Tips en tools voor de arbeidstoeleiding van vrouwelijke statushouders

KIS heeft in 2019 in drie gemeenten onderzocht hoe vrouwelijke statushouders beter begeleid kunnen worden richting werk. Daarnaast zijn zij geholpen een meer sensitief beleid en praktijk te ontwikkelen.

De ervaringen die in dit project zijn opgedaan, hebben we nu in een nieuwe handreiking gebundeld in zes veelgestelde vragen. Mét voorbeelden uit de praktijk en verhalen van nieuwkomers zelf. Projectleider Joline Verloove: ‘KIS wil hiermee gemeenten inspireren en uitdagen om gelijke kansen te creëren voor vrouwelijke vluchtelingen, passend bij hun wensen en mogelijkheden.’

Download de handreiking

Veel aandacht voor het selectieproces

De handreiking stelt dat een aantal factoren belangrijk is bij het goed begeleiden van vrouwelijke statushouders naar werk. Een goede analyse maken van de doelgroep is een eerste stap. Het loont daarnaast om veel aandacht te hebben voor het selectieproces. Klantmanagers van de gemeente kunnen hierbij een rol spelen. In de handreiking staat een handig stappenplan dat kan helpen bij het aanbieden van het juiste traject aan vrouwelijke statushouders.  

Sociale activering en empowerment

Niet voor iedereen is een betaalde baan meteen haalbaar. Het is daarom belangrijk dat gemeenten inzetten op de tussenstappen naar werk. Een eerste stap is het inzetten op sociale activering, zoals creatieve activiteiten, sport en bewegen of vrijwilligerswerk. Ook sociale integratie kan een doel zijn, zoals het aangaan van contacten, het netwerk uitbreiden en zelfstandig activiteiten ondernemen buitenshuis.

Om de participatiekansen van vrouwelijke statushouders te vergroten, is meer tijd nemen voor empowerment essentieel. Vooral bij vrouwen die nog geen concrete ideeën hebben over het vinden van werk. In de handreiking worden enkele aandachtspunten benoemd wanneer wordt ingezet op empowerment.

Gender- en cultuursensitief werken

Dat vrouwelijke statushouders minder vaak aan het werk zijn dan mannelijke statushouders heeft ook te maken met dat gemeenten zich om diverse redenen meer richten op mannelijke dan op vrouwelijke statushouders. In het geval van een gezinsuitkering vinden de gesprekken over werken vaak (in eerste instantie) plaats samen met de man, die als hij al langer in Nederland is of beter Engels spreekt soms ook optreedt als tolk. In deze gespreksetting blijkt de man vaak het voortouw te nemen en niet zelden verwoordt hij dat buitenshuis werken voor zijn vrouw niet de bedoeling is. Voor klantmanagers is het vaak lastig te beoordelen in hoeverre vrouwelijke statushouders willen werken. Het is daarom belangrijk om tijd te besteden aan deskundigheidsbevordering van klantmanagers via training of intervisie. Ook is het belangrijk dat de klantmanagers een afspiegeling zijn van de samenleving.  

Een paar tips uit de handreiking:

• Houd in het geval van een echtpaar (ook) afzonderlijke gesprekken met de partners: dit is een goede manier om de vrouw de ruimte te geven om haar behoeftes en ambities uit te spreken en een evenwichtig beeld te krijgen van de wensen en mogelijkheden van beide partners.
• Vraag ook goed door om iemands vaardigheden en werkervaring in kaart te brengen. Een vrouw die in het land van herkomst in de winkel van haar ouders heeft gewerkt, zal dit misschien niet als werkervaring bestempelen – maar dat is het natuurlijk wel.
• Pas op voor stereotiepe ideeën: als een vluchteling emotionele problemen lijkt te hebben, hebben die niet altijd te maken met een oorlogstrauma of de vluchtgeschiedenis.
• Meer weten over cultuursensitief werken? KIS ontwikkelde een e-learning over intercultureel vakmanschap voor sociaal professionals.

Bedrijven enthousiasmeren

Veel bedrijven staan wel open om vluchtelingen in dienst te nemen. Het is dan belangrijk om ze goed te ondersteunen en informatie te geven hierover. Soms is er ook terughoudendheid. Organiseer dan bijvoorbeeld kennismakingsbijeenkomsten, lokale netwerkevenementen of bedrijfsbezoeken om zo eventuele vooroordelen of andere drempels bij werkgevers weg te nemen. Verloove: ‘Wees er als gemeente ook bewust van dat je niet het aannemen van statushouders problematiseert. Door de nadruk te leggen op wat er allemaal fout zou kunnen gaan, kan je werknemers onbedoeld afschrikken. Zet daarbij in op het communiceren van de talenten van deze vrouwen. Deze vrouwelijke statushouders kunnen een aanwinst zijn voor bedrijven, hen aannemen is dus geen liefdadigheidswerk!’

Kansen nieuwe inburgeringswet

Na invoering van de nieuwe inburgeringswet per 1 juli 2021, heeft de gemeente de regie over zowel de arbeidstoeleiding als de inburgering. Dit biedt kansen om meer vrouwelijke statushouders aan een baan te helpen. ‘Het huidige beleid zorgt ervoor dat gemeenten degene met de meeste baankansen in het gezin begeleiden’, zegt Joline Verloove. ‘Met de nieuwe inburgeringswet verwachten we dat vooral vrouwen beter gaan profiteren van de gemeentelijke ondersteuning. Bijvoorbeeld omdat er meer wordt gekeken naar alle leefgebieden en de situatie van het gezin. Onze aanbevelingen in de handreiking sluiten ook aan bij de nieuwe regierol van gemeenten in de inburgering.’

Meer tips voor het begeleiden van vrouwelijke statushouders naar werk? Bekijk de handreiking.

Naar handreiking