van Hans Bellaart. Na de presentatie werd een impressie vertoond van de ervaringen van deelnemers uit het Haagse leernetwerk. Bekijk de video:

Workshops

Workshop 1. Cultuurverschillen overbruggen in casuïstiekbespreking

Hanife Güzel, Sensazorg/ICZ

De manier waarop een jongere of ouder en een professional elkaar waarnemen of beoordelen wordt mede bepaald door verschillen in cultuur, taal of positie. Casuïstiekbespreking kan bijdragen om verschillen te leren overbruggen. Door na te denken over hoe je een gesprek kan opbouwen, hoe je bepaalde risico’s inschat en waar je op let bij het winnen van vertrouwen van een jongere of ouder reflecteer je op je eigen handelen en van je collega’s. In deze workshop bespraken we een casus waarin duidelijk werd welke blinde vlekken je kunt hebben en hoe je ook in lastige situaties verschillen kan overbruggen.

Workshop 2. Wantrouwen naar de jeugdhulp wegnemen 
Andy Simpe, Akwaaba Zorg

Het woord ‘jeugdzorg’ zorgt bij veel ouders voor stress. Veel ouders met een migratieachtergrond zijn bang dat de jeugdhulp eenzijdig vanuit een Nederlands referentiekader kijkt naar hun gezin. En dat hun kind ‘van hen wordt afgenomen’ als ze niet aan die westerse normen voldoen. Door de angst en het wantrouwen komen veel gezinnen niet of te laat bij jeugdhulp terecht. Hoe kun je vertrouwen winnen en in eenvoudige taal dat wantrouwen naar jeugdhulp wegnemen? In ons leernetwerk is een ‘tool’ ontwikkeld om in drie stappen vertrouwen te winnen, voorlichting te geven over het systeem en duidelijk te maken dat er niet eenzijdig vanuit één referentiekader wordt geoordeeld. In deze workshop bespraken we aan de hand van een casus wat je kunt doen om het vertrouwen te winnen en hoe je de drie stappen kunt doorlopen. Akwaaba Jeugdzorg richt zich vooral op cliënten met een migratieachtergrond en investeert veel in het opbouwen van vertrouwen. Akwaaba tracht een brug te slaan tussen hun leefwereld en de Nederlandse samenleving.

Workshop 3. Een betere toegang in samenwerking met sleutelpersonen uit diverse migrantengemeenschappen
Marie Helene Valk en Amal Adlouni, Schilderswijkmoeders Den Haag

In den Haag werken jeugdhulpverleners van CJG-JMO samen met de ‘Schilderswijkmoeders’. Dit zijn sleutelpersonen in de wijk met diverse achtergronden, die zich vrijwillig inzetten en worden begeleid vanuit De Mussen welzijnswerk. De samenwerking is gericht op duo-coaching van gezinnen met een migratieachtergrond. Samen kunnen zij de doelgroep beter bereiken. Er zijn namelijk drempels naar de jeugdhulp door een kloof tussen de leefwereld van de bewoners en de systeemwereld van de hulpverleners. In het leernetwerk is een ‘tool’ gemaakt met tips om zo’n samenwerking tot een succes te maken. In deze workshop zijn de werkwijze en de tool uitgebreid besproken.

Workshop 4 .Hoe kun je leren om cultuursensitiever te werken in een leernetwerk?
Mustafa Talib en Tamara Bos, docent-onderzoekers lectoraat Jeugdhulp in Transformatie aan de Haagse Hogeschool

Welke competenties heeft een cultuursensitieve professional nodig? In deze workshop gingen de deelnemers met elkaar op zoek naar een antwoord. Aan de hand van activerende werkvormen die tijdens de leernetwerkbijeenkomsten gebruikt zijn kregen zij een impressie hoe dit bij kan dragen aan de ontwikkeling van cultuursensitieve competenties: kennis, houding en vaardigheden en de versterking van het bewustzijn. De samenwerking in een leernetwerk tussen jeugdhulpprofessionals, docenten en studenten blijkt heel waardevol te zijn. Professionals leren van docenten en studenten recente en vernieuwende inzichten, zoals rond cultuursensitieve jeugdhulp en studenten en docenten leren wat er in de praktijk speelt.

Workshop 5. Aan de slag met diversiteitsensitief werken in je eigen organisatie: randvoorwaarden, visie en management
Hans Bellaart, Kennisplatform Inclusief Samenleven 

Hoe versterk je de competenties van de hulpverleners? Om welke kennis, houding en vaardigheden gaat het dan? Hoe ontwikkel je met elkaar de competenties? Wat kun je doen om je werkwijze te verbeteren? En wat vraagt dat van de organisatie? Verschillen in taal en cultuur overbruggen kost soms meer tijd. Kan een organisatie daar flexibel mee omgaan? Hoe start je met een verbeterproces in je eigen organisatie? Welke tools helpen daarbij en wat is de rol van het management?

Meer informatie?Neem contact op met:

Hans Bellaart

icon_chevron Stuur een e-mail
icon_chevron 06-40082873
Afbeelding