‘Doe gewoon normaal tegen ons’

Dat het vanaf het begin is misgegaan, hoor ik vaak in mijn gesprekken met vluchtelingen. Bij aankomst in Nederland, na een lange reis, was er weinig warm contact. Zowel met de mensen die zij onderweg tegenkwamen als bij de eerste stappen in de procedure.

Onbekend

Een asielzoeker die niet met het vliegtuig in Nederland aankomt, moet zich melden bij de ‘centrale’ ontvangstlocatie in het Groningse Ter Apel. Van veel vluchtelingen hoor ik dat ze Ter Apel moeilijk konden vinden, het duurde vaak dagen om er te komen. Al dan niet Engels sprekend, kregen zij onderweg bij het vragen naar hulp geen respons of werden ze doorverwezen. Vluchtelingen vertellen me dat zij in Ter Apel niet wisten wat hen te wachten stond. Na aanmelding werden zij afgevoerd. Naar een andere opvanglocatie, maar dat wisten zij niet. Bij aankomst op een onbekende plek kregen ze een lakenpakket en bed. Hoe lang zij konden blijven, was onbekend.

Vrijwilligersinitiatieven

Daarna volgt een periode waarin de ‘stroomlijn’ voor de asielprocedure verder gaat. Er volgt een rustperiode, er zijn ‘gehoren’ en de asielaanvraag wordt toe- of afgewezen. Bij afwijzing gaan de mensen in beroep of worden ze uitgezet. Bij toewijzing wachten de vluchtelingen op een woning. In deze periode zijn er veel vrijwilligersinitiatieven. Mensen krijgen kleding, een maatje of andere hulp. Vluchtelingen geven aan hiervoor zeer dankbaar te zijn. Maar het kan ook het gevoel geven geen normaal mens te zijn, maar een hulpbehoevend mens die onderdeel is van een project.

Verwarrende periode

Deze start in Nederland is een verwarrende periode voor veel vluchtelingen. Een aantal geeft zelfs aan dat ze voor die periode psychotherapie krijgen. Zij hebben hierdoor extra rust nodig en houden nog wat afstand van de samenleving. Zij willen zich eerst ‘veilig’ voelen voordat zij het aandurven volgende stappen te zetten.

Praatje

Vluchtelingen geven dus aan behoefte te hebben aan ‘gewoon normaal’. Als ik verder vraag naar hoe dit er dan uitziet, zeggen zij dingen als ‘dat er in gewoon even iemand naast me was komen zitten voor een praatje in plaats van dat ik een paracetamol kreeg’, ‘dat er iemand even naar mij had geluisterd had toen ik zei dat niemand het begreep waar we met de bus naartoe werden gebracht’, ‘dat ik ‘nee’ had durven te zeggen bij de hulp die ik niet nodig had’ of ‘dat mijn kind een keer mocht spelen bij een Nederlands kindje thuis'.

Wat een winst had dat kunnen opleveren. En kan het nog steeds opleveren. Voor de vluchteling zelf en de verbinding met de samenleving. Hoe makkelijk kan het zijn?