Hoe doen kleurrijke sociale ondernemers succesvol zaken met gemeenten?
Sociale ondernemingen leveren een belangrijke bijdrage aan publieke belangen en gemeentelijke beleidsdoelen. De samenwerking tussen gemeenten en deze ondernemingen verloopt echter niet altijd soepel. Dit geldt ook voor de zogenoemde kleurrijke sociale ondernemers. Wat zijn de obstakels en hoe kan het beter?
De Participatiewet en de Wmo 2015 hebben sociale ondernemingen voor het voetlicht gebracht. Steeds meer worden ze gezien als een nuttig vehikel om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te laten participeren in de samenleving. Sociale ondernemingen kunnen niet alleen een rol spelen bij de transformaties in het sociale domein, ze leveren ook een bijdrage aan het oplossen van urgente maatschappelijke vraagstukken. Uit eerder verkennend onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven bleek dat kleurrijke sociale ondernemingen de potentie hebben om werkgelegenheid te vergroten voor Nederlanders met een migrantenachtergrond. De belangrijkste resultaten van de inventarisatie zijn gebundeld in deze infographic.
Op 1 december 2015 organiseerde het kennisplatform een kennisatelier – een soort denktankmiddag – voor ondernemers en gemeenten. Welke knelpunten ervaren ze? En wat is het belang van impactmeting? De resultaten uit de verkenning en de bijeenkomst zijn gebundeld in dit artikel.
Bij een sociale onderneming worden de financiële inkomsten en de winst gebruikt voor het realiseren van een maatschappelijk doel. Met andere woorden: de financiële winst is niet het eindstation maar een tussenstop voor maatschappelijke winst. Dit geldt ook voor een zogenoemde kleurrijke sociale onderneming. Het verschil met de ‘gewone’ sociale ondernemer is dat de kleurrijke ondernemer een niet-westerse achtergrond heeft en/of een focus op culturele diversiteit.
Foto: Flickr, jpmm
Obstakels
Een veel genoemd obstakel is het gebrek aan erkenning van de toegevoegde waarde van kleurrijke sociale ondernemers bij gemeenten. Gemeenten werken vaak samen met dezelfde (gevestigde) partijen waardoor sociale ondernemers moeten concurreren met reguliere ondernemingen. Dit wordt vooral als een probleem gezien wanneer een eenmanszaak het op moet nemen tegen reguliere instellingen. Kleurrijke sociale ondernemingen hebben soms niet voldoende expertise op subsidie en marketing om met deze gevestigde reguliere instellingen te kunnen concurreren. Daarnaast zijn het hebben van juiste netwerk, sterke lobbyisten, gunfactor en kennis hebben van de subsidiestromen een bepalende factor voor het verkrijgen van een opdracht. Ook geven de kleurrijke sociale ondernemers aan dat ze te weinig kennis hebben over de ondersteuning die gemeenten aan sociale ondernemingen bieden. Informatie wordt te versnipperd aangeboden.
Naast de erkenning van de maatschappelijke waarde van de kleurrijke sociale ondernemers, is zichtbaarheid ook een belangrijk struikelblok. Gemeenten hebben niet altijd sociale ondernemers in het vizier en de ondernemers vinden het lastig om zichzelf te profileren en hun impact zichtbaar te maken.
Aanbevelingen
Tips uit onderzoek en praktijk om soepeler samen te werken met gemeenten:
1. Maak uw bestaansrecht zichtbaar en kenbaar bij partners als gemeenten en gevestigde organisaties.
Zorg dat ze niet meer om u heen kunnen.
2. Onderzoek welke gemeente of afdeling meerwaarde ziet in uw aanbod.
3. Onderzoek per gemeente wie of welke afdeling u nodig heeft.
4. Onderzoek eerst wat de gemeente zelf nodig heeft.
Denk dus vraaggericht en niet vanuit eigen aanbod.
5. Werk samen met organisaties of bedrijven die wel een netwerk binnen de gemeente hebben.
Breng in beeld dat er sprake is van win-winsituatie.
6. Benader de gemeente vanuit wederzijds belang en partnerschap.
Ga het gesprek aan met mensen binnen de gemeente die affiniteit hebben met het onderwerp of de doelgroep. Ga dus niet primair het gesprek aan met als doel om subsidie te krijgen. Zeker door de ingrijpende veranderingen in het sociale domein, dreigen kwetsbare groepen (als langdurige werklozen of jongeren met een niet-westerse achtergrond) tussen wal en schip te raken. Dat kan op verschillende manieren worden voorkomen, waaronder het werken met een divers samengesteld team of partners.
7. Overtuig gemeenten met resultaten.
Maatschappelijke impact meten is moeilijk en duur waardoor grote ondernemingen op dit vlak vaak een voorsprong hebben. Maar maatschappelijk rendement kan ook op creatieve manieren zichtbaar worden gemaakt, bijvoorbeeld met storytelling. Een goed verhaal kan mensen overtuigen van het maatschappelijk rendement van een eventuele investering. Houd hierbij een duidelijke focus: welk concreet probleem lost uw onderneming op en voor welke specifieke doelgroep?
8. Neem deel aan bijeenkomsten en conferenties.
Zo maakt u kennis met gemeenteambtenaren.
9. Neem deel aan bestaande netwerken van ondernemers of sociale ondernemers.
10. Vorm verbinding en allianties met diverse organisaties.
11. Zorg dat u duidelijk weet welke rol u kunt verwacht van de gemeente.
Een rol als samenwerkingspartner, opdrachtgever, subsidieverstrekker, netwerkorganisatie etc.
Bronnen:
- Vijf interviews met kleurrijke sociale ondernemers en gemeenten
- Kennisatelier 1 december 2015
- Presentatie impactmeting Peter Scholten
- SER-rapport Sociale ondernemingen: een verkennend advies
- Movisie.nl
- Social-Enterprise.nl
- VNG.nl