Het thema discriminatie behandelen? Tips voor docenten
Aandacht besteden aan discriminatie en vooroordelen op scholen: veel docenten maatschappijleer (voortgezet onderwijs) en docenten burgerschap (middelbaar beroepsonderwijs) vinden dat belangrijk. Maar hoe doe je dat? Sommige aanpakken hebben juist een averechts effect. Wat werkt wel? KIS-onderzoekers hebben de verschillende tips op een rij gezet voor docenten.
Elkaar gelijkwaardig behandelen en niet discrimineren is een belangrijk fundament van onze samenleving. In lessen maatschappijleer of burgerschap is dit dan ook vaak een belangrijk thema. Doel is onder meer om te zorgen dat leerlingen minder vooroordelen krijgen en met respect omgaan met mensen die op een bepaalde manier ‘anders’ zijn dan zijzelf: bijvoorbeeld een ander geloof, culturele herkomst of seksuele voorkeur. Onderzoekers van KIS hebben daarom honderden wetenschappelijke studies bestudeerd waarin is uitgezocht hoe je stereotypen, vooroordelen en discriminatie kunt verminderen, maar ook wat juist niet werkt. Zij hebben de resultaten van deze studies vertaald naar praktische handvaten voor in de klas.
Baat het niet dan schaadt het soms wel
Projectleider Hanneke Felten: ‘Waar wij zelf het meeste geschrokken van zijn, is dat sommige aanpakken averechts werken. Bijvoorbeeld: om leerlingen bewust te maken van stereotypen wordt er in klassen vaak uitgebreid gepraat over stereotypen. Maar als je stereotype beelden benoemt (“alle moslims zijn…” of “alle homo’s doen…”) leidt dit tot versterking van (onbewuste) stereotype beelden, όόk als je uitlegt dat deze stereotypen niet kloppen. Want als er een stereotiep wordt genoemd, wordt deze actief in je brein. Als je vervolgens vertelt dat je zo niet moet denken dan lukt dat vaak niet goed: “denk niet aan roze olifant”. Wees daarom voorzichtig met het bespreken van stereotypen.’
Tips op 1 A4
Omdat de onderzoekers van KIS weten dat docenten een drukke baan hebben, hebben ze alle belangrijke tips op 1 A4 gezet voor het mbo (pdf) en voor het vo (pdf). Felten: ‘Het was moeilijk om zo kort mogelijk te zijn, maar het is gelukt om op deze A4’tjes de allerbelangrijke tips en inzichten te noemen. We hopen dat dit voor docenten naar meer smaakt en dat zij mogelijk ook onze publicatie 7 gouden tips voor antidiscriminatiemethodes in het onderwijs gaan lezen. Hierin vind je ook tips voor interventies en methoden die je kunt inhuren voor in de klas.’ Felten: ‘En voor de zeer geïnteresseerde lezer is er het dossier Wat werkt bij discriminatie verminderen. Hierin kun je lezen welke werkzame mechanismen ervoor kunnen zorgen dat vooroordelen, stereotypen en discriminatie verminderd worden.’
Vooroordelen verminderen op basisscholen
Momenteel doet KIS een onderzoek naar hoe, volgens de wetenschap, vooroordelen en stereotypen verminderd kunnen worden onder kinderen van de basisschoolleeftijd. Het onderzoek gaat antwoord geven op vragen als: op welke leeftijd ontwikkelen kinderen vooroordelen? Welk type methoden kun je inzetten bij de onderbouw om te stimuleren dat kinderen respectvol omgaan met andere kinderen van een andere cultuur, religie en afkomst dan zijzelf? En welk type aanpak is zinvol in de bovenbouw? De resultaten hiervan worden verwacht in het najaar van 2021. Vervolgens worden ze gepresenteerd op het congres van Stichting School en Veiligheid in november 2021.
Meer informatie?Neem contact op met:
