Infographic: wie zijn de nieuwkomers?

Dé arbeidsmigrant bestaat niet. Er is een grote variatie in achtergrond wat betreft tijdelijk of permanent verblijf, opleidingsniveau en gezinssituatie. Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) vraagt deze diversiteit om een meer doordacht en doelgericht arbeidsmigratie- en integratiebeleid.

Participatie

Economische integratie is niet langer voldoende. De laatste jaren ligt de nadruk van het integratiebeleid op sociaalculturele integratie en participatie. Tegelijkertijd trekt de overheid zich terug en zijn migranten zelf verantwoordelijk voor het organiseren van hun integratietraject. Ook van nieuwkomers wordt verwacht dat ze gebruikmaken van reguliere voorzieningen. Migranten die zich permanent in Nederland vestigen, kunnen echter wel hulp gebruiken bij de integratie in de samenleving. Arbeidsmigranten die echter tijdelijk in Nederland verblijven of heen en weer pendelen tussen herkomstland en Nederland, hebben behoefte aan flexibele voorzieningen.

Het vraagstuk van gemeenten

Vrij werknemersverkeer is een van de belangrijkste pijlers van de EU. Eén Europa met open grenzen is belangrijk voor Nederland. Nederland kent immers van oudsher een internationaal georiënteerde economie. In het algemeen leveren arbeidsmigranten uit andere Europese landen een positieve bijdrage aan onze economie. Maar er zijn ook problemen. Sommige EU-migranten worden slachtoffer van uitbuiting door malafide werkgevers. Ook ontstaan in bepaalde wijken problemen als gevolg van huisjesmelkerij, overbewoning en het steeds weer rouleren van nieuwe groepen arbeidsmigranten. Er zijn bovendien signalen dat arbeidsmigranten en hun kinderen onvoldoende aansluiting vinden bij de samenleving waarin zij zich vestigen. Over de gezinnen achter de migranten is sowieso nog weinig bekend, ook omdat niet alle arbeidsmigranten zich in Nederland registreren.

Wettelijke verplichtingen rondom integratie mogen EU-migranten niet opgelegd krijgen omdat zij Europese burgers zijn. Dit stelt gemeenten voor uitdagingen.

Deze problemen staan een succesvolle integratie van deze nieuwkomers in de Nederlandse samenleving in de weg. Migratie lijkt te leiden tot nieuwe vormen van ongelijkheid en sociale problemen die zich vooral op lokaal niveau afspelen. Voor EU-arbeidsmigranten mogen geen wettelijke verplichtingen rond integratie worden opgelegd omdat zij Europese burgers zijn. Dit alles stelt gemeenten voor diverse en complexe uitdagingen.

Lokale overheden moeten daarom op zoek naar geschikte instrumenten om de integratie van arbeidsmigranten in goede banen te leiden. Op dit moment worden op lokaal niveau ervaringen opgedaan met het bieden van passende huisvesting, overlastbestrijding en het aanbieden van taal- en participatiecursussen voor EU-arbeidsmigranten. Een voorbeeld hiervan is het informatiecentrum voor EU-arbeidsmigranten van de gemeente Den Haag.