Factcheck: neemt moslimhaat toe in Nederland?
Het gevoel dat moslims meer dan in het verleden te maken hebben met discriminatie, uitsluiting en haat wordt veel geuit op bijvoorbeeld social media. Klopt het dat er sprake is van een toename van moslimhaat in Nederland? Kennisplatform Inclusief Samenleven vroeg onderzoeker Ewoud Butter om het uit te zoeken.
Of er sprake is van een toename van moslimhaat of islamofobie valt moeilijk hard te maken omdat deze begrippen zelden zo gedefinieerd worden dat ze ook meetbaar zijn. Dat schrijft Ewoud Butter in de factcheck. Wat we volgens Butter wel weten is dat een grote groep Nederlanders (zeer) negatief denkt over moslims in Nederland en dat er volgens TNS NIPO steeds negatiever wordt gedacht over de islam.
Cijfers over 2016 zijn nog niet bekend. Uit het Continu onderzoek burgerperspectieven (COB) van het SCP blijkt bijvoorbeeld wel dat het aantal mensen dat zich zorgen maakt over immigratie en integratie de laatste kwartalen is toegenomen. Dat zou kunnen betekenen dat de negatieve gevoelens ten opzichte van moslims ook toenemen.
Meer meldingen
Voor een deel uiten deze negatieve sentimenten ten opzichte van moslims zich ook in een zorgwekkend hoog aantal incidenten, waaronder uitsluiting en discriminatie van moslims, agressie tegen moslims (vooral vrouwen) en tegen gebouwen die herkenbaar zijn als islamitisch. Meldpunten van moslimdiscriminatie die nog maar recent deze vorm van discriminatie registreren, laten allemaal de afgelopen jaren een duidelijke toename van het aantal meldingen zien. Dit kan duiden op een toename van discriminatie van moslims. Maar deze toename zou ook het gevolg kunnen zijn van de aandacht die diverse initiatieven de afgelopen jaren aan moslimhaat en moslimdiscriminatie hebben besteed, waardoor de hoge drempel om te melden is verlaagd. De recente toename van het aantal meldingen lijkt ook direct verband te houden met terroristische aanslagen van de afgelopen jaren en de discussies over de opvang van vluchtelingen.
Eerder ook al pieken
Uit cijfers van Ineke van der Valk over incidenten gericht tegen moskeeën en uit de cijfers van het MDI, het enige meldpunt dat al langer moslimdiscriminatie registreert, blijkt dat er in Nederland eerder pieken zijn geweest van uitingen van moslimhaat. Op grond van deze bevindingen over een langere termijn is het moeilijk te concluderen dat er de afgelopen 15 jaar sprake is van een structurele toename van moslimhaat.
Conclusie: de afgelopen twee à drie jaar lijkt er sprake te zijn van een toename van moslimhaat. Of dit een structureel proces is of slechts incidenteel als gevolg van terroristische aanslagen, de strijd in Syrië en de opvang van vluchtelingen, zal de tijd moeten leren. Of moslimhaat nu toeneemt of afneemt: moslimhaat en moslimdiscriminatie hebben negatieve consequenties voor het gevoel van veiligheid van een grote groep Nederlandse burgers en vereisen daarom alle aandacht, aldus Ewoud Butter.
Kennisplatform Inclusief Samenleven heeft Ewoud Butter gevraagd om met regelmaat zogenoemde factchecks uit te voeren. De factcheck over moslimhaat is de eerste. Het kennisplatform wil hiermee bijdragen aan het achterhalen van de feiten in het maatschappelijk debat, maar ook aan het agenderen van bepaalde vraagstukken. Ewoud Butter is onderzoeker en hoofdredacteur van Republiek Allochtonië. Meer over moslimhaat en islamofobie via Republiek Allochtonië.