Platform Eer en Vrijheid: ‘#MeToo heeft echt iets positiefs in gang gezet bij vrouwen én mannen’
‘Het hoort nou eenmaal zo, dit is onze cultuur.’ Dat krijgen meisjes en vrouwen soms te horen wanneer zij vrouwonvriendelijke gebruiken aan de kaak stellen in hun gemeenschap. Dat moet anders, betoogt Naima Azough die 11 oktober als dagvoorzitter het spits afbijt van de drukbezochte bijeenkomst Platform Eer en Vrijheid afgelopen donderdag.
Zo’n 75 (beleids)professionals, onderzoekers, vrijwilligers uit lokale en regionale zelf-, migranten en vrouwenorganisaties en instellingen voor opvang hulp en bescherming kwamen in Amersfoort bijeen om tijdens de bijeenkomst hun expertise en ervaringen te delen. De bijeenkomst werd gehouden in het Amersfoortse wijkcentrum Het Klokhuis. Naast een plenaire presentatie over sexting, waren er vijf verschillende workshops: 'Informele huwelijken en de gevolgen’, ‘Opvoeden van kinderen in twee culturen’, ‘Sexting en exposing’, ‘Campagne Verandering van Binnenuit’ en ‘Nieuwe inzichten over eer gerelateerd geweld’.
Volgens dagvoorzitter Azough is er met de #MeToo-beweging écht iets in gang gezet. ‘Het begin van een sterker bewustzijn over de impact dat het meemaken van seksueel grensoverschrijdend gedrag kan hebben. Het begin van een revolutie waarin het niet meer vanzelfsprekend is dat vrouwen weggezet worden in geval van bijvoorbeeld sexting en exposing. Tegen de stroom van eer en schaamte in, zie ik vrouwen en mannen opstaan tegen exposing. Opstaan voor de vrijheid om je eigen geaardheid te beleven zoals jij dat wilt. Zij verdienen onze steun.’
Bij sexting worden seksueel getinte beelden gemaakt en online gedeeld, exposing is het zonder toestemming doorsturen van deze foto’s met de intentie de afgebeelde persoon schade toe te brengen. Met de komst van sociale media, in het bijzonder Snapchat waarin foto’s slechts enkele seconden zichtbaar zijn, lijken sexting en exposing als relatief nieuwe fenomenen aan populariteit toe te nemen. Hanan Nhass (werkzaam bij KIS tot 1 december 2021) deed onderzoek naar sexting onder Marokkaans-Nederlandse tienermeiden. Lees meer over dit onderzoek.
'Zeg niet als ouder of docent: wat ben je dom geweest'
Jacqueline Kleijer, hulpverleenster bij Pretty Woman in Utrecht, vertelt in haar presentatie over de vele voorlichtingen die zij geeft over sexting aan jongeren, op scholen en ook aan ouders. Ze gaat kort in op de online dynamieken: ‘Internet is eigenlijk één groot groepsproces. Je doet wat de groep doet, zonder na te denken wat je zelf wilt. Voor slachtoffers van exposing is het belangrijk dat je niet aan victim blaming doet. Foto’s maken en delen gaat razendsnel en wordt genormaliseerd: iedereen doet het toch? Jongeren gebruiken manipulatietechnieken, waardoor de ander geïmponeerd raakt en minder voor zichzelf durft op te komen. Het is gemakkelijk om er in te trappen, dus zeg niet als ouder of docent: wat ben je dom geweest. Probeer juist de jongeren een compliment te geven dat hij of zij wél hulp is komen zoeken. Ouders zitten ook in een groepsproces. Het komt vaak voor dat ouders foto’s van hun kinderen op Facebook zetten, terwijl de kinderen dat helemaal niet willen. Je geeft als ouders dus een gek voorbeeld aan je kinderen. Je zegt eigenlijk: het is niet belangrijk dat je een grens aangeeft.’
Kleijer toont de door Pretty Woman gemaakte voorlichtingsfilm BloedLink the Movie. Daarin is te zien hoe een Marokkaans meisje slachtoffer wordt van exposing. De film roept altijd veel herkenning op bij de doelgroep én bij potentiële plegers, aldus Kleijer. Ook op de bijeenkomst in Amersfoort geeft de film veel stof voor vragen en gesprek.
Kleijer vertelt dat, naast de doelgroep meiden van 11 tot 23 jaar, Pretty Woman sinds 2 jaar ook jongens begeleidt, onder meer door traumabehandeling en via gesprekken met de ouders. ‘De laatste 6 jaar hebben we steeds meer te maken met het online gebeuren. Vooral in de Marokkaanse gemeenschap, de grootste migrantengemeenschap in Utrecht, hebben sexting en de gevolgen ervan geleid tot schrijnende casussen.’ Door samen te werken met de jeugdpolitie, stichting Al Amal en Mira Media heeft Pretty Woman deze doelgroep kunnen bereiken. Kleijer, die het stappenplan sexting ontwikkelde, legt kort uit wat je in welke fase kan doen, van het troosten van het slachtoffer tot de politie inschakelen.
Preventie
’s Middags, tijdens haar workshop over sexting, gaat Kleijer dieper in op de hulpverlening aan jongeren en hun ouders. ‘We nemen altijd de ouders eerst apart, want meestal schrikken zij zich te pletter. Je moet ze even laten uitrazen. Daarna doen we een beroep op hun ouderschap door de vraag te stellen: hoe ga je haar opvangen? De meeste ouders willen echt wel zorgen. Natuurlijk is de eer geschonden, maar bijna alle ouders omhelzen aan het einde van het gesprek hun dochter. We vragen altijd aan het slachtoffer wat ze zelf wil. Aangifte bij de politie doen, kan een optie zijn, maar moet niet het doel zijn. De hulpverlening komt eerst.’ Kleijer spreekt ook over de signalen voor preventie. Ze legt uit dat iedereen slachtoffer kan worden en je het niet altijd kunt zien.
'We moeten op school en thuis niet alleen over seksualiteit praten als het mis gaat'
‘Toch zijn sommige groepen kwetsbaarder dan andere groepen: Marokkaanse, maar ook Afghaanse, Hindoestaanse en Turkse meiden doordat ze vanwege een mogelijke eerschending chantabel zijn. En meiden met een lichtverstandelijke beperking zijn kwetsbaar doordat ze de gevolgen van hun handelen vaak niet overzien.’ Kleijer pleit voor mediaverantwoordelijkheid én weerbaarheid. ‘We moeten op school en thuis niet alleen over seksualiteit praten als het mis gaat. We moeten jongeren weerbaar maken, zodat ze hun wensen en grenzen kunnen aangeven.’
Morele reputatie
Turkoloog en Arabist Rob Ermers bood in de workshop ‘Nieuwe inzichten over eergerelateerd geweld’ een nieuw perspectief op eergerelateerd geweld. Uit zijn onderzoek blijkt dat eer synoniem is voor morele reputatie. Iemands morele reputatie, zijn of haar eer, kan beschadigd raken door moreel wangedrag van de persoon zelf of van een familielid. Ermers: ‘Stel, je broer wordt van pedofilie verdacht, dan eist de gemeenschap dat jij je als familielid van hem distantieert. Doe je dat niet, dan kun je, net als je broer, door mensen in je sociale omgeving uitgescholden en bespuugd worden. Veel mensen distantiëren zich, ook omdat ze hun kinderen willen beschermen. Deze vormen van geweld en uitsluiting komen overal voor, ongeacht geloof of cultuur. Hebben we het over eerwraak, dan bedoelen we daarmee moord met als motief de morele reputatie van de familie te herstellen. Dit verschijnsel komt voor in de regio Turkije-Jemen en Egypte-Pakistan, met uitlopers in de Kaukasus en Centraal Azië, onder aanhangers van alle religies.’
In zijn visie is er voldoende aanleiding om het beleid ten aanzien van aan eergerelateerd geweld bij te stellen. Meer lezen hierover? Van Rob Ermers’ hand verscheen onlangs het boek Honor related violence: a new social psychological perspective.
In de workshop ‘Campagne Verandering van Binnenuit’ gaven Fatma Özgümüş (VON) en Hilde Bakker (Movisie) een korte presentatie van de OCW-gefinancierde Alliantie Verandering van Binnenuit. Daarna verkenden zij met de deelnemers de mogelijkheden voor een krachtenbundeling: samen genderongelijkheid en gendergerelateerd geweld bestrijden.
In de workshop ‘Informele huwelijken en de gevolgen’ verzorgd door Esther van Eijk van de Universiteit van Maastricht en Zineb Yousef van El Hannouche Advocatenkantoor stond informatie over wet- en regelgeving centraal. En in de worshop ‘Opvoeden tussen twee culturen’ vertelde Abdellah Mehraz van Trias Peagogica hoe je als professional ouders en/of kinderen het beste kan begeleiden als zij verschillen in opvattingen, normen en waarden.
Meer informatie?Neem contact op met:
