Vier vragen over het Offerfeest (Eid Al-Adha)

Wat vieren moslims eigenlijk tijdens het Offerfeest?

Het Offerfeest, of Eid Al-Adha, wordt elk jaar drie dagen achter elkaar gevierd als afsluiting van de maand dat moslims als pelgrims op Hadj (bedevaart naar Mekka) gaan. Met het feest wordt het offer van profeet Ibrahim (Abraham) herdacht, een verhaal dat ook in de bijbel staat. Ibrahim vroeg Allah om een zoon. Hij wilde die zó graag dat hij zelfs bereid was om die zoon ooit te offeren. Zo werd Ismaël geboren. Maar Allah herinnerde Ibrahim aan zijn belofte. En Ibrahim treft de voorbereidingen voor het offer. Maar op het laatste moment grijpt Allah in en laat Ibrahim in plaats van zijn zoon een schaap slachten. Daarom wordt tijdens het Offerfeest vaak een schaap of geit geofferd. Sommige families laten een koe slachten, en verdelen vervolgens het vlees. Het vlees wordt in drieën gedeeld: een deel voor de armen, een deel voor de buren en een deel voor de familie.

Wat houdt ritueel slachten in?

Dit betekent dat dieren in een rituele context worden geslacht. Het kan gaan om een dierenoffer om het lot of de goden gunstig te stemmen. Het vlees van de geofferde dieren is bij het Offerfeest voor menselijke consumptie bestemd. Dat is altijd het geval bij het door respectievelijk joden en moslims gepraktiseerde koosjer en halal slachten. Opvattingen over hoe geslacht dient te worden, maken deel uit van oude spijswetten. Binnen de islam gelden diverse voorschriften voor het slachten van dieren voor consumptie. Alleen als aan deze voorwaarden wordt voldaan is het vlees rein, halal dus. De belangrijkste voorwaarden zijn: de slachter moet islamitisch zijn en bekwaam, de slachtplaats moet rein zijn, het dier moet door de slachter zoveel mogelijk op zijn gemak worden gesteld - het mes mag bijvoorbeeld niet in de nabijheid van het dier geslepen worden. Het dier moet ook richting Mekka staan als het wordt geslacht. Voordat het dier geslacht wordt, spreekt de slachter de woorden ‘bismillah, Allahoe akbar’ (in naam van god, god is de grootste) uit. En: met een scherp mes worden in één beweging de halsslagader en de luchtpijp doorgesneden. 

Een dierenarts moet toezicht houden tijdens de rituele slacht

Waarom is er discussie over het Offerfeest?

Per jaar worden er in Nederland 550 miljoen dieren geslacht. Toch is er vooral discussie in de media over het slachten bij moslims. De religieuze slachting zorgt ondanks de nieuwe regels nog steeds voor discussie. Verschillende dierenwelzijnsorganisaties pleiten voor een totaalverbod. Zij vinden dat het verbod niet alleen zou moeten worden toegepast voor het Offerfeest, maar ook voor het 'kipslingeren' dat orthodoxe joden tijdens Jom Kippoer doen en voor het doden van dieren door voodoo-aanhangers. En het geldt voor hen net zo goed ook voor tradities als bijvoorbeeld stierenvechten en ganstrekken. Sinds 1 januari 2018 is trouwens al strengere wetgeving van kracht, onder andere in de vorm van een 40-secondenregel. Dit betekent dat het slachthuis bij het slachten van een koe, schaap of geit moet garanderen dat het dier nooit langer dan 40 seconden na het aansnijden bij bewustzijn is. Als blijkt dat dit niet het geval is, moet het dier direct bedwelmd worden. De 40 seconden is een maximale tijdsduur, er zijn ook veel slachthuizen waar dieren direct na het aansnijden worden bedwelmd (nabedwelming). Daarnaast zijn er slachthuizen die alle dieren vóór het aansnijden bedwelmen.

Kun je het Offerfeest ook vieren zonder vlees?

Het schaap hoort bij het Offerfeest zoals de kalkoen bij Thanksgiving, maar ook tradities kunnen veranderen. Hier zijn de meningen binnen de moslimgemeenschap over verdeeld. Wel zijn er veranderingen waarneembaar, omdat er ook onder moslims veganisten en vegetariërs zijn en er moslims zijn die het offer gunnen aan een arm gezin in het land van herkomst. Ook vinden steeds meer moslims dat écht halal eten vegetarisch is. Zij vieren het Offerfeest zónder vlees. Het gaat er volgens hen om dat ze een persoonlijk offer brengen, doordat ze iets van veel waarde delen met mensen die minder hebben. Zij schenken hun buren of dak- en thuislozen een mand met groenten en fruit of kleding, boeken en speelgoed.