Goed voorbeeld integratiebeleid: gemeente Westland

De Zuid-Hollandse gemeente Westland, gelegen tussen de agglomeraties Den Haag en Delft, is vooral bekend om haar omvangrijke glastuinbouwsector. De ruim achthonderd glastuinbouwbedrijven die zich hier hebben gevestigd, leveren samen 24.300 banen, dat is maar liefst 41 procent van alle werkgelegenheid in Westland. In ongeveer de helft daarvan gaat het om banen in de kassen: het oogsten van vruchtgroenten (waaronder tomaten en komkommers) en bloemen.

Arbeidsmigranten uit de EU

Veel van die werkzaamheden worden verzorgd door ongeveer 10.000 EU-migranten (6 procent van de inwoners van Westland). Het merendeel van hen is afkomstig uit Midden- en Oost-Europa. Verreweg de grootste groep vormen de Poolse werknemers (82% van de EU-arbeidsmigranten). Hoewel veel van hen op en neer reizen tussen Polen en Nederland, groeit het aantal arbeidsmigranten dat zich permanent vestigt in Westland.

Sinds 2011 is een versnelde groepsregistratie mogelijk. 12.000 arbeidsmigranten hebben zich op die manier ingeschreven.

De gemeente heeft er veel belang bij dat de arbeidsmigranten goed worden opgevangen en dat er onder meer voldoende huisvesting voor hen is. Een voorwaarde daarvoor is dat de migranten die langer dan vier maanden in Nederland verblijven, zich inschrijven bij de gemeente. Dit geldt al langer als een wettelijke verplichting, maar om verschillende redenen gebeurt dat nog lang niet altijd. Gemeente Westland heeft daar iets op bedacht: sinds 2011 is een versnelde groepsinschrijving mogelijk. Landelijk geldt dit inmiddels als best practice. De rijksoverheid heeft gemeente Westland daarom gevraagd om dit idee uit te rollen in andere gemeenten.

Groepsregistratie Westland

Groepsregistratie in Westland houdt in dat de gemeente jaarlijks ongeveer twintig bijeenkomsten organiseert – bij de werkgever of de gemeente – waarbij per keer tweehonderd arbeidsmigranten zich kunnen inschrijven. Doordat dit grotendeels geautomatiseerd gebeurt, is de inschrijving in twee minuten geklaard. Inmiddels hebben, sinds de start in 2011, in totaal 12.000 arbeidsmigranten zich op deze manier ingeschreven. ‘Deze manier van inschrijven is handig voor de medewerkers en ook voor ons als bedrijf’, vertelt een werkgever uit het Westland. ‘Inschrijven is belangrijk voor de mensen zelf, om zaken te kunnen regelen zoals de zorgtoeslag.’

Huisvesting

Veel arbeidsmigranten die slechts tijdelijk in Westland verblijven, wonen in short stay-locaties. De gemeente vindt het belangrijk dat de huisvesting van arbeidsmigranten op een veilige en verantwoorde manier plaatsvindt. Deze werknemers dragen bij aan de regionale economie en daarbij past een eerlijk woon- en werkklimaat. De gemeente controleert daarom regelmatig of de woningen van arbeidsmigranten veilig worden gebruikt: ‘We zijn daar niet om arbeidsmigranten te controleren, maar om te controleren of de verhuurders hun verantwoordelijkheid nakomen.’ Vaak gaat het om kleine, maar belangrijke dingen: het plaatsen van een rookmelder bijvoorbeeld.

Informatiepunt Arbeidsmigranten

Gemeente Westland doet meer voor haar arbeidsmigranten. Omdat er vaak veel vragen zijn over het leven in Nederland, bijvoorbeeld over werk, zelfstandig wonen, inschrijving, verzekeringen, belastingen en kinderopvang, heeft de gemeente een speciaal Informatiepunt Arbeidsmigranten (IPA) ingericht.

Hier kunnen arbeidsmigranten op drie dagen in de week terecht met hun vragen. In verschillende talen – Nederlands, Engels en Pools – worden zij telefonisch, per e-mail en persoonlijk door medewerkers doorverwezen naar de juiste instantie. Het IPA geeft bewust geen ondersteuning bij het vertalen van brieven en het invullen van formulieren, omdat het uitgangspunt van de gemeente Westland is dat arbeidsmigranten zelfredzaam moeten zijn. De mogelijkheid om vragen in de eigen taal te stellen wordt zeer door de EU-burgers gewaardeerd.