Vrijwilligers aan het woord over trainingen weerbaar opvoeden

In de training Train-de-trainer weerbaar opvoeden van KIS leren vrijwilligers en semi-professionals hoe zij opvoedingsondersteuning kunnen bieden, zodat ouders zich sterker voelen als opvoeders en kunnen leren hun kinderen weerbaar te maken. KIS ging in gesprek met drie deelnemers, die intussen met oudergroepen hebben gewerkt.

In de training komen de volgende onderwerpen aan bod:

• Basis opvoedingsvaardigheden (rol van de ouders)
• Waarden in de opvoeding
• Eerlijkheid in de opvoeding
• Discriminatie en omgaan met botsing
• Verschillen tussen jongens en meisjes in de opvoeding

‘Opvoeden gaat over jezelf’

Asmaa Darkaoui is life- en kindercoach en zette twee jaar geleden haar eigen bureau iBloom coaching op. ‘Met de juiste tools, oefeningen en tips kunnen kinderen bloeien op een manier die bij hen hoort. Ouders en professionals spelen hier een hele belangrijke rol in.’­­­­­­­­

‘In mijn werk merkte ik dat ouders met een migratieachtergrond vaak tegen wat complexere dilemma’s aanlopen. Daarnaast is er veel angst en onwetendheid onder deze groep, als het gaat om hulpverlening. Ouders zijn bang dat ze door cultuurverschillen of verschil in normen en waarden niet begrepen worden. Cultuursensitief werken is ingewikkeld. Als ouders al de stap nemen om hulp te zoeken dan gebeurt het regelmatig dat de adviezen niet aansluiten op hun leefwereld. Dan haken ouders af. Dat is zonde, want preventief kan er juist hulp geboden worden, zodat het niet escaleert.’

Waardenopvoeding

‘In de training werd het belang van de waardenopvoeding benadrukt. Om de normen en waarden als basis te nemen, als uitgangspunt. Wat wil je doorgeven aan je kinderen en waarom? Dat is de eerste en belangrijkste vraag die je jezelf als ouder moet stellen. De vaardigheden die in de training aan bod kwamen hebben echt impact gemaakt. Hoe kijk je bijvoorbeeld terug op je eigen opvoeding? Als je die vraag stelt, dan komt er veel los. We hebben allemaal allerlei onbewuste patronen. En stel je voor dat je je kinderen als zij volwassen zijn, vraagt hoe zij terugkijken op hun opvoeding. Wat wil je dan dat zij zeggen? Als je daar een duidelijk antwoord op hebt, dan leef je en gedraag je je vanuit je waarden.’

De eerste en belangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is: wat wil je doorgeven aan je kinderen en waarom?  -  Asmaa Darkaoui

‘Als ouder met een migratieachtergrond heb je te dealen met beeldvorming over etniciteit of religie. Ouders kunnen hun ogen daar niet voor sluiten, hoe moeilijk of pijnlijk dat ook is. Hoe kan je je kind vervolgens zo opvoeden dat het niet zijn of haar zelfbeeld aanpast als ze bijvoorbeeld met negatieve beeldvorming te maken krijgen.’

De belangrijkste boodschap?

‘Opvoeden gaat over jezelf. Wie ben jij en hoe sta je in het leven? Als je dat weet, dan kan je het ook doorgeven. Wat je zelf niet hebt kan je ook niet geven. Deze training biedt een spiegel voor ouders. Maar, het is belangrijk dat je je als trainer zelf ook kwetsbaar opstelt, als één van hen. Zodat ouders zich met jou kunnen identificeren.’

Herkenbaar

Angela Rewti werkt als gespreksleider bij Stichting Piëzo, een sociaal maatschappelijke organisatie.

‘Ik ben in Nederland geboren, maar van Surinaams-Hindoestaanse afkomst. Bij Piëzo helpen ze voornamelijk migranten. Zoals Syrische en Somalische vrouwen. Juist die andere culturen spreken mij aan. De dilemma’s waar deze moeders tegenaan lopen zijn voor mij als gespreksleider en als moeder van twee dochters herkenbaar.  Die dilemma’s wil ik bespreekbaar maken. De training was voor mij een bron van informatie en vooral heel herkenbaar. Ik zag veel terug in de opvoeding van mijn eigen dochters. Denk aan wij-zij denken of juist je kinderen enorm willen beschermen in een ingewikkelde samenleving. Dat liep als een rode draad door de opvoeding van mijn eigen kinderen heen. Door de training werd ik mij ervan bewust dat ik dit mee heb genomen uit mijn eigen jeugd en opvoeding. Ik wil ouders bewustmaken dat het ook anders kan. Dat het niet volgens die ‘rode draad’ hoeft. Dat geldt voor iedere cultuur.’

Vergroot je eigen kennis van verschillende culturen en ‘kleur’ mee met de gehele groep. Niet alleen met jouw eigen groep  -  Angela Rewti

Wat is de belangrijkste les?

‘Iedere ouder heeft vragen. Doe ik het goed? Hoe leg ik bepaalde feestdagen uit? Of hoe leg ik cultuurverschillen uit? Maar, het is niet alleen aan de ouders om een goed antwoord op die vragen te geven. Dat is ook aan de maatschappij. Vergroot je eigen kennis van verschillen culturen en ‘kleur’ mee met de gehele groep. Niet alleen met jouw eigen groep.’

Opvoeden begint met empowerment

Bouchra Lahrech is sinds 1998 werkzaam in de jeugdhulpverlening. ‘Ik merkte dat ouders met een niet-westerse achtergrond te laat hulp krijgen en vaker terecht komen in een gedwongen kader. Dit heeft te maken met het feit dat ouders minder kennis hebben van de ontwikkelingsfasen van het kind en niet de vaardigheden hebben om tijdig hulp te vragen wanneer dat nodig is. Anderzijds hebben hulpverleners weinig kennis van de achtergrond van de gezinnen, waardoor er te snel conclusies worden getrokken. Bijvoorbeeld dat ouders niet meewerkend zijn.’

‘Daarom is het belangrijk dat hulpverlening in Nederland cultuursensitief wordt aangeboden. Zodat er passend hulp wordt aangeboden en de juiste interventies worden ingezet. Ik vind het belangrijk dat ouders geïnformeerd  werden over het hulpverleningssysteem in Nederland en kennis krijgen over opvoeden in twee culturen. Daarom heb ik Stichting Sabiel opgericht. Ik geef trainingen empowerment, aan vrouwen en kinderen. Weerbaar opvoeden betekent ook dat je kinderen in hun kracht zet. Dat is waar het begint in de opvoeding. Hoe krachtiger een kind is, hoe weerbaarder.’

Wat ik aan ouders wil meegeven is dat er geen goed of fout bestaat. Sta op jezelf. Iedere ouder wil het beste voor zijn of haar kind en weet ook wat dat is  -  Bouchra Lahrech

‘Binnen mijn werk houd ik mij bezig met emancipatie, participatie en integratie. De focus ligt op het behoud van jouw eigen identiteit, maar daarvoor moet je wel eerst ontdekken wat die identiteit is. Hoe pak je dat aan als ouders? Hoe combineer je twee culturen in deze samenleving? In de training kwamen hele existentiële thema’s aan bod, die precies staan voor de onderwerpen waar ouders moeite mee hebben.’

Eigen opvoeding

‘Het belangrijkste is dat ouders zich bewust zijn van hun eigen opvoeding. Wat geef je daaruit door aan je eigen kinderen, wat vind je belangrijk? Dat vind ik een mooie beginvraag. Zo gaan ouders nadenken over de tools die zij nodig hebben om dit aan hun kinderen mee te geven.’

‘De vraagstukken aan bod kwamen in de training zijn als hulpverlener herkenbaar, maar zeker ook als moeder van drie pubers.  Als professional heb ik heel wat kennis opgedaan, maar ik ben ook een moeder. Dat is in mijn ogen het moeilijkste beroep, waar geen opleiding voor is. Daarom vind ik het belangrijk om mijn eigen ervaringen te delen, zodat er vertrouwen wordt gecreëerd.’

‘De training biedt voor mij een kapstok. Het is een kant-en-klaar draaiboek, van a tot z. Binnen die kaders kan je zelf aan de slag. De thema’s die ik belangrijk vind hang ik als het ware op aan die kapstok.’

Bewustwording

‘Er is heel veel behoefte om over deze thema’s te praten. De moeders die ik begeleid zijn niet gewend om hier over te praten, terwijl zij juist een meerwaarde kunnen halen uit elkaars ervaringen. Het overstijgt bijna het opvoeden zelf, het gaat over jou als persoon. En daarvoor moet je beginnen bij de basis. Hoe ben jij zelf opgevoed? Die vraagt roept veel emoties op. In de training heb ik geleerd om ouders niet alleen tips en tricks te geven, maar ook om hen te dwingen over zichzelf na te denken en te reflecteren. Bewustwording is belangrijk.’

‘Wat ik aan ouders wil meegeven is dat er geen goed of fout bestaat. Vertrouw op jezelf. Ik ben ervan overtuigd dat iedere ouder het beste wil voor zijn of haar kind en dat je als ouder ook goed weet wat dat is. Daarnaast; wees niet bang om hulp te vragen. Laat het niet escaleren.’

Auteur: Dyonne van Haastert