Prominente plaats voor vraagstukken rond vluchtelingen

Vorig jaar, bij de start van Kennisplatform Inclusief Samenleven was rond nieuwe migratie nog een belangrijke plaats ingeruimd voor vraagstukken rond de komst van EU-migranten naar Nederland. Nu heeft de aandacht zich wat verlegd*. ‘Soms dienen zich gedurende het jaar nieuwe thema's aan met grote urgentie, zegt Annemarie van Hinsberg, een van de programmaleiders van Kennisplatform Inclusief Samenleven. 'Die dwingen ons nieuwe activiteiten te ondernemen, dat is goed.'

Opvang en integratie

Het meest in het oog springende voorbeeld daarvan is natuurlijk de komst van grote groepen vluchtelingen naar Nederland. Wat betekent hun komst voor onze samenleving? Ervaren gemeenten knelpunten bij hun opvang en integratie, welke zijn dat en hoe zijn ze op te lossen? Hoe vinden vluchtelingen snel een baan, wat zijn daarbij werkzame elementen? Hoe verbeter je de participatie van vluchtelingen in de maatschappij? Het Kennisplatform gaat komende tijd op zoek naar de antwoorden hierop die voor gemeenten, maatschappelijke organisaties, migrantenorganisaties van belang zijn voor het optimaliseren van hun beleid en activiteiten.

Weerstand

Het is onontkoombaar en daarvoor hoef je niet eens dagelijks het nieuws te volgen: de komst van vluchtelingen en andere nieuwkomers in Nederland leidt tot heel uiteenlopende reacties. Het Kennisplatform gaat daarom ook aandacht besteden aan weerstanden en positieve respons in ‘het land van aankomst’ tegen de groeiende diversiteit van de samenleving. Ron van Wonderen, themacoördinator sociale stabiliteit en als onderzoeker bij Kennisplatform betrokken bij dit onderzoek: ‘De kernvraag is: hoe gaan we met die toenemende diversiteit om? Het debat is nu heel erg gepolariseerd. De genuanceerde werkelijkheid is dat zich in één en dezelfde persoon die negatieve en positieve houding kan manifesteren. Je kunt medelijden voelen met slachtoffers van de oorlog in Syrië, vluchtelingen op drift maar je ook zorgen maken over de hoeveelheid nieuwkomers en over of dat allemaal goed gaat tussen hen – met een andere cultuur, religie – en de ontvangende samenleving. De overheid moet in haar communicatie bijvoorbeeld rekening houden met die gevoelens. Je kunt als overheid niet zomaar een beroep doen op de tolerantie van burgers als die burgers vinden dat ze al heel tolerant zijn, maar zich tevens oprecht zorgen maken.’

Wat moet het project vooral opbrengen? Kennis over de zorgen, problemen en weerstanden onder de bevolking tegen vestiging van nieuwkomers in bepaalde wijken en buurten in Nederland. En daarnaast inzicht in factoren die de positieve en ondersteunende houding van bewoners kunnen verklaren en versterken. Van Wonderen: ‘En met de opbrengsten willen we ook een tegenwicht bieden aan het gepolariseerde debat over vluchtelingen.’

Natuurlijk zal het Kennisplatform zich in 2016 zich ook op tal van andere vraagstukken rond diversiteit en integratie storten. Zo blijven we inzetten op het tegengaan van (institutionele) uitsluitingsmechanismes en participatiekansen.

*Overigens zal het Kennisplatform in 2016 ook activiteiten verrichten waarbij de positie van EU-migranten centraal staat. Zo organiseert het in samenwerking met verschillende organisaties van EU-migranten een aantal themabijeenkomsten over actuele vraagstukken.