'Voor iedere vrouw is er een plek'

Om succesvol te kunnen integreren is het, volgens Huijboom, belangrijk dat mensen zo snel mogelijk weer in een omgeving komen die ze (her)kennen. Een verpleegster toegang bieden tot een ziekenhuis. Een schooldirecteur als assistent weer in contact laten komen met leerlingen. De Amsterdamse organisatie Netwerkpro koppelt gelijkgestemden en heeft vergaande samenwerkingsovereenkomsten met diverse bedrijven, met instellingen in de zorg, met het onderwijs en de kinderopvang. De statushoudsters kiezen, op basis van hun affiniteit en/of opleiding en ervaring, een richting. In subgroepen gaan ze vervolgens die sectoren verkennen.

Win-win

Op hun beurt passen bedrijven hun eisen aan, waardoor, via een stage of een interne opleiding, een stapsgewijze toetreding kan plaatsvinden. Enthousiast vertelt Huijboom over het zoeken naar win-win relaties. ‘Als we met het aanbod van werkzoekenden lokale sociale vragen op kunnen lossen, dat is natuurlijk het mooiste. Zo zijn recent de Syrische Adiba Issio en de Iraanse Nasrin Mostafari, beiden vrouwen met een exacte achtergrond, gestart als assistenten op het Amsterdamse IJburgcollege, dat kampt met een nijpend tekort aan leraren. Adiba geeft les in biologie, Nasrin geeft wiskunde’.

Voor iedere vrouw is er een plek, daar is Huijboom van overtuigd. Netwerkpro helpt hen op weg. Of, zoals één van de deelneemsters het in haar afsluitende pitch verwoordde, terwijl ze een denkbeeldige zaklamp voor zich heen en weer bewoog: ‘Netwerkpro was het licht dat op mijn pad scheen.’

Via netwerk naar werk

Netwerkpro biedt empowerment trainingen, waarin de deelneemsters werken in hun peer group aan het vergroten van hun zelfvertrouwen door het benoemen van hun kwaliteiten, het opstellen van een goed CV en het verkennen van de arbeidsmarkt. Iedere deelneemster wordt gekoppeld aan een mentor, een vrouw die haar ervaring en netwerk openstelt voor de nieuwkomer. ‘Via netwerken begeleiden wij naar werk, dat is de kracht van ons programma’, aldus Huijboom. Inmiddels zijn acht groepen van gemiddeld vijftien statushoudsters door Netwerkpro op weg geholpen.

'Via netwerken begeleiden wij naar werk, dat is de kracht van ons programma'

Van de 90 vrouwen die in 2017 de training volgden, zijn na zes maanden 28 vrouwen opgenomen in een traject met uitzicht op een betaalde baan, 37 actief als vrijwilligster en 17 volgden een opleiding. Slechts 8 vrouwen staakten halverwege, om uiteenlopende persoonlijke redenen, hun deelname aan het programma. Een aantal oud deelneemsters komt nog altijd trouw naar de bijeenkomsten en events. Via die contactmomenten kan Netwerkpro hun ontwikkelingen volgen en kunnen zij op hun beurt nieuwe starters inspireren.

Open vizier

De introductie en de eerste dag van het traject doet Huijboom altijd zelf. Ze vertelt dan haar verhaal en luistert naar de verhalen van de vrouwen. Ze kijkt iedereen aan, creëert een sfeer van vertrouwen. ‘Ik vind het belangrijk dat ze echt voelen dat ze er toe doen, dat ze er mogen zijn.’ Vanuit haar ervaring als programmacoördinator in het azc in Zaandam weet Huijboom dat mensen met een vluchtelingen status per definitie argwaan hebben. ‘Er is altijd een reden om bijvoorbeeld dingen achter te houden of niet meteen jezelf bloot te geven of om dingen op een andere manier te doen.’ Het is in dit werk cruciaal om een open vizier te houden, om goed te luisteren zonder te oordelen, benadrukt ze. Ook het rapport Mind the gap over de arbeidsparticipatie van vluchtelingenvrouwen dat KIS dit jaar uitbracht, wijst daarop: ‘Doordat voldoende kennis ontbreekt liggen aannames gebaseerd op (stereotype) beeldvorming op de loer.’

