Liever geen kerstvakantie

Technische beperkingen en onderwijsachterstand

De coronamaatregelen berusten vooral op het principe van isolatie: waar geen contact is, kan geen virus verspreid worden. De effecten van isolatie zijn zwaar voor iedereen, maar voor kinderen in azc’s vormen ze extra problemen voor hun ontwikkeling in Nederland. Dit komt doordat de infrastructuur in azc’s in veel gevallen niet toereikend is voor het volgen van online thuisonderwijs: de wifi op azc’s is vaak niet goed genoeg en er zijn vaak te weinig materialen en apparaten om online les te kunnen volgen. Dit betekent dat kinderen in azc’s in een vroeg stadium ernstige leerachterstanden op kunnen lopen, die hun integratie in het Nederlandse onderwijssysteem in gevaar brengen.

Psychosociale ontwikkeling onderbroken

Deze technische beperkingen, gecombineerd met de isolatie in de azc’s, zorgen er ook voor dat kinderen een stilstand ervaren in hun Nederlandse taalontwikkeling. Zij spreken meestal de moedertaal met hun ouders en hebben geen mogelijkheid om Nederlands te oefenen. Hun ouders zijn niet altijd in staat om de kinderen voldoende te ondersteunen.

Kinderen bevinden zich in een uitzichtloze situatie waarin zij geen kind kunnen zijn

Nog problematischer is dat ook de structuur en het dagritme wegvallen, doordat bijna alle activiteiten zijn stopgezet. Ook vereenzamen kinderen door het gebrek aan sociale contacten buiten het gezin, terwijl deze juist enorm belangrijk zijn in de levensfase waarin de kinderen zich bevinden. Kinderen ontmoeten en zien geen leeftijdgenoten en andere volwassenen meer. Extra schrijnend is dat kinderen in deze situatie worden opgezadeld met verantwoordelijkheden, stress en onzekerheden die hen als kind bespaard horen te blijven. Het gebrek aan activiteiten en contact met vriendjes, dingen die juist kunnen helpen om deze onzekerheden en stress even te vergeten, maken dat kinderen zich in een uitzichtloze situatie bevinden waarin zij geen kind kunnen zijn. Daar komt bij dat de kinderen maar weinig begrijpelijke informatie krijgen over corona en de maatregelen, wat de onzekerheid alleen maar vergroot. Problematisch is dat deze groep kinderen kwetsbaar is door mogelijke trauma’s die ze kunnen hebben opgelopen in het land van herkomst of tijdens de vlucht. Voor hen is duidelijkheid en zekerheid dus extra belangrijk.

Kinderen raken uit het oog verloren

De grootste zorg over de lockdown is dat kinderen niet meer in beeld zijn, door gebrek aan begeleiding en doordat hulpverlening trager op gang komt. Er is minder contact met kinderen, waardoor signalen minder snel gezien worden. Dit kan onveilige situaties opleveren, omdat problemen minder snel aan het licht komen. Tegelijkertijd zitten gezinnen heel de dag in kleine ruimtes binnen en is er veel stress, verveling en een gebrek aan privacy. Hierdoor neemt het risico op huiselijk geweld toe.

Voorkom verdere isolatie

De aanbevelingen die de auteurs doen zijn dan ook met name gericht op het zichtbaar maken van de kinderen en – voor zover mogelijk – normaliseren van de situatie. Zo wordt geadviseerd alle azc’s structureel te voorzien van een goede internetverbinding, apparaten voor kinderen om online onderwijs te kunnen volgen en het nieuwkomersonderwijs en activiteiten voor kinderen zo veel mogelijk te hervatten. Hierover is een motie door de Tweede Kamer aangenomen.

Omdat de kinderen in azc’s een kwetsbare groep vormen, is het standpunt verder dat deze kinderen altijd naar school zouden moeten kunnen. Ook is er meer begeleiding en aandacht nodig voor kwetsbare kinderen: op ieder azc moet structureel een contactpersoon kind aangesteld zijn. Verder moeten hulpverlening en zorgtrajecten doorgaan en moeten ouders en kinderen extra (telefonische) ondersteuning kunnen krijgen bij het inloggen op onlineonderwijs.

Ten slotte noemen de auteurs dat de situatie voor kinderen vaak te verwarrend is, en roepen op kinderen over corona te informeren op een kindvriendelijke en begrijpelijke manier. Deze tips kunnen helpen om de situatie van de kinderen zoveel als mogelijk weer veiliger en gezonder te maken.