‘We willen jongeren prikkelen de weg van het recht te bewandelen’

Op 27 november is in Felix Meritis in Amsterdam de Nacht van de Rechtsstaat. Dat is een evenement waarbij bezinning op onze rechtsstaat en op de toekomst ervan, centraal staat. Het thema dit keer: uitsluiting en de rechtsstaat.   

Artikel
Polarisatie en verbinding

Er zijn tal van actuele voorbeelden waar maatschappelijke uitsluiting en vermeende uitsluiting in het geding zijn: denk aan etnisch profileren door de politie, detentie van asielzoekers waaronder ook kinderen en de kwestie rond Zwarte Piet. Onlangs kreeg Nederland kritiek van de VN dat zij hiermee voorbij gaat aan de uitgangspunten van  het ‘Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie’. Een Verdrag dat ook Nederland heeft ondertekend. Voorbeelden die in verschillende programmaonderdelen aan bod komen tijdens 'De Nacht'.

 

Wat is de Nacht van de Rechtsstaat?

De Nacht van de Rechtsstaat is een evenement met onder meer debatten en lezingen waar vanuit het perspectief van de rechtsstaat actuele vraagstukken tegen het licht worden gehouden. 'De Nacht' beleeft dit jaar zijn vijfde aflevering, een lustrumeditie dus. Kennisplatform Inclusief Samenleven neemt dit jaar, samen met partners Tilburg University en het Genootschap Felix Meritis, de organisatie ervan voor zijn rekening.

Emoties en zakelijke benadering

'Er zijn tal van instituties waar jongeren kunnen aankloppen. Helaas kennen jongeren die vaak niet en weten ze ook niet welke rechten ze hebben.'

Kennisplatform Inclusief Samenleven (Movisie) participeert voor het eerst in de organisatie. Annemarie van Hinsberg is programmaleider van het kennisplatform en nauw betrokken bij de organisatie. ‘We willen dit jaar nadrukkelijk ook een nieuw publiek trekken’, zegt ze. Ze doelt daarbij op jongeren en vooral jongeren met een migratie/vluchtelingenachtergrond. Aanhakend op het thema van de Nacht: niet zelden zijn het deze jongeren die in hun dagelijkse leven stuiten op uitsluiting, zegt Van Hinsberg. Discriminatie bij het solliciteren naar een baan of een stage, of, in een meer rechtsstatelijk verband: die het slachtoffer worden van etnisch profileren door de politie. Gekleurde jongeren hebben een grotere kans ten onrechte te worden aangehouden, zo blijkt in de praktijk. Van Hinsberg zou het een grote stap voorwaarts vinden als jongeren in dat soort situaties beter weten wat hun rechten zijn en er vervolgens naar weten te handelen. ‘Vaak blijven reacties hangen in de emotie, terwijl een meer zakelijke benadering je verder zou kunnen helpen.’ Frustraties worden geuit op de social media en vervolgens tuimelen voor- en tegenstanders over elkaar heen om allemaal  hun punt te maken. ‘Laten we naast de emotie ook het recht laten spreken. Onderdeel van ons rechtsstelsel zijn klachtprocedures. Je kunt dus een klacht indienen of aangifte doen. Je kunt ook aankloppen bij organisaties die je daarbij helpen zoals antidiscriminatiebureaus of het College voor de Rechten van de Mens. Daarnaast zijn er ook nog diverse andere instituties waar je kunt aankloppen. Het punt is dat jongeren dat vaak niet goed weten en daarmee dus ook niet welke rechten ze hebben. Dat is jammer.’

Niet alleen jongeren hebben te maken met uitsluitende mechanismen in ons rechtssysteem waardoor niet iedereen in gelijke mate zijn recht kan halen. Want welk recht hebben uitgeprocedeerde asielzoekers op opvang, of op onderwijs? Hierbij lopen de regeringspartijen PvdA en VVD met hun akkoord over de Bed-, Bad-, Broodregeling van begin dit jaar niet in de pas met Europese verdragen. Dat plaatst gemeenten voor ingewikkelde keuzes. Met alle gevolgen voor deze groepen en de samenleving van dien.

Discriminatie

Rechtszaken naspelen

Een van de programmaonderdelen  tijdens 'De Nacht' is dat er rechtszaken worden nagespeeld (door Izi Solutions). Het publiek kruipt daarbij in de rol van jury. Een van de kwesties waar de rechter en jury zich over zullen buigen is een klachtenprocedure bij de politie. Met deze speelse vorm willen de organisatoren op een aansprekend manier het thema in beeld brengen. Van Hinsberg: ‘De Nacht is er uiteraard niet voor om rechtszaken aan te spannen. Het gaat er om het publiek, en dus ook jongeren te prikkelen. Ze bewust te maken van hun rechten, stappen te zetten om hun recht te halen. In actie te komen.’ Daarnaast, stelt Van Hinsberg, willen we jongeren nadrukkelijk een podium bieden om de vormen van uitsluiting waar ze mee te maken krijgen voor het voetlicht te brengen.

Als jongeren beter hun weg weten te vinden in het recht, hoeft dat overigens niet altijd te betekenen dat ze in hun recht staan, nuanceert Van Hinsberg. ‘Misschien win je niet met je eigen zaak omdat je juridisch niet in je gelijk staat. Ervaren onrecht hoeft geen juridisch onrecht te zijn. Maar het gaat ook om de macht van het getal. Zaken maken vraagstukken inzichtelijk. Als er bijvoorbeeld meer jongeren aangifte doen van discriminatie, hebben we meer in handen om de discussie erover aan te gaan.’

In eerdere afleveringen van de Nacht gaven gerenommeerde sprekers uit de rechterlijke macht, wetenschap, politiek en media acte de presence. Ook dit jaar staan prominente namen uit deze geledingen op het programma. Zo hebben Ernst Hirsch Ballin (hoogleraar University Tilburg en Universiteit van Amsterdam), Herman van Rompuy (voormalig voorzitter van de Europese Raad) en Anki Broekers-Knol (voorzitter Eerste Kamer) hun medewerking al toegezegd.

 

Over de andere partners van de Nacht van de Rechtsstaat

Tilburg University is vanuit de leerstoel Democratie & Rechtsstaat mede-initiatiefnemer van voorzetting van de Nacht van de Rechtsstaat. Het doel van de leerstoel en het grondwetproject is om kennis van de Grondwet en zijn werking betekenis  voor de democratische rechtsstaat naar de samenleving te brengen en daarmee het publieke debat over de democratische rechtsstaat te bevorderen. Genootschap Felix Meritis wil een bijdrage leveren aan de gesteldheid en toekomst van onze rechtsstaat in een veranderende wereld. Reflectie op onze democratische rechtsstaat staat hierbij centraal.

 

Meer informatie?Neem contact op met:

Annemarie van Hinsberg

icon_chevron Stuur een e-mail
icon_chevron 030-7892114
Afbeelding