Copingsmechanisme

Het rapport Mind the Gap gaat uitgebreid in op de achterstandspositie waarin veel vrouwen zich ten opzichte van hun mannen bevinden, als het gaat om toetreding tot de arbeidsmarkt. Huijboom benadrukt dat het copingmechanisme van veel vluchtelingenvrouwen vaak sterker is dan dat van hun man. ‘Simpelweg omdat de zorg voor de kinderen doorgaat. Of je dat nou in Somalië op het platteland moet doen of hier, de kinderen moeten worden aangekleed, moeten eten, gaan in principe naar school. De rol van de vrouw blijft vaak intact en daardoor ook een stuk van haar identiteit. Voor mannen is dat vaak een heel ander gegeven. Zij zijn hun werk kwijt. Ze zijn hun status kwijt. En ze kunnen moeilijker een plek vinden die dat weer terug geeft.’

Vrijwilligerswerk

Vrouwen zijn ook makkelijker in te zetten bij vrijwilligerswerk, is Huijbooms ervaring. Ze zijn flexibeler, kunnen sneller de draad weer oppakken. Zeker als je aansluit bij hun activiteiten. Bijvoorbeeld door iemand die erg geïsoleerd was met haar eigen kind mee te laten helpen in de crèche. Of door vrouwen, die graag koken, te vragen mee te helpen bij het bereiden van de maaltijden tijdens de trainingen. Je kan sneller een bruggetje maken. ‘Het is niet zo’n fraaie beeldspraak, maar het liefst rol ik iedereen in klittenband en daar plak ik dan zoveel mogelijk aan vast. Hoe breder je basis, hoe steviger je staat,’ vervolgt Huijboom.

'Ik vind het belangrijk dat ze echt voelen dat ze er toe doen, dat ze er mogen zijn'

Huijboom spreekt uit ervaring. Na jaren in een hectische baan te hebben gewerkt in het management team van een ICT-bedrijf zat ze, na de zoveelste reorganisatie, van de ene op de andere dag thuis op de bank, met twee kleine kinderen. ‘Niet te vergelijken met vrouwen die voor oorlogsgeweld of armoede zijn gevlucht, maar ik begrijp de frustratie van iemand die vanuit het volle leven gedwongen tot stilstand komt heel goed. Het was alsof mijn trein op een rangeerterrein terecht was gekomen. En als ik uit het raampje keek dan flitste verderop de Thalys voorbij, het volle leven…’

Netwerk voor vrouwen

Huijboom werd actief op de school van haar kinderen. In gesprekken met andere moeders viel haar op hoe divers de bedrijvigheid was die ze ontplooiden en hoeveel creativiteit en kwaliteit ze in huis hadden. Ze besloot een ontmoetingsavond te organiseren waarop al die vrouwen samen over hun werk konden praten. Zo ontstond in 2008 de succesvolle netwerkorganisatie Vrouwen aan de Amstel.

Uit Vrouwen aan de Amstel kwam Netwerkpro voort. Het eerste programma, opgezet dankzij een starters-subsidie van Stadsdeel Oost van de Gemeente Amsterdam, was gericht op het aanpakken van jeugdwerkeloosheid. ‘Ik zag dochters van Vrouwen aan de Amstel die na hun studie werkloos op de bank belandden, zonder netwerk, zonder kansen. Toen dacht ik: als ik die twee nou eens combineer, ons netwerk en de werkzoekenden. Zo zijn we gestart,’ vertelt Huijboom. Het is bekend dat ruim 70% van de banen gevonden worden via via. Een goed netwerk is essentieel om in de buurt van die voortrazende Thalys te komen. Dat geldt voor pas afgestudeerden, voor mensen die langdurig in de bijstand zitten én voor statushouders. Bevlogen stelt Huijboom: ’Het gaat erom dat je met elkaar, met de vrouwen in Amsterdam, een andere groep vrouwen in je armen sluit.’