Tips voor interventies gericht op voorkomen van discriminatie

Wat moet u wel of niet doen bij het voorkomen van discriminatie op het gebied van etniciteit en religie? Op basis van een viertal uitgebreide literatuuronderzoeken naar wat werkt tegen discriminatie, delen de onderzoekers de do's en don'ts.

Artikel
Discriminatie

Do’s

Confronteer welwillende mensen met hun eigen vooroordelen
Mensen die het erg vinden als ze zelf vooroordelen hebben en geconfronteerd worden met hun eigen vooroordelen, zullen zich vaak daarna inspannen om hun eigen vooroordelen te voorkomen. Je kunt mensen confronteren door hen bijvoorbeeld een testje te laten doen zoals op https://www.onderhuids.nl/test-jezelf/ of door feedback te geven op gedrag in een rollenspel. Belangrijke kanttekening is dat confrontatie niet of averechts werkt bij mensen waarbij motivatie om de eigen vooroordelen te verminderen, ontbreekt.

Geef ruimte om te leren en fouten te maken
Wanneer mensen geconfronteerd worden met hun vooroordelen, kunnen zij vervolgens concrete vaardigheden leren voor hoe zij zichzelf kunnen monitoren op vooroordelen en hoe ze hun eigen gedrag kunnen bijsturen. Laat mensen oefenen met zichzelf ‘betrappen’ op vooroordelen en zichzelf te corrigeren. De boodschap is: ‘betrapt’ worden op vooroordelen of stereotypen is niet erg, het is juist een belangrijk leermoment.

rolmodellen

Werk met rolmodellen
Met rolmodellen worden mensen bedoeld die voor anderen een voorbeeldfunctie hebben. Wat werkt zijn rolmodellen die het goede voorbeeld geven door te laten zien dat als je verschilt van elkaar en uit een andere (etnische, culturele of religieuze) groep komt, je toch een goede band kunt hebben met elkaar. Je kunt bijvoorbeeld prima vrienden zijn als de een moslim is en de ander joods. Of de een ‘kaaskop’ en de andere een ‘Mocro’. Met deze goede band kan dit type rolmodellen een norm uitdragen naar anderen uit de groep.

Mensen met status of gezag zich laten uitspreken tegen discriminatie
Een persoon met status of gezag kan een norm stellen naar anderen uit hun eigen (etnische, culturele of religieuze) groep. Belangrijk is wel dat de persoon echt aanzien heeft bij de groep die je wilt beïnvloeden; dat verschilt uiteraard erg sterk tussen verschillende subculturen. Mooie bijvangst is dat de personen die zich uitspreken tegen discriminatie hierdoor ook zelf sterker de boodschap van gelijke behandeling gaan onderschrijven.

Zet film of theater in met ervaringsverhalen in
Denk aan mooie, aangrijpende en aansprekende films, tv-series of theaterstukken met daarin ervaringsverhalen van mensen die gediscrimineerd worden vanwege hun etniciteit, religie of huidskleur. Dit kan leiden tot empathie waardoor vooroordelen kunnen afnemen. Een andere optie zijn films, tv-series of theaterstukken met daarin een vriendschap tussen twee mensen uit verschillende etnische, culturele of religieuze groepen die eerder vooroordelen hadden over elkaar.

Stimuleer samenwerking aan een gezamenlijke opdracht
Het werken aan een gezamenlijke opdracht of aan gezamenlijke doelen zorgt voor persoonlijke interactie wat bestaande verschillen kan overbruggen. Wanneer deelnemers tijdens een bijeenkomst een opdracht krijgen waar een unanieme oplossing moet uitkomen, dan kan dit de impact op vooroordelen en stereotyperingen vergroten. Daarbij moet het wel klikken tussen de deelnemers en moet er ruim de tijd zijn om aan elkaar te wennen.

dialoogbijeenkomst

Maak als wijk, school, vereniging of bedrijf een statement tegen discriminatie
Hiermee wordt een positieve norm gesteld waardoor mensen die zich onderdeel voelen van die gemeente, wijk, school, bedrijf, vereniging of sportclub zich respectvoller kunnen gaan gedragen. Velen zullen hun best doen om zich ‘netjes’ aan de norm te houden. Belangrijke kanttekening is dat zodra de omgeving verandert, deze houding ook weer kan verdwijnen.

Deel ervaringen met discriminatie
Behoort u zelf tot een groep die regelmatig wordt gediscrimineerd? Bijvoorbeeld omdat u moslim bent, een donkere huidskleur hebt of omdat u gevlucht bent uit een ander land? Dan kunt u een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van discriminatie door uw ervaring met discriminatie te delen, zodat anderen zich kunnen inleven en zich voor kunnen gaan stellen hoe het is om gediscrimineerd te worden. Bij mensen die positief denken over zichzelf, kan hierdoor ook positief beeld van de ander ontstaan door empathie. Dit effect wordt mogelijk versterkt door kennis over bijvoorbeeld de historische achtergronden van verschillende etnische, culturele of religieuze groepen. Aandachtspunt is dat mensen bij het delen van ervaringen zich op hun gemak moeten voelen.

 

Dont’s

Mensen verplicht naar een ontmoeting sturen
Als mensen met tegenzin iemand ontmoeten uit de andere etnische, culturele of religieuze groep, versterkt dit een eventuele negatieve associatie met de betreffende groep.

Benadrukken dat discriminatie veel voorkomt en heel gewoon is
Daarmee loopt u het risico dat mensen gaan denken dat discriminatie ‘normaal’ is en dat ‘iedereen het doet’. Hierdoor gaan mensen zich minder inspannen om het te voorkomen.

zwart wit

Open gesprek houden over discriminatie waarin iedereen alles mag zeggen
Negatieve meningen over andere etnische, culturele of religieuze groepen kunnen namelijk anderen negatief beïnvloeden die eerst positief waren over de desbetreffende groep.

Stereotypen herhalen
Iedere keer als u stereotypen herhaalt, worden deze beter onthouden en wordt het stereotiepe beeld sterker.

Jezelf benoemen als uitzondering
Als u uw ervaringsverhaal vertelt over hoe het is om gediscrimineerd te worden en uzelf buiten uw eigen etnische, culturele of religieuze, groep plaatst – bijvoorbeeld ‘Ik ben niet zoals andere Marokkanen’ of ‘Ik ben een uitzondering’ – dan is het resultaat dat anderen u misschien wel aardig vinden, maar hun houding ten aanzien van andere Marokkaanse Nederlanders verandert niet of wordt zelfs minder positief.

Met één persoon stereotypen onderuit proberen te halen
Stereotypen onderuit halen is erg moeilijk omdat de persoon die niet voldoet aan het stereotype, vaak wordt gezien als uitzondering. Hierdoor blijft het beeld in stand. Bijvoorbeeld: ‘jij bent een leuke Turk maar je bent anders dan de rest’. Om daadwerkelijk stereotypen onderuit te halen, moet er een grote diverse groep ontmoet worden die enerzijds wel en anderzijds niet voldoet aan het stereotiep. Hierdoor wordt duidelijk dat mensen met bijvoorbeeld dezelfde achtergrond, religie of etnische achtergrond iets gemeen hebben met elkaar, maar ook allemaal anders zijn.

 

 

Meer lezen over discriminatie voorkomen?

Deze tips zijn gebaseerd op de volgende onderzoeken:

 

Meer informatie?Neem contact op met:

Hanneke Felten

icon_chevron Stuur een e-mail
icon_chevron 030-7892110
Afbeelding