Wat is er beschikbaar voor het voorkomen en tegengaan van polarisatie en discriminatie?

1. Houd jij je bezig met het verminderen van discriminatie, vooroordelen of stereotypen (op grond van afkomst)?

→ Nee, ga dan naar onderdeel 2
Ja ↓

Ontwikkel jij zelf methodes of interventies om discriminatie te verminderen (bijvoorbeeld met buurtbewoners, in de klas, online of in bedrijven)?

1. Wil jij een nieuwe methode opzetten of je eigen methode verbeteren? Bekijk dan deze wegwijzer. Hierin vind je een stappenplan die initiatiefnemers van antidiscriminatie-interventies kunnen gebruiken om hun methode systematisch in kaart brengen en te onderbouwen. Het stappenplan kan bestaande aanpakken verder verscherpen, maar je kunt het ook gebruiken als je nog geen plan van aanpak hebt.
2. Wil je een interventie ontwikkelen specifiek gericht op het activeren van omstanders bij (online en offline) discriminatie? Lees dan dit artikel.
3. Wil je een kort overzicht met do’s en dont’s in het tegengaan van discriminatie? Bekijk dan dit korte overzicht.
4. Ontwikkel je methodes specifiek voor het voortgezet- of middelbaarberoepsonderwijs? Bekijk dan deze publicatie met zeven tips. Deze publicatie is bedoeld voor de ontwikkelaars van antidiscriminatie-interventies of -methodes die aangeboden worden aan scholen. Ook staan er tips in voor docenten die zelf aandacht willen besteden aan dit thema.
5. Ontwikkel je methodes specifiek om online discriminatie tegen te gaan? Doe inspiratie op in dit artikel, of bekijk deze publicatie.
6. Wil je meer achtergrondinformatie over wat werkt om discriminatie te verminderen? Bekijk dan dit wat werkt dossier. Je vindt in dit dossier informatie over hoe je vooroordelen, stereotypen en discriminatie op grond van afkomst, huidskleur, religie, seksuele voorkeur en sekse zoveel mogelijk de wereld uit kan helpen. Dit is belangrijke informatie voor zowel beleidsmakers als ontwikkelaars van antidiscriminatie-interventies.

Ben je van een gemeente die antidiscriminatiebeleid wil ontwikkelen?

1. Wil je meer weten over wat discriminatie en racisme is en wat je rol is als gemeente? Lees dan dit artikel.
2. Gaat om breed antidiscriminatiebeleid? Bekijk dan deze handreiking. Hier lees je over wat discriminatie is en hoe je als gemeente kunt bijdragen aan de aanpak ervan. Je vindt onder meer een stappenplan voor het ontwikkelen van beleid, voorbeelden van interventies die uitgerold kunnen worden in je gemeente en tips om de effectiviteit van het beleid te toetsen.
3. Gaat het om het verminderen van arbeidsmarktdiscriminatie? Bekijk dan deze handreiking. Op basis van onderzoek dat KIS deed in de gemeente Amsterdam zoomen we in op een kansrijke aanpak, namelijk ‘naming & faming’.
4. Wil je meer achtergrondinformatie over wat werkt om discriminatie te verminderen? Bekijk het  eerder genoemde wat werkt dossier.

Werk je als docent (maatschappelijleer of burgerschap) in het onderwijs?

1. Bekijk dan deze publicatie met zeven tips. Deze publicatie bevat onder meer tips voor docenten die zelf aandacht willen besteden aan het thema antidiscriminatie.
2. Of kijk naar het  A4 met tips voor het Voortgezet onderwijs en het MBO.
3. Wil je lesgeven over het slavernij- of koloniaal verleden en vraag je af hoe je dat doet? Lees dan dit artikel en de bijhorende publicatie.

Geldt niks van het bovenstaande voor jou, maar wil je wel weten wat werkt om discriminatie te verminderen? Bekijk dan dit wat werkt dossier.

