Een nationaal coördinator tegen discriminatie: drie veelgestelde vragen

‘Maar is dit niet slechts symboolpolitiek?’

Dat er zo’n coördinator komt, is goed nieuws: het laat zien dat dit thema zeer serieus wordt opgepakt door de ministeries. Het ministerie van BZK coördineert het lokale antidiscriminatiebeleid bij gemeenten maar de verantwoordelijkheid van verschillende vormen van discriminatie is over de ministeries verdeeld: de coördinatie van de bestrijding van discriminatie op grond van afkomst, religie en huidskleur valt onder het ministerie van SZW, discriminatie op grond van sekse, seksuele voorkeur en genderidentiteit onder het ministerie van OCW en discriminatie op grond van beperking onder VWS. Door een nationaal coördinator aan te stellen kan er makkelijker een overkoepelende en integrale aanpak worden ontwikkeld.

‘Maar zijn racisme en discriminatie niet problemen die zich vooral in het buitenland voordoen?’

Als we kijken naar onderzoeken die Europese landen vergelijken, dan is het zeker niet zo dat daar het beeld uit naar voren komt dat Nederland het goed doet. Maria Ramos, Lex Thijssen en Marcel Coenders onderzochten in een onderzoek uit 2019 discriminatie op de arbeidsmarkt van mensen met een Marokkaanse achtergrond in Nederland en Spanje. Het gaat hier niet om de eigen ervaringen van mensen maar om een objectief experiment waarin eenzelfde cv wordt opgestuurd maar dan de ene keer met een Nederlandse of Spaanse naam en de andere keer met een Marokkaanse naam. Wat bleek? In Nederland worden mensen met een Marokkaanse achtergrond vaker gediscrimineerd op de arbeidsmarkt dan in Spanje.

Uit een onderzoek uit 2019 van onder meer Lex Thijsen, met een vergelijkbare opzet, werden Nederland en Duitsland vergeleken en kwam naar voren dat met een Turkse achtergrond je een grotere kans loopt gediscrimineerd te worden in Nederland dan in Duitsland. Wanneer we tot slot kijken naar eigen ervaringen, lezen we in het rapport van de Fundamental Right Agency van Europa, dan valt ook op dat Nederland er niet sterk uitkomt. Bijvoorbeeld: moslimrespondenten uit Noord-Afrika voelen zich het vaakst gediscrimineerd in Nederland (49%), gevolgd door Italië (33%) en Frankrijk (31%) en het minst in Spanje (20%).

‘Kun je als gemeente ook iets doen tegen discriminatie?’

Dat een integrale en overkoepelende aanpak van discriminatie zinvol is geldt niet alleen voor de landelijke overheid maar ook voor de lokale overheid. Als gemeente is het ook aan te raden om één integrale aanpak van discriminatie te ontwikkelen waarin alle discriminatiegronden in samenhang worden bekeken. Dat is handig om drie redenen: (1) Omdat mensen vaak op meerdere gronden tegelijkertijd worden gediscrimineerd, (2) Omdat wat werkt in het verminderen van de ene vorm van discriminatie ook vaak werkt in de aanpak van andere vormen van discriminatie; je hoeft dus niet overal steeds opnieuw het wiel uit te vinden, (3) Je meer solidariteit krijgt tussen mensen uit gediscrimineerde groepen wanneer je gaat voor een integrale aanpak; als je bijvoorbeeld alleen aandacht besteedt aan de aanpak van antisemitisme maar niet aan de aanpak van moslimdiscriminatie dan kan dat juist averechts werken.

In de handreiking Lokaal antidiscriminatie beleid staat uitgelegd hoe je als gemeente een integraal lokaal antidiscriminatiebeleid kan ontwikkelen. Tegelijkertijd is het belangrijk om oog te hebben voor het feit dat de verschillende vormen van discriminatie van elkaar verschillen; anti-zwart racisme manifesteert zich bijvoorbeeld op een andere manier dan antisemitisme. Om die reden komen er volgend jaar ook aparte handreikingen uit voor de verschillende discriminatievormen, maar wordt daarin ook uitgelegd hoe je die verschillende aanpakken vervolgens weer aan elkaar verbindt. Bekijk ook onze themapagina over discriminatie.

* Lees ook het artikel in de Volkskrant hierover.