Zorgen over groeiende onderwijsachterstanden door corona-uitbraak

Onderwijsachterstanden dreigen door het coronavirus groter te worden. Docenten in het basis- en voortgezet onderwijs maken zich zorgen over leerlingen die thuis geen begeleiding krijgen. ‘Er zijn ouders die zelf nauwelijks onderwijs hebben genoten of die de taal niet spreken’, zegt Els Haak, directeur van basisschool De Panda in de wijk Kanaleneiland in Utrecht.

Tekst: Jessica Maas
Artikel
Jeugd en opvoeding

Een week nadat de basisscholen dicht gingen, belden de leerkrachten van basisschool De Panda in Utrecht met alle leerlingen. ‘Juist dat persoonlijke contact is zo belangrijk. We willen ook horen hoe het met de leerlingen thuis gaat’, vertelt directeur Haak. Ze roemt de inzet van de leerkrachten in Nederland die de afgelopen dagen keihard hebben gewerkt om leerlingen zo snel mogelijk onderwijs thuis – online of op papier - aan te bieden. ‘Vanaf dag 1 was er bij ons team een enorme drive om kinderen zo snel mogelijk aan het werk te zetten. Ze moeten thuis niet stil gaan zitten was de insteek. Onze leerlingen kampen vaak al met achterstanden, we proberen zoveel mogelijk mee te geven.’

Laptop

Niet alle ouders zijn in staat om kinderen thuis te begeleiden bij het onderwijs. ‘Dat werd me vorige week meteen weer duidelijk. We hadden dinsdagmiddag op het schoolplein voor alle leerlingen een tasje klaarliggen. Met lesmateriaal, een setje kleurpotloden, een spelletje. Kinderen konden ook een laptop lenen van school. Ik zag toen bijvoorbeeld één van onze moeders, met drie kleine kinderen. Ze spreekt geen woord Nederlands, is nog maar net in Nederland, haar man is depressief, ze wonen in een klein tweekamerappartement. Tsja, hoe zal dat thuis gaan?'

'Of de onderwijsachterstanden oplopen, zal afhangen van hoe lang deze situatie voortduurt', zegt Els Haak. Met het team is inmiddels afgesproken de kinderen niet te bestoken met mailtjes en berichten van school. ‘Het heeft geen zin om de kinderen te overstelpen met werk. Ze moeten het schoolwerk bovenal leuk blijven vinden. We zetten vooral in op herhaling, op automatiseren, op veel lezen.’

Hoe lang gaan kinderen dit volhouden? Hoe organiseren ouders werk naast onvrijwillig gekozen thuisonderwijs?

Naast de zorgen over de begeleiding met het huiswerk, maken de leerkrachten van De Panda zich zorgen over kwetsbare leerlingen, die het helemaal niet leuk hebben thuis en zich misschien niet veilig voelen. ‘Sommige leerlingen van ons vinden het weekend al niks. Voor deze kinderen is deze periode helemaal naar. Door alle leerlingen te bellen houden we een vinger aan de pols.’

Enquête

Het verhaal van de Utrechtse basisschool staat niet op zichzelf. Uit een enquête van Algemene Onderwijsbond (AOb) onder bijna tienduizend docenten uit alle onderwijssectoren deze week, blijkt dat met name docenten in het speciaal onderwijs en praktijkonderwijs zich grote zorgen maken over de thuissituatie van de leerlingen, gevolgd door basisonderwijs en mbo 1 en 2. ‘Hoe lang gaan kinderen dit volhouden? Hoe organiseren ouders werk naast onvrijwillig gekozen thuisonderwijs’, vraagt een docent zich af.

Het zijn verwarrende tijden voor iedereen, zegt woordvoerder Simone van Geest van de AOb. ‘Het onderwijs werkt heel hard om het thuisonderwijs zo goed mogelijk te organiseren. Er is veel creativiteit, er worden veel mooie dingen gedeeld, maar het is geen wondermiddel natuurlijk. Veel docenten missen het echte contact met de leerlingen.’

Extra maatregelen

Minister Slob van Onderwijs kwam vorig week al met een aantal maatregelen om kinderen in een kwetsbare omgeving te ondersteunen. Zo krijgt SIVON, een ICT-coöperatie van schoolbesturen in het primair en voortgezet onderwijs, 2,5 miljoen euro om kinderen van laptops te voorzien. Op verschillende plaatsen in het land zijn acties gestart om kinderen aan laptops te helpen. ABN Amro stelde tweeduizend laptops beschikbaar aan de Stichting Jeugdeducatiefonds, die zich inzet voor kinderen die opgroeien in achterstand en armoede.

Iedere gemeente krijgt daarnaast een loket voor vragen over het onderwijs. Scholen en schoolbesturen kunnen hier terecht voor praktische problemen bij het organiseren van onderwijs op afstand. Gemeenten moeten verder – in samenwerking met de scholen - in kaart brengen welke leerlingen extra begeleiding nodig hebben. Ze krijgen de ruimte om samen met scholen, kinderopvang, Veilig Thuis en Jeugdzorg buitenshuis, in bibliotheek of op scholen onderwijs te organiseren.

Voor deze kinderen is school een vangnet en een veilige haven

Kinderombudsvrouw Margitte Kalverboer vroeg ook aandacht voor kinderen die opgroeien in een kwetsbare omgeving. De corona-uitbraak zorgt soms thuis voor nog grotere spanningen. ‘Voor deze kinderen is school een vangnet en een veilige haven: ze leren er niet alleen taal en rekenen, maar vinden er vaak ook de veiligheid of de steun die thuis ontbreekt. School is voor hen de plek waar ze de spanning van thuis even niet voelen. Die plek valt nu weg.’

Ook bij de VO-Raad leven dezelfde zorgen. Woordvoerder Stan Termeer: ‘Scholen zijn nu echt aan het improviseren met onderwijs op afstand. Er wordt enorm veel werk verzet. Er zijn zeker zorgen over onderwijsachterstanden en kwetsbare leerlingen die thuis geen begeleiding krijgen. De grootste vraag is hoe lang dit gaat duren.’

Coronadossier

Dit artikel is onderdeel van een dossier waarin wij kennis verzamelen over het coronavirus. Heb jij een vraag die KIS kan beantwoorden? Tips of noemenswaardige initiatieven? Stuur dan een e-mail naar communicatie@kis.nl.

Naar het dossier

Meer informatie?Neem contact op met:

Suzan de Winter-Koçak

icon_chevron Stuur een e-mail
Afbeelding