Leefsituatie van Poolse arbeidsmigrant gaat vooruit

Malafide uitzendbureaus, provisorisch verbouwde schuurtjes of Poolse seizoenswerkers die een kleine zolderkamer moeten delen. Nadat Polen in 2004 lid werd van de Europese Unie was dat het beeld dat de Nederlandse huiskamers binnenkwam. Inmiddels lijkt veel veranderd. Enerzijds omdat de rijksoverheid en gemeenten zich meer concentreren op het organiseren van veilige en voldoende huisvesting van arbeidsmigranten (zoals bijvoorbeeld in Helmond). Anderzijds door inzet van de arbeidsmigranten zelf. Wolf. ‘Het is vooral eigen kracht: na verloop van tijd weten ze veelal aan de slechtere situatie te ontsnappen. Het is het recht van de sterkste: degene met wie het goed gaat, die blijft hier. Wie zijn doel bereikt heeft of niet succesvol is, gaat terug naar Polen.’

Veel Polen maken promotie en krijgen een minder zware baan. Toch werken velen onder hun opleidingsniveau.

Poolse arbeidsmigranten hebben vaak een goede opleiding gevolgd. De geïnterviewde migranten, die rond de toetreding van Polen tot de EU of recenter zijn gemigreerd, weten zich na verloop van tijd op te werken. Uit de interviews blijkt dat Nederlandse werkgevers hun Poolse werknemers waarderen. Veel migranten maken promotie en krijgen een minder zware baan. In plaats van via een uitzendbureau krijgt men bijvoorbeeld direct bij het bedrijf een contract. Sommigen krijgen een administratieve of managementfunctie. Toch werken velen onder hun opleidingsniveau.  

Behoefte aan hulp, niet aan informatie

Aan de hand van de ervaringen van de Poolse arbeidsmigranten is onderzocht of zij behoefte hebben aan informatie over werken, wonen en leven in Nederland én of zij hulp nodig hebben van de overheid. De praktische informatie kunnen ze vrij gemakkelijk verkrijgen, zo blijkt. Vaak gaat dat via internet of via hun netwerk. Hulp echter, dat hebben ze wel nodig. Bijvoorbeeld bij het handhaven van een veilige werksituatie, het verkrijgen van hun rechten op de werkvloer en het verbeteren van hun woonsituatie. Maar ook hebben zij meer informatie nodig over de gevolgen van ondernemer worden, hun rechten als ze direct voor een werkgever gaan werken in plaats van via een uitzendbureau en over zwangerschapsregelingen in Nederland. Wolf: ‘Zodra deze migranten mondelinge hulp nodig hebben van de Belastingdienst, gemeenten of bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel, dan ontstaat er vaak een probleem. Hun Nederlands is te gebrekkig waardoor het van belang is dat ze in het Engels geholpen kunnen worden.’ De geïnterviewden stellen echter dat dit niet altijd gebeurt. Zij wijten dit aan onwil. Slechte beeldvorming en discriminatie tegen Poolse migranten spelen volgens hen een rol. Als Nederlanders een genuanceerder beeld hebben over hun situatie en land van herkomst, zou dat beeld genuanceerder worden. Met als resultaat dat Nederlanders en officiële instanties bereidwilliger zijn om hen te helpen, aldus de Poolse migranten.

Lees ook Polen en Bulgaren in Nederland voelen meer discriminatie.   

Poolse daklozen

Dakloze Polen verdienen volgens het rapport speciale aandacht. Vaak zijn zij uit financiële nood gemigreerd en beschikken ze niet over vaardigheden die nodig zijn om het verblijf in Nederland te laten slagen, zoals het opbouwen van een netwerk dat hulp biedt en vaardigheden bij het verkrijgen van (online) informatie. Volgens EU-wetgeving hebben zij geen recht op opvang. Alleen EU-burgers die zichzelf financieel kunnen onderhouden – zoals werkenden, studenten en renteniers – mogen volgens de wet in een ander EU-land wonen. Daarom mogen zij geen beroep doen op opvang. Veel gemeenten hanteren deze wetgeving streng. Via de Poolse hulporganisatie Barka is soms wel het een en ander mogelijk, bijvoorbeeld voor nachtopvang, hulp bij administratieve zaken en terugkeer naar Polen. ‘Vanwege de leefbaarheid en beheersbaarheid doet de overheid er verstandig aan deze daklozen toch een minimale opvang te bieden en te ondersteunen bij hun terugkeer naar Polen’, aldus Wolf.