Hoe inclusief zijn de verkiezingsprogramma’s?

Welke standpunten nemen de politieke partijen in hun verkiezingsprogramma's in over racisme, integratie, slavernijverleden, etnisch profileren, vrijheid van godsdienst, inburgering en immigratie? Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) vroeg onderzoeker Ewoud Butter om de verkiezingsprogramma's op deze thema's te inventariseren.

Artikel
Integratie- en inburgeringsbeleid

Moet de Nederlandse overheid excuses maken voor het slavernijverleden? Wat moet er gebeuren om (institutioneel) racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan? Hoe staat het met de inburgering van nieuwkomers en de huisvesting van arbeidsmigranten? En moet artikel 23 van de Grondwet, die de vrijheid van bijzonder onderwijs waarborgt, behouden blijven zoals die nu is of toch worden aangepast? Deze onderwerpen stonden de afgelopen jaren hoog op de politieke agenda en zullen ook een rol spelen tijdens de komende Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021.

Eerste 15 partijen

Dit overzicht is samengesteld op grond van de definitieve versies van de verkiezingsprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezingen. Er nemen dit jaar een recordaantal van 37 partijen deel aan de verkiezingen. Er is gekozen voor de programma’s van de eerste 15 partijen van de kieslijst. In de volgorde waarop ze op de kieslijst staan, zijn dit: VVD, Partij voor de Vrijheid (PVV), CDA, D66, GroenLinks, Socialistische Partij (SP), Partij van de Arbeid (PvdA), ChristenUnie, Partij voor de Dieren (PvdD), 50PLUS, Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), DENK, Forum voor Democratie (FvD), BIJ1 en JA21.

Belangrijkste punten

De lengte van de programma’s van deze partijen varieerde van 21 pagina’s (verkiezingsprogramma van 50 PLUS) tot 207 pagina’s (verkiezingsprogramma van D66). Voor dit overzicht is alleen gebruik gemaakt van de bulletpoints met de belangrijkste punten die in ieder verkiezingsprogramma terugkeren. Bij de onderwerpkeuze in deze publicatie was leidend: heeft het thema te maken met de vraagstukken waar KIS zich op richt? Deze notitie is nadrukkelijk geen stemwijzer met de standpunten van de partijen over bepaalde stellingen. Deze notitie bevat een inventarisatie van de onderwerpen die de partijen zelf als probleem agenderen en de oplossingen die ze daarbij in gedachten hebben. De partijprogramma’s verschillen onderling sterk in thematische benadering, woordgebruik en de mate waarin oplossingen zijn uitgewerkt. Sommige partijen willen een probleem oplossen door het '(kei)hard aan te pakken', andere partijen komen met een veel uitgebreidere en concretere uitwerking.

Bekijk het overzicht