Publieke coming out niet summum voor biculturele LHBT's

Dit komt naar voren uit een literatuuronderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven. Marian van der Klein bestudeerde samen met haar collega’s 400 artikelen over en interviews met biculturele LHBT’s tussen 1975 en 2015. Hierin ging ze op zoek naar culturele patronen en individuele eigenheid. Oftewel: wat helpt biculturele LHBT’s om hun eigen leven vorm te geven? ‘Het blijkt dat alle mensen hoe dan ook strategieën ontwikkelen om zichzelf te kunnen zijn’, vertelt Marian van der Klein. Soms door middel van een zogenoemde publieke strategie, bijvoorbeeld door uit de kast te komen tijdens de botenparade van de Gay Pride of door er een boek over te schrijven. Vaker zijn de strategieën bij biculturele LHBT’s subtiel te noemen. Van der Klein: ‘Bijvoorbeeld een Turks-Nederlandse lesbische vrouw die blij is dat tijdens een bezoek aan familie in Turkije niemand vraagt wanneer ze een man en kinderen krijgt. Dit geeft haar het gevoel dat ze wordt geaccepteerd. Vanuit een westers perspectief zijn mensen geneigd om te zeggen: ze praten er niet over dus ze zwijgen het dood. Maar voor de vrouw in kwestie is het een teken dat ze niet wordt verstoten en juist wordt geaccepteerd.’

Zelfacceptatie is uiteindelijk de allerbelangrijkste factor. Van der Klein: ‘Biculturele LHBT’s die zichzelf accepteren, staan vrijer in het leven dan degenen die dat niet doen. Als de gemeenschap of hun gezin intolerant staat ten opzichte van homoseksualiteit, kan het helpen om afstand te nemen. Letterlijk en figuurlijk. Natuurlijk is niet alles “hosanna” maar weggaan en een eigen gemeenschap kiezen, loopt meestal niet dramatisch af.’

Taboes

Media zoomen vooral in op de problemen rondom migrantengemeenschappen en homoseksualiteit, met name als de islam om de hoek komt kijken. Deels is dit terecht: hier spelen vaak taboes rondom homoseksualiteit en de acceptatiegraad ligt over het algemeen lager dan het gemiddelde in Nederland. De taboes zijn bovendien hardnekkig, zo blijkt uit het literatuuronderzoek. Deze worden in de loop der jaren niet minder. Van der Klein: ‘Hulpverleners en vrijwilligers die iets willen betekenen voor deze groepen moeten echter niet te snel zijn in hun oordeel. Vaak wordt bijvoorbeeld nog gedacht: als je niet helemaal uit de kast bent, ben je bang om homoseksueel te zijn. Maar veel biculturele LHBT’s doen bewust een coming out in kleine stapjes of spreken helemaal niet over hun seksuele gevoelens.’

Verschillen

Biculturele lesbische vrouwen kiezen minder vaak dan homoseksuele mannen voor geheimhouding en een dubbelleven

Ondanks de vele overeenkomsten die Van der Klein in de verhalen van de biculturele LHBT’s zag, zijn er tussen de verschillende etnische groepen wel culturele verschillen rondom homoseksualiteit merkbaar. In de Turkse gemeenschap in Nederland is er bijvoorbeeld meer ruimte voor coming out dan in de Marokkaanse. Er zijn voorbeelden van Turks Nederlandse lesbo’s en homo’s die al op 13-jarige leeftijd een gesprek met hun ouders beginnen over hun geaardheid. Niet allemaal natuurlijk, maar het is een strategie die gebruikt wordt. De nadruk op economische zelfstandigheid in de Turks-Nederlandse gemeenschap maakt dat vrouwen daar bovendien meer vrijheid hebben, ook op het terrein van liefde en seksualiteit. In de Marokkaans Nederlandse cultuur zijn daarentegen nauwelijks woorden voor homoseksualiteit en is de conservatieve macht van de vaders groot, zo blijkt uit de verzamelde interviews. In de Surinaamse gemeenschap mag veel op het terrein van liefde, maar wel met de gordijnen dicht.

Ook zijn er grote verschillen tussen de strategieën van mannen en die van vrouwen. Bij biculturele homoseksuele mannen komt een dubbelleven als strategie vaker voor. Biculturele lesbische vrouwen kiezen minder vaak voor geheimhouding en stappen in hun jongvolwassen leven eerder of verder weg van hun familie.

Brochures

Het onderzoek van KIS is samengevat in een factsheet met informatie over biculturele LHBT’S in Nederland en drie brochures die specifiek ingaan op het doen en laten van Turks-Nederlandse, Marokkaans-Nederlandse en Surinaams-Nederlandse LHBT’s. Deze publicaties zijn bedoeld om biculturele LHBT’s herkenning en inspiratie te bieden. Ze geven ook handvatten aan hulpverleners en vrijwilligers die iets willen betekenen voor deze groepen.

Lees ook: De kastdeur op een kier. Deze handreiking van Movisie gaat in op hoe gemeenten, sociale professionals en belangenorganisaties biculturele LHBT's de juiste ondersteuning bieden.