‘De stem van oudere migranten horen we te weinig’

Ouderen met een migratieachtergrond vormen een kwetsbare doelgroep. De ‘eerste generatie’-ouderen zijn vaker eenzaam, hebben vaker een slechtere gezondheid en een lagere sociaaleconomische status dan hun Nederlandse leeftijdgenoten. Verschillende onderzoeken wijzen het uit, maar toch horen en zien we hen volgens Fatoş Ipek te weinig. Met haar stichting Oudere Migranten Aan Zet (OMAZ) wil ze daar verandering in brengen.

Artikel
Intercultureel vakmanschap

Bij alles wat ze doet voor de stichting denkt ze: wat heeft mijn vader hieraan? Haar vader, geboren op Kos en het grootste deel van zijn leven gewoond in het Brabantse Roosendaal, verblijft op dit moment op een gesloten afdeling in een verpleeghuis. Haar moeder stierf een vroegtijdige dood waardoor haar vader volgens Ipek vereenzaamde in Roosendaal, waar een relatief grote Turkse gemeenschap leeft. Dat hij de taal niet zo goed sprak, hielp hem ook niet. Hij zag in de loop der jaren de straat veranderen; de buren groetten hem niet meer. Toen bleek dat haar vader beginnende dementie had, kwam de casemanager aan huis langs. Haar vader was, zo leek het wel volgens Ipek, de eerste Turk die ze ooit had gesproken. Fatos legde anderhalf uur uitgebreid uit wie haar vader is en vroeg om een ‘buddy’ voor gezelschap omdat alle kinderen ver weg wonen. Na een paar dagen belde de casemanager op met het bericht dat ze geen Turkse buddy kon vinden. Ipek: ‘Ik viel stil: wanneer hebben wij gezegd dat mijn vader een Turkse buddy wil? Hij heeft ook Nederlandse kennissen en vrienden! Een paar dagen later had ze een Indische man gevonden, daar heeft mijn vader veel plezier mee gehad.’

"Ze" hebben toch veel kinderen die voor hen zorgen?

Aannames

Het zijn dergelijke aannames die Ipek onder andere met haar stichting wil bestrijden. OMAZ organiseert bijeenkomsten en verzamelt en verspreidt verhalen van ouderen. Binnenkort start de stichting in Den Haag het verhalenproject ‘Mijn leven in kleur’. OMAZ wil hiermee ook de verscheidenheid aan migrantenouderen laten zien. Niet iedereen heeft bijvoorbeeld kinderen die voor hen zorgen. Een aanname die Ipek vaak hoort is namelijk: "ze" hebben toch veel kinderen die voor hen zorgen?. Uiteraard is elk familie anders hoe die met het verzorgen van ouders op leeftijd omgaat. ‘Maar het hebben van kinderen is niet een reden dat mensen bijvoorbeeld niet of minder eenzaam zijn. Vaak wonen kinderen niet meer in de buurt en staan leefwerelden van ouders en kinderen ver uiteen’, aldus Ipek.

 

Hoe pak ik de bus?

Op 1 oktober 2018, op de internationale dag van de ouderen, ging OMAZ van start. Ipek organiseerde in Laak – een stadsdeel in Den Haag waar veel mensen met een migratieachtergrond wonen – een high tea. ‘Ik had ouderen uit de buurt hiervoor uitgenodigd. Enkele dames zeiden: “Maar Fatoş, ik weet niet hoe ik de bus moet pakken hoor”. Ik realiseerde me toen dat sommige van deze ouderen niet over dergelijke ogenschijnlijk simpele vaardigheden bezitten. Met het gevolg dat zij toch vaak maar thuis blijven. Ik wil voor hen in de toekomst iets organiseren in samenwerking met het openbaar vervoersbedrijf.’

Het bereik van ouderen die niet (meer) actief zijn, hetzij met of zonder migratieachtergrond, is een vaak gehoord dilemma van gemeenten en welzijnsorganisaties. Gemeente Den Haag, waar Fatoş Ipek woont, organiseert als seniorvriendelijke stad relatief veel activiteiten voor ouderen, toch komt er volgens Ipek geen diverse doelgroep op af: ‘Ik zie daar geen Turken of Marokkanen, terwijl die na de Surinamers en Antillianen de grootste groepen zijn. Vaak is er alleen een brief gestuurd, maar dat werkt niet. We moeten deze mensen echt de hand reiken en stoppen met te zeggen dat “we ze niet kunnen vinden”.’ Bij eerste generatie migranten speelt laaggeletterdheid een rol waardoor deze ouderen essentiële informatie missen. Met als resultaat dat ze bijvoorbeeld naar een verkeerde arts gaan en dat het lang duurt voordat ze de juiste zorg krijgen of überhaupt niet bij leuke activiteiten komen.

fatos ipek en haar vader
Foto: Fatoş Ipek en haar vader. Deze foto en de foto rechtsboven zijn gemaakt door Mike Tekst en Beeld.

Taboes bespreken

Tegelijkertijd steekt Ipek ook de hand in eigen boezem. Een van de doelen van OMAZ is om ook de taboes rondom oud worden bespreekbaar te maken binnen zelforganisaties of moskeeën. In het vorige huis waar haar vader woonde, is ze wel eens aangesproken door een andere mantelzorger met een Turkse achtergrond. ‘Ze vroeg: “Wat doet je vader hier? Hij is veel te goed”. We moeten dit onderwerp bespreekbaar maken. En de problemen van oudere migranten moet meer op de agenda komen. Ik ben een vrouw met een missie: oudere migranten zijn aan zet!.’  

Meer weten over OMAZ? Ga naar www.omaz.nu of volg OMAZ op Facebook.

Meer informatie?Neem contact op met:

Joline Verloove

icon_chevron Stuur een e-mail
icon_chevron 030-7892239
Afbeelding