2. Wil je polarisatie voorkomen, verminderen of bespreekbaar maken?

1. Ontwikkel jij zelf methodes of interventies om polarisatie tussen groepen te verminderen?
2. Ben je een uitvoerend professional (zoals jongerenwerker, sociaal werker, wijkagent)?
3. Ben je een wijkcoördinator of beleidsmedewerker sociaal of veilig bij een gemeente?
4. Ben je actief bij een maatschappelijke organisatie?

Bekijk dan deze publicaties en tools:

1. Wil je weten welke wetenschappelijke theorieën en praktijkaanpakken toepasbaar zijn voor de preventie van en het omgaan met ongewenste polarisatie? In dit rapport beschrijven we welke theorie of aanpak kan worden toegepast in welke situatie en waarom. Omdat situaties waarin polarisatie optreedt vaak complex zijn en er meerdere groepen bij zijn betrokken, wordt ook toegelicht of en hoe theorieën en praktijkaanpakken elkaar kunnen aanvullen of gecombineerd kunnen worden. Deze publicatie is primair bedoeld voor gemeenten en (sociaal) professionals (zoals handhaving, jongerenwerk, opbouwwerk) die meer handvatten willen hebben voor de aanpak van (ongewenste) polarisatie in het sociaal domein, om polarisatie vroegtijdig te signaleren en om houvast te creëren in situaties waar maatschappelijke spanningen (kunnen) ontstaan.
2. Polarisatie kent verschillende oorzaken en verschijningsvormen. In deze video geven we een introductie op wat ongewenste polarisatie is en hoe het ontstaat.
3. Bekijk deze praktische handreiking om als gemeente of buurtprofessional vroegtijdig polarisatie op buurtniveau te signaleren, te voorkomen en te verminderen, en verbinding tussen groepen te versterken. Hier vind je een stappenplan met checklists en adviezen om te komen tot een effectieve analyse van polarisatie en een keuze voor passende interventies. Ook vind je informatie en handvatten om de problematiek in kaart te brengen en verschillende vervolgstappen te bepalen.
4. Met het analyse-instrument ‘Van polarisatie naar verbinding in buurten’ kunnen buurtprofessionals (sociaal én veilig) en wijkcoördinatoren/gebiedsmanagers snel aan de slag om in buurten ‘onderhuidse spanningen’ te signaleren, te analyseren, te duiden en oplossingen te vinden. Je vindt hier een checklist van indicatoren waaraan polarisatie te herkennen is als er nog geen sprake is van escalatie of ernstige incidenten, ook vind je praktijkvoorbeelden van interventies die kunnen worden ingezet.
5. Daarnaast maakten we een overzicht met concrete praktijkvoorbeelden van interventies die in buurten kunnen worden ingezet om polarisatie tegen te gaan.
6. In deze e-learning leer je op een toegankelijke en praktische manier om polarisatie vroegtijdig te herkennen en op een gestructureerde manier te analyseren. Door in deze e-learning aan een casus te werken ontdek je hoe je als buurtprofessional of wijkmanager van een gemeente vroegtijdig polarisatie signaleert en kunt voorkomen dat ongemak en kleine ergernissen tussen groepen escaleren tot spanningen en incidenten. Ook leer je hoe je zelf signalen kunt analyseren en duiden. Of dat nu alleen is of samen met collega’s. De e-learning geeft de kennis en middelen om op basis van een goede analyse tot passende oplossingen voor polarisatie in wijken te kunnen komen.
7. Ben je een jongerenwerker, sociaal werker of beleidsmedewerker in een niet-stedelijke regio? In niet-stedelijke gebieden waar de diversiteit van bevolkingsgroepen beperkt is, kan toch sprake zijn van méér polarisatie dan in stedelijke gebieden. In het rapport Polarisatie onder jongeren in niet-stedelijke gebieden leer je wat oorzaken en verschijningsvormen zijn van polarisatie bij jongeren in niet-stedelijke gebieden, wat (jongeren)werkers al doen om polarisatie te voorkomen of verminderen, wat hun behoeften hierin zijn, en welke tools en kennis al beschikbaar zijn of nog ontwikkeld moeten worden.
8. Boze burgers: deze term valt regelmatig en slaat op uiteenlopende frustraties van Nederlanders. Veel van die zorgen gaan over de multiculturele samenleving. De discussie over Zwarte Piet is fel, de weerstand tegen asielzoekerscentra soms groot. Dit kan leiden tot spanningen in een wijk, tot dreiging en geweld aan toe. In het rapport Boze burgers of bezorgde burgers leer je hoe gevoelens van burgers over de multiculturele samenleving goed in beeld te brengen en serieus te nemen. Ook leer je welke verschillende interventies kunnen worden ingezet bij welke fasen van boosheid en bij welke typen burgers.
9. Wil je weten hoe in Nederland wérkelijk wordt gedacht over de diverse samenleving? Lees dan het rapport Bezorgdheid en veerkracht. In het integratiedebat hoor je van zowel voor- als tegenstanders vaak scherpe meningen over vluchtelingen of mensen met een migratieachtergrond. Als je mensen echter gericht bevraagt, blijken ze genuanceerder te denken dan het debat doet vermoeden. Dit onderzoek biedt verschillende aanknopingspunten voor overheden, professionals, maatschappelijke organisaties, politiek en media om de bezorgdheid over de diverse samenleving onder Nederlanders te herkennen en te duiden. Om zo effectiever contact te leggen en beter met hen hierover te kunnen communiceren.
10. In onze samenleving neemt (de ervaring van) diversiteit steeds meer toe. Dit vergroot de kans op vervreemding, uitsluiting, onbegrip en conflicten in de wijk. De handreiking Omgaan met maatschappelijke spanningen biedt handvatten aan eerstelijns professionals – zoals maatschappelijk werkers, opbouwwerkers en jongerenwerkers – en (gemeentelijke) bestuurders en beleidsmakers, voor het aanpakken van deze spanningen.
11. Wil je als jongerenwerker een positievere verstandhouding bevorderen tussen jongeren uit verschillende bevolkingsgroepen in de buurt waar je werkt? Raadpleeg dan de factsheet Polarisatie: do's en don'ts voor jongerenwerkers. De factsheet focust op het tegengaan van polarisatie door activiteiten waar groepen elkaar ontmoeten. Tegelijkertijd kunnen (ontmoetings)activiteiten juist averechts werken. Wat moet je wel doen, en wat juist niet?
12. Wat in het buitenland speelt, kan ook invloed hebben op de positie van (nazaten van) mensen met een migratieachtergrond in Nederland. Wil je meer weten van de achtergronden van spanningen onder Turkse Nederlanders? Lees dan het KIS-rapport Spanningen onder Turkse Nederlanders.
13. Wil je meer weten over werkwijzen bij spanningen en polarisatie-gerelateerde incidenten in het jeugddomein? Specifiek als het gaat om maatschappelijke spanningen langs etnische-religieuze-culturele scheidslijnen tussen groepen jongeren en spanningen/wantrouwen tussen jongeren en instituties? In de publicatie Jongeren en polarisatie kun je lezen wat bekend is over hoe om te gaan met polarisatie in het jeugddomein.
14. Ben je werkzaam als leerkracht, leidinggevende of bestuurder in het voortgezet of hoger onderwijs, en wil je polarisatie bij leerlingen voorkomen, verminderen of bespreekbaar maken? Lees dan het onderzoek Maatschappelijke spanningen in het hbo, hoe gaan we daarmee om? , over hoe je als docent binnen het hbo om kan gaan met maatschappelijke spanningen en hoe je dit bespreekbaar kan maken. Hoe ga je bijvoorbeeld om met ingrijpende gebeurtenissen in de klas? En moet je als onderwijsinstelling wel of geen aandacht besteden aan maatschappelijke spanningen, en aan welke wel en aan welke niet?