Invoering quota op de arbeidsmarkt haalbaar?

Direct naar het rapport

Wat houdt een quotum in?

Een quotum voor personen met een migratieachtergrond betekent dat er voor gezorgd wordt dat een gemiddeld minimaal aantal arbeidsplaatsen op de Nederlandse arbeidsmarkt toekomt aan hen.

Wat was de aanleiding?

Cadat-Lampe: ‘Quota op de arbeidsmarkt worden al gehanteerd voor mensen met een beperking. In een advies aan de regering raadde de SER (Sociaal-Economische Raad, red.) eind 2019 aan quota in te voeren om meer vrouwen aan de top te krijgen. Het advies zorgde voor veel reacties in media en het publieke debat. Dat leidde tot de vraag waarom er geen quota worden ingevoerd voor mensen met een migratieachtergrond. Dit rapport verkent de voors- en tegens en (on)mogelijkheden.’

Wat is jou zelf opgevallen in de interviews met de 17 experts voor wat betreft hun opvattingen over quota?

‘Er zijn zowel tegenstanders als voorstanders van quota. De argumenten van tegenstanders zijn onder meer: “we verwachten niet dat quota werken omdat eerdere wetgeving (WBEAA en de Wet SAMEN) ook niet de gewenste effecten had. Sommigen hebben principiële bezwaren, met name tegen de onmisbare etnische registratie, die de associatie oproept met zwarte bladzijden in de Nederlandse geschiedenis, waarbij de vervolging van Joden gemakkelijker werd gemaakt door registratie naar afkomst. Daarnaast bestaat de verwachting dat quotering polariseren en stigmatisering in de hand werken. Hun argumentatie: je wekt met quota de indruk dat personen met een migratieachtergrond een bepaalde arbeidsplaats inneemt enkel vanwege die achtergrond en niet vanwege persoonlijke verdiensten.’

Het besef is er dat, ondanks de inspanningen die tot nog toe gedaan zijn, de arbeidsmarktkansen van werknemers met een migratieachtergrond nog steeds niet voldoende verbeteren

En voorstanders van quota…?

‘Voorstanders voeren aan dat eerdere wetgeving niet gericht was op quota en dus niet gesteld kan worden of quota werken in de Nederlandse context. Voor wat betreft etnische registratie: die geschiedt binnen een secure juridische context, is hun redenering. Denk aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) uit 2018 gewaarborgd door de Autoriteit Persoonsgegevens (APG). Verder stellen zij dat quota rechtvaardig zijn: het is een middel om de actuele scheve situatie op de arbeidsmarkt recht te trekken. Daarbij kan een meer divers personeelsbestand winst betekenen voor een bedrijf.’

Wat kan de praktijk met jullie onderzoeksrapport?

‘De praktijk kan de quota voor mensen met een migratieachtergrond beter in een context plaatsen. Enerzijds in de huidige context van achterstand en achterstelling en anderzijds in de context van lokale en landelijke beleidsaanpak van arbeidsdiscriminatie (gemeentelijk beleid, VIA). De Black Lives Matter beweging, het losgebarsten gesprek over racisme en de vele statements vanuit politiek en maatschappelijk veld en bedrijven maken duidelijk dat er een draagvlak is voor het aanpakken van arbeidsmarktachterstanden. Het besef is er dat, ondanks de inspanningen die tot nog toe gedaan zijn, de arbeidsmarktkansen van werknemers met een migratieachtergrond nog steeds niet voldoende verbeteren. Het is aannemelijk dat er sense of urgency is ontstaan en dat er een actuele behoefte aan inzicht op quota bestaat in de samenleving.’

Het rapport maakt dit volgens Cadat-Lampe mogelijk door inzicht te verschaffen in vijf kwesties.

• het maatschappelijk vraagstuk van achterstelling en achterstand van mensen met een migratieachtergrond;
• het (historisch) gevoelig debat rond quota - als niet onomstreden instrument - dat tot nog toe in Nederland plaats heeft gevonden;
• de huidige (on)mogelijkheden van quota;
• alternatieven/aanvullingen op quota (zoals de Barometer Culturele Diversiteit) als het gaat om de kansen op de arbeidsmarkt van mensen met een migratieachtergrond én het vergroten van hun aantal binnen (de top van) bedrijven;
• online informatie die beschikbaar is.

Naar het rapport