Hoe vergroot je de seksuele weerbaarheid van tienermeiden online?

Shame sexting. Negatieve ervaringen ondervinden van seksueel getinte beelden die online worden verstuurd. Vooral meiden met een islamitische achtergrond hebben met die vervelende gevolgen te maken. Uitgemaakt worden voor hoer en slet, een brandmerk krijgen. En bovendien risico lopen op geweld van de eigen broer of vader vanwege haar geschonden eer. Veel ouders van de meiden durven het thema seksualiteit met hun kinderen niet bespreken. Met als gevolg dat kinderen niet goed geïnformeerd en niet weerbaar zijn. KIS deed er zo’n anderhalf jaar geleden al onderzoek naar. En richtte zich toen vooral op de vraag hoe hulpverleners moeders daarbij kunnen ondersteunen.

Nu is er een vervolg. KIS heeft beschikbare interventies inzichtelijk op een rij gezet. Methoden voor iedereen die met meiden en jongens werkt die met shame sexting te maken hebben of te maken kunnen krijgen. Onderverdeeld in verschillende categorieën, van voorlichting en preventie, lesmethoden tot en met begeleiding van slachtoffers en plegers. Doel van veel interventies blijkt het vergroten van de seksuele weerbaarheid van meiden.

Hoe betrek je ouders?

‘We hebben alles uit de kast gehaald om bruikbare interventies te vinden’, zegt projectmedewerker Siham el Moussaoui van KIS. ‘Er bleken veel interventies gericht op seksuele weerbaarheid en preventie van grensoverschrijdingen voor jongerengroepen. En daarvan hebben we die interventies geselecteerd die specifiek op dit online gedrag waren gericht, of daarvoor bruikbare elementen bevatten.’

El Moussaoui schetst wat een belangrijke bevinding was in de zoektocht naar bruikbare interventies. ‘Bij veel interventies ontbreekt een belangrijk onderwerp: hoe betrek je ouders? Juist ons eerdere onderzoek heeft aangetoond hoe belangrijk het is om de ouders een rol te geven. Punt is dat er veel handelingsverlegenheid is bij professionals om het onderwerp seksualiteit met de ouders te bespreken.’

'Hoe lastig ook: hulpverleners moeten toch echt die ouders betrekken om hiermee verder te komen. Preventies dus'

Wees op tijd, adviseert El Moussaoui. ‘Het liefst wil je dat hulpverleners, leerkrachten en ouders al met deze jongeren over seksualiteit en sexting hebben gesproken, voordat er een probleem is.’ Dat is niet altijd gemakkelijk, vanwege de beladenheid van het onderwerp. Maar het gevolg is vaak dat de put wordt gedempt als het kalf verdronken is: pas als de seksueel getinte beelden online staan of rondgaan in een groepsapp, komt het via een omweg alsnog bij ouders terecht. ‘En dan dus op een heel vervelende manier.’ Dat maakt een goed gesprek met hoe je hier mee omgaat er niet gemakkelijker op, zegt El Moussaoui. Het maakt soms ook dat de jongeren hun koudwatervrees houden. ‘Ze zeggen dan: “ik ga dit echt niet met mijn ouders bespreken”. Hoe lastig ook: professionals moeten toch echt die ouders betrekken om hier mee verder te komen. Preventief dus.’ KIS gaat dit jaar met een groep professionals, ouders en jongeren aan de slag om te onderzoeken wat hierbij helpt.

Omarm de online wereld

Een andere aanbeveling die de KIS-projectmedewerker nu alvast doet aan hulpverleners en leerkrachten: omarm de online wereld waarin jongeren opereren. ‘Je kunt er echt niet omheen. Je zult moeten weten hoe die wereld van instagram en snapchat werkt, verdiep je erin. Online gaat het er echt anders aan toe onder jongeren. Ze verleggen daar hun grenzen meer dan offline. En dat doen ze vaak zonder er bij na te denken. Ze hebben van huis uit niet meegekregen hoe ze zich daarin moeten gedragen. Des te belangrijker dat de professional dan tot steun is en hen adviseert. En de brug is naar ouders.’

Bekijk het interventieoverzicht