‘Uit de Turkse bubbel, met beide voeten in de Nederlandse context’

‘Het begint met onderwijs in het Nederlands’, aldus de theoloog-docent. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. ‘De beste literatuur over Islamitische theologie, religie, filosofie en geschiedenis is voornamelijk in het Engels, Arabisch of Turks. Dus inderdaad: het is een grote uitdaging voor onze docenten. Maar we willen dat onze studenten kunnen denken, voelen en in het Nederlands. Opdat ze deze traditie kunnen verbinden met dit land en ze beseffen dat hun islamitische identiteit hier een plek heeft.’

Grijs gebied

Veel studenten van IUASR zijn ‘zoekers’, zegt de theoloog die - geboren in een katholiek gezin - zich als twintiger tot de islam bekeerde. Ze worstelen met vragen als: hoe kun je moslim in Nederland zijn? Kun je dan ook een goed burger zijn in de maatschappij van nu? Hoe kun je daarbij bouwen op een 1400 jaar oude kennistraditie?

‘Het is verwarrend omdat hier het idee heerst dat agnosticisme de basis van goed burgerschap is. Geloof is voor achter de voordeur. Maar als er geen plek is voor je levensbeschouwing… Dat voelt voor gelovigen een beetje als leven in een grijs gebied. Die grijsheid, die verwarring: daar kan niet iedereen mee omgaan, en dan gaat men proberen uit die dubbelheid te komen door bijvoorbeeld een gesloten houding te ontwikkelen,’ aldus Mol.

Wij zijn als instelling pro-burgerschap en vóór integratie, maar wel met behoud van eigen identiteit.

Religie is net als voetbal, zegt hij. Je kunt in je eentje met een bal tegen de muur aantrappen, maar voetbal is veel betekenisvoller als je dat met je elftal doet. Religie wil je samen beleven. ‘Nu zie je best veel jongeren die zich niet gehoord en gezien voelen, in hun eentje met de bal bij die muur.’

Buitenlandse imams

Om dat te voorkomen ligt er ook een belangrijke opdracht bij moskeeën en imams, vindt Mol. IUASR heeft een korte pilot-training voor buitenlandse imams opgezet. ‘Het is een toevoeging op de bagage die imams meenemen. Vijf dagen in vijf weken: Hoe ben je een imam in Nederland? Met die cursus slaan we twee vliegen in één klap: de Turkse en Nederlandse overheid zijn, na twintig jaar gedoe over dit thema, beide tevreden. En er is nog een derde vlieg: imams leren in korte tijd hun doelgroep beter kennen. Ze zullen de jongeren, hun twijfels, hun context beter begrijpen.’

We horen erbij, zijn niet meer die ander. Dat is de boodschap van IUASR aan studenten en samenleving. ‘Islamitische theologie is geen vreemd of buitenlands product. Op onze hbo doceren we toegepaste theologie van een doelgroep die midden in de maatschappij moet staan. Daar willen wij eigenaarschap van nemen. Dit gaat om ónze mensen, islamitische theologie is ónze theologie. Het is nu anno 2021 een van de Nederlandse wereldbeelden en een Nederlandse discipline. Wij zijn als instelling pro-burgerschap en vóór integratie, maar wel met behoud van eigen identiteit.’

De liefde is andersom nog wat broos. ‘We zijn als opleiding erkend met een accreditatie, maar we krijgen geen subsidie of andere ondersteuning vanuit de overheid. Door ondersteuning te geven, erken je als overheid dat IUASR zich inspant voor de ontwikkeling van burgerschap van moslims en dat dat goed is voor de maatschappij in zijn geheel. Dat moslims er hier bij horen.’