Praten met ouders over shame sexting

Meisjes met een Turkse, Marokkaanse of Hindoestaanse achtergrond lopen verhoogd risico op shame sexting, ook in zogenaamde expose-groepen van jonge mannen. Hun reputatieschade en de gevolgen daarvan kunnen groot zijn, vanwege het belang dat de gemeenschap hecht aan de seksuele eer van meisjes en vrouwen. Dit maakt hen extra kwetsbaar voor chantage en misbruik. En de gevolgen – kans op verstoting of ander eergerelateerd geweld - kunnen groot zijn.

KIS publicatie
Zelfbeschikking

Steun van ouders is onmisbaar, gezien de vaak jonge leeftijd van de slachtoffers. Dat is echter niet vanzelfsprekend. Ouders met een migratieachtergrond hebben uit onwennigheid en schaamte vaak moeite met praten over seksualiteit.

Steun van professionals nodig

Ouders hebben behoefte aan concrete steun van sociaal professionals bij hun vragen rond shame sexting, ook vragen vanuit hun religie. Professionals voelen de noodzaak om het gesprek aan te gaan, maar ervaren op hun beurt vaak onzekerheid over hoe ze dit, op een cultuursensitieve manier, kunnen doen. KIS ontwikkelde – na overleg met een aantal ouders en ervaren professionals – een toolkit: Praten over shame sexting.

De toolkit, bestaande uit een brochure, overzichtskaart en animatiefilmpje, geeft sociaal professionals en vrijwilligers handvatten om het gesprek met ouders met een migratieachtergrond te voeren over shame sexting, met sensitiviteit voor diversiteit. Daarmee worden ouders toegerust in hoe zij dit met hun kind kunnen bespreken.

Ongewenste sexting

Jongeren maken een deel van hun seksuele ontwikkeling online door. De coronamaatregelen, waarbij beperkt fysiek contact mogelijk is, heeft deze trend alleen maar versterkt. Het online leefdomein is voor jongeren een wereld op zich. Het vrijwillig en met wederzijdse instemming maken en delen van seksueel getint beeldmateriaal kan bijdragen aan een gezonde seksuele ontwikkeling. Het brengt echter ook risico’s met zich mee. Zo worden elk jaar jongeren in Nederland slachtoffer van shame sexting: het ongewenst online verspreiden van (gemanipuleerd) seksueel getint beeldmateriaal, met als doel de afgebeelde persoon aan de schandpaal te nagelen.

Risico op eergerelateerd geweld

De gevolgen voor slachtoffers kunnen groot zijn. Vaak krijgt het slachtoffer de schuld van de online grensoverschrijdingen. Pesten en buitensluiting kan leiden tot schooluitval. Door schaamte, angst en onzekerheid lopen slachtoffers van shame sexting risico op depressieve gevoelens, een laag zelfbeeld en automutilatie. Als de familie vindt dat hun dochter morele normen heeft overtreden, zal de familie hun eer publiekelijk proberen te herstellen. Er bestaat het risico op eergerelateerd geweld waarbij het meisjes opnieuw slachtoffer wordt. Bijvoorbeeld door haar te verstoten, te dwingen tot een huwelijk of te mishandelen. Het is noodzakelijk dat professionals deze slachtoffers en hun ouders deskundige aandacht en steun bieden en deze casussen zorgvuldig aanpakken.

Openheid, eerlijkheid en vertrouwen brengt een goede basis om ook op latere leeftijd over onderwerpen rond seksualiteit te praten

Openheid in opvoeding

Uit onderzoek blijkt dat ouders van groot belang zijn in de opvang van hun kinderen, maar ook in de preventie van onlinemisbruik en het versterken van hun weerbaarheid. De opvoeding speelt een rol in hoe kinderen zich kennis en vaardigheden over relaties, intimiteit en seksualiteit eigen maken. Ouders zijn hierin een voorbeeld voor hun kinderen. Openheid, eerlijkheid en vertrouwen brengt een goede basis om ook op latere leeftijd over onderwerpen rond seksualiteit te praten. Professionals kunnen handvatten aan ouders geven hoe ze hierover met hun kinderen in gesprek kunnen gaan.

Toolkit

Om professionals toe te rusten in het voeren van (groeps)gesprekken met ouders ontwikkelde KIS een aantal producten: een brochure, een overzichtskaart met handige linken en een animatiefilmpje.

Brochure biedt handreikingen

De brochure Praten over shame sexting, is bedoeld voor professionals en vrijwilligers die in contact staan met ouders/gezinnen met een migratieachtergrond. Hierin vind je informatie over wat shame sexting is, wie slachtoffers worden, welke risico’s er bestaan, wat de motieven van plegers zijn, wat ouders nodig hebben en adviezen voor voorlichting en gesprekken met ouders over online weerbaarheid.

Enkele van de gespreksadviezen

In de brochure staan verschillende aandachtspunten voor professionals en vrijwilligers om zich voor te bereiden, zoals:

  • Heb kennis en begrip van de schaamte- en eercultuur, maar heb oog voor de onderlinge verschillen in opvattingen tussen ouders
  • Zorg voor globale kennis over de betekenis van religieuze begrippen
  • Doe actuele kennis op over sociale media en online (seksuele) grensoverschrijdingen.
  • Ken de risico’s op eergerelateerd geweld en de stappen van de Meldcode.

Daarnaast worden er uitgebreide adviezen gegeven voor gespreksvoering, onder andere over:

  • Organiseer groepsvoorlichting en dialoogbijeenkomsten
  • Sluit in woordkeuze aan bij taalgebruik van de ouders; ken ook belangrijke religieuze termen
  • Bouw het gesprek over shame sexting zorgvuldig op
  • Creëer bewustzijn van de online wereld en de risico’s
  • Zet ervaringsverhalen in
  • Geef ruimte aan emoties en toon begrip
  • Normaliseer het vragen om hulp en advies, ook aan elkaar

Tot slot biedt de brochure een aantal adviezen voor ouders over hoe zij kunnen praten met hun kind.

Tools in de overzichtskaart

Naast de brochure biedt de overzichtskaart Shame sexting aanvullende tools die helpen om de kennis en vaardigheden van professionals uit te breiden over shame sexting, en over culturele en religieuze sensitiviteit. De links naar video’s, artikelen, podcasts, websites en trainingen zijn verzameld in één overzicht. Doel is om de begeleiders van ouders met een migratieachtergrond rondom het onderwerp shame sexting zo goed mogelijk toe te rusten. Wat kun je preventief doen én wat je moet doen als shame sexting plaats vond: melding of aangifte doen bijvoorbeeld.

Animatiefilmpje

Ter introductie of als gespreksopener voor gesprekken met ouders met een migratieachtergrond op het onderwerp is er het animatiefilmpje Shame sexting: wat is het en wat zijn de risico's? gemaakt. Het legt uit wat shame sexting is, wie slachtoffers kunnen worden, wat de mogelijke gevolgen zijn en hoe je kunt helpen ermee om te gaan of om het te voorkomen.

Lees meer over het onderzoek Niet jouw schuld! dat als basis diende voor de ontwikkeling van de toolkit.

Meer informatie?Neem contact op met:

Hilde Bakker

icon_chevron Stuur een e-mail
icon_chevron 030-7892081
Afbeelding