Onderwijs sleutel tot integratie Sinti en Roma

Roma-kinderen spreken thuis vaak geen Nederlands. Ze beginnen hierdoor aan het onderwijs met een taalachterstand. De deelname aan en het afronden van het basisonderwijs gaat wel steeds beter: de meeste kinderen gaan naar school, zo is de indruk van de onderzoekers van de Monitor Inclusie. Ook is de indruk dat deelname aan het voortgezet onderwijs toeneemt. Er gaan ook steeds meer jongeren naar ROC’s en langzaam gaan er steeds vaker Roma- en Sinti-jongeren naar het hoger onderwijs en ronden deze ook af.

Schooluitval komt echter veel voor. Wel zijn er grote verschillen tussen gemeenten: Nieuwegein en Ede melden veel schooluitval terwijl Capelle aan de IJsel geen signalen heeft over schooluitval specifiek onder Roma. Wel zijn de meeste Sinti en Roma en onderzoekers het erover eens dat deelname aan (hoger) onderwijs verbeterd moet worden.

Goede onderwijsvoorbeelden

Hoe verbeter je de schooldeelname en prestaties van Roma-leerlingen? Het Trimbos instituut deed in 2012 onderzoek naar onderwijsdeelname van Roma-meisjes en best-practices op dit gebied. Zij beschreven onder meer dat het goed werkt wanneer Roma-peuters naar de voorschool gaan, schoolconsulenten (ook wel bemiddelaars of intermediairs genoemd) worden ingezet om onder andere ouders te betrekken en Roma-leerlingen, die zelf hun school hebben afgemaakt, fungeren als mentor en rolmodel. Daarnaast is het actief werken aan een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit belangrijk. Als kinderen stateloos zijn, kan extra (financiële) ondersteuning nodig zijn.

Meer informatie over onderwijsondersteuning is te vinden op de website van Landelijke Ondersteuning Onderwijs aan Woonwagen-, Roma- en Sintikinderen.

Weinig in loondienst, veel eigen ondernemerschap

Minder scholing verkleint de kans op werk. Dat is waarschijnlijk de belangrijke reden waarom Sinti en Roma minder kansen hebben op de reguliere arbeidsmarkt. Daarnaast spelen een gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal, culturele opvattingen over werk, laaggeletterdheid en discriminatie op de arbeidsmarkt waarschijnlijk een rol. Discriminatie op de arbeidsmarkt kwam ook naar voren in een rondetafelgesprek over Sinti en Roma in de Tweede Kamer in 2014. De vertegenwoordigers van de Friese Roma en het Landelijk Platform Roma in Nederland stelden veel voorbeelden van discriminatie op de arbeidsmarkt te horen.

Werk in loondienst komt veel minder voor onder Sinti en Roma maar tegelijkertijd komt eigen ondernemerschap juist relatief veel voor.

Toekomst

Uit bovenstaande uiteenzetting blijkt dat er grote uitdagingen voor de toekomst zijn op het gebied van onderwijs en arbeid maar dat verandering zeker niet onmogelijk is. Veranderingen lijken de meeste kans van slagen te hebben wanneer de Sinti en Roma zelf de spil vormen. Dat is de kerngedachte van Kennisplatform Inclusief Samenleven. Daarom is het beoogde doel om zoveel mogelijk door of in samenwerking met Sinti en Roma te organiseren.