Gooi mij niet op de grote hoop van een oud of nieuw label

Buitenlander, Mohammedaan, vreemdeling, eerste, tweede en zelfs derde generatie gastarbeider, immigrant, allochtoon, nieuwe Nederlander, asielzoeker, statushouder. Allemaal labels die inwoners van Nederland krijgen, als ze een ‘kleurtje’ hebben of zelfs maar één ouder met een kleurtje. Om de zoveel jaar schaffen we weer een label af en introduceren we weer een nieuwe label. Vrijwel altijd is er weerstand tegen het betreffende label, toch lijkt het ons niet tegen te houden.

Blog
Vluchtelingen

Het huidige label luidt: met een migratieachtergrond. Mijn 20-jarige nichtje Yasmine, kind van een witte Nederlandse moeder en Nederlandse vader met Marokkaanse roots valt hier ook onder. Haar vader - mijn broer - kwam op zijn elfde naar Nederland in het kader van gezinshereniging. Mijn broer woont het grootste deel van zijn leven in Nederland en heeft het hele migratieproces, net als ik, niet echt bewust meegemaakt. Toch is zijn dochter gelabeld met ‘een migratieachtergrond’.

Overbodig en inconsequent

Allereerst, ik snap dat het soms nodig is om in bepaalde situaties duidelijkheid te scheppen over wie u het heeft. Voor wie u een bepaald project opzet, wie onder uw doelgroep valt of wie er betrokken was bij een bepaalde gebeurtenis. Dat snap ik. Soms.

Vaak vind ik dergelijke labels echter overbodig en bovenal inconsequent gebruikt. Inconsequent als het bijvoorbeeld wel belangrijk is om te benoemen dat het bij die ene uit de hand gelopen ruzie om een vluchteling gaat, maar het blijkbaar niet toe doet dat de schutter in het winkelcentrum een witte Nederlander was. Het is dus wel noemenswaardig dat het om vervelende jongeren met een migratieachtergrond gaat, maar onbelangrijk dat de echtgenoot die huiselijk geweld pleegt een witte Nederlander is.

Of de omgekeerde situatie, waarin het opeens niet van belang is wat voor afkomst Humberto Tan, Abdelkader Benali of Fidan Ekiz hebben. Want ze zijn nou eenmaal ‘gewoon’ Nederlands. Hun migratieachtergrond wordt spontaan vergeten, omdat ze met iets 'goeds' bezig zijn. Maar, als ze iets doen of zeggen wat níet bij onze Nederlandse normen en waarden - wat deze ook mogen zijn - past, 'vallen' ze weer onder hun ‘eigen’ migratieachtergrond!

Zo blijven we onbewust het negatieve met 'gekleurde' Nederlanders associëren en het goede met witte Nederlanders. Dat komt vooral voor als we geen enkele Nederlander kennen met roots uit Marokko, Turkije, Suriname of elk willekeurig ander land met niet-witte mensen.

Mijn irritatie werd laatst weer aangewakkerd door het zinnetje ‘jongeren met een migratieachtergrond’. Het ging over een handjevol jongeren met diverse roots: Marokkaans, Turks en Afghaans geloof ik. Jongeren die hier geboren zijn of het migratieproces niet bewust hebben meegemaakt. Jongeren die zich Nederlands voelen, maar ook hun roots koesteren. Jongeren die ook verschillen van elkaar en die je niet op één hoop mag gooien, alleen maar omdat het makkelijker is dan al hun roots apart te benoemen.

Hoe denken anderen hierover?

Aan dit soort labels erger ik me altijd mateloos, dus ik besluit mijn online vrienden te vragen wat zij daar nou van vinden. Zoals verwacht blijk ik niet de enige te zijn die zich hieraan irriteert. Samira El Harchaoui boeit het niet wat voor label eens in de zoveel jaren bedacht wordt. Volgens haar slaat men toch altijd de plank volledig mis en doet de naam geen enkel recht aan de mensen die het betreft. Terwijl het Ferukh Ahmed niet uitmaakt hoe hij genoemd wordt, zolang gelijkwaardigheid en respect maar centraal staat. Jenny J. snapt dat men graag mensen categoriseert, vooral als je er 'anders' uitziet of met een accent praat. 'In Amerika lijken ze de oplossing te hebben gevonden met Italian American, African American tegenover native American.' Alleen hoort J. nooit iemand over English American of Scottish American. Alsof ‘wit’ als de norm wordt gezien en het er bij Engelsen of Schotten opeens niet toe doet dat ze niet ‘native’ zijn. Ook is het interessant dat het label African American zelfs voor de achtste generatie wordt gebruikt, maar bij anderen zoals bij Italian American het vaak na de derde generatie vergeten wordt.

Volgens George Arakel van Voorbeeld Allochtoon gaat het niet om het label zelf maar om de lading ervan. De beeldvorming bij de naam. En juist deze lading moeten we volgens Arakel veranderen. Door nieuwe associaties te creëren en andere voorbeelden en verhalen aan te reiken, hoopt hij dit voor elkaar te krijgen.

Roots

Bij mijn online vrienden is ‘Nederlander met ... roots’ het meest genoemd. Blijkbaar hechten we, zelfs als we ons Nederlands voelen, ook waarde aan onze roots, en niet aan de migratie van onze ouders. We willen ons uniek voelen, geen label met een negatieve lading krijgen. Maar bovenal voelen ‘wij’ ons allen gelijkwaardig. En die gelijkwaardigheid las ik al scrollend door mijn tijdlijn terug in de Martin Luther King-lezing. Opgedragen door Nasrdin Dchar (geschreven in samenwerking met Rachida Abdellaoui) en in Vrij Nederland gepubliceerd. Dit fragment uit die lezing geeft aan wat ik en velen met mij voelen:

‘Het uitgangspunt: gelijkheid. Kinderen van voormalig slaven, vluchtelingen, migrantenkinderen, Nederlanders. Allemaal gelijken. Gelijk betekent niet: migrant, vluchteling, statushouder, bezorgde burgers, autochