'Hoe zwaar je het ook hebt, het is niet te vergelijken'
Om stipt 0.00 uur klonk zaterdag 16 juni in Amsterdam, Rotterdam, Nijmegen en Utrecht het startschot voor de Nacht van de vluchteling. Zo’n 5200 mensen maakten in het holst van de nacht een tocht van 40 kilometer om aandacht te vragen voor vluchtelingen en om geld op te halen voor noodhulp aan deze kwetsbare groep.
‘De tocht is een stil protest tegen het deel van de maatschappij dat het probleem niet wil zien of niet wil helpen’, met die woorden onderstreept Arjan Hehenkamp, adjunct-directeur van Stichting Vluchteling, het belang van deze actie. Want er wordt niet alleen geld voor noodhulp ingezameld. De inzameling gaat gepaard met de solidariteit, fysieke inspanning, het afzien en de ervaring van de lange tocht. Daarnaast wordt het vluchtelingenvraagstuk door deze actie weer goed op de kaart gezet.
Tegenreactie
Voor veel lopers is dat ook, naast geld ophalen, een belangrijke reden om mee te doen; om op een positieve manier awareness te creëren voor dit thema. Zoals Mirjam en Mike de Bruijn, die de route van Rotterdam naar Den Haag lopen. ‘Wij wilden graag meedoen aan dit positieve initiatief. De discussie over vluchtelingen in de maatschappij verhardt. Op deze manier willen wij een steentje bijdragen en een tegenreactie geven. Wij snappen dat je op zoek gaat naar een veilige plek en een beter leven. Onze bijdrage lijkt misschien een druppel op de gloeiende plaat, maar dat betekent niet dat we het dan maar hierbij moeten laten.’
De woorden van burgemeester Aboutaleb, net voor het startschot, sluiten daarop aan. ‘Onderschat je bijdrage niet. Eén zingende vogel is een zingende vogel. Een heleboel vogels vormen samen een orkest.’ Het effect van al die deelnemers bij elkaar wordt al snel duidelijk: zij zorgen deze nacht samen voor een opbrengst van ruim 1,6 miljoen euro.
Geen gevaar of angst
Een andere motivatie om mee te doen, is om te ervaren hoe het is om ’s nachts zo lang te lopen. Sommige bereidden zich voor op deze inspanning. Maar, waar de één juist wel traint, omdat je de afstand niet moet onderschatten, doet de ander het bewust zonder training. Vluchtelingen kunnen zich namelijk ook niet voorbereiden, zegt één van de deelnemers. Sterker nog, zelfs kinderen lopen mee en de omstandigheden zijn erbarmelijk waardoor het voor hen veel zwaarder is.
Hier dragen de lopers goede schoenen, hebben eten en drinken bij zich, zijn er rustpunten én het belangrijkste is, dat zij niet op de vlucht zijn en niet in gevaar verkeren. Daarnaast is er ook geen sprake van angst en onzekerheid, waar vluchtelingen wel mee om moeten gaan. De mensen die meedoen aan Nacht van de Vluchteling weten dat er bij de finish een ontbijtje en massage op hen wacht en een veilig thuis.
Een deel van de lopers blijkt de wandeling toch onderschat te hebben. In tranen, strompelend of met zichtbaar veel pijn aan hun benen en voeten bereiken ze de eindstreep. Zij hebben er dan tien, elf uur lopen op zitten. Het gebrek aan slaap maakt het ook extra lastig. Tegelijkertijd is dat precies wat sommigen willen, om zo te ervaren wat vluchtelingen meemaken.
Vandaag is het Wereldvluchtelingendag. De Verenigde Naties hebben deze dag in het leven geroepen om elk jaar op 20 juni stil te staan bij vluchtelingen en aandacht te vragen voor het lot van deze kwetsbare groep. In Nederland wordt sinds 2010 door Stichting Vluchteling de Nacht van de Vluchteling gehouden. Noodhulpexperts van Stichting Vluchteling staan nu voor de lastige taak om uit te zoeken hoe en waaraan het geld van de Nacht van de Vluchteling wordt besteed. Zij onderzoeken waar het crisis is en waar de prioriteit ligt. De bestemming waar de opbrengst naartoe gaat wordt later bekend gemaakt.
Bewustwording
Sommigen deelnemers doen mee uit solidariteit en voor bewustwording. Zoals Mehmet Day, onderzoeker bij Kennisplatform Inclusief Samenleven. Hij liep de route van Nijmegen naar Arnhem en had meerdere momenten van bezinning tijdens de tocht. ‘Onderling heb ik met mijn vrienden en met andere deelnemers gesproken over vluchtelingen’. Om mensen te motiveren met elkaar in gesprek te gaan over dit thema staan er borden met vragen langs de weg. Zoals ‘hoeveel procent van de vluchtelingen is kind?’. Het antwoord kregen zij later op de tocht. Wat blijkt: 51 procent van de vluchtelingen is kind. ‘Dat is veel meer dan wij hadden verwacht,’ aldus Day.
Wegwijzers
De deelnemers worden op de route met hun neus op de feiten gedrukt. Voor hen is er een routebeschrijving, telefoon, bezemwagen en zijn er wegwijzers en bordjes met het aantal afgelegde kilometers. Je beseft dat voor vluchtelingen niet zo is. Want hoe zwaar het voor ons soms ook was, het komt niet in de buurt van wat zij meemaken. Desalniettemin was het een hele mooie tocht, door die bewustwording, het gevoel van solidariteit, de mooie omgeving en de sociale dimensie, aldus Day. ‘Want je hebt niet alleen contact met je vrienden. Je raakt in gesprek met andere deelnemers en wordt aangemoedigd om door te zetten. Dat zorgt voor nieuwe energie om door te gaan.’
Dat geldt niet voor de duizenden vluchtelingen die jaarlijks op de vlucht slaan, vervolgt hij. ‘Zij worden meestal niet met open armen ontvangen. Zij weten, in tegenstelling tot ons, niet hoe lang hun tocht gaat duren. Kortom, hoe zwaar de tocht misschien voor ons was, wij bevinden ons nog steeds in een luxe positie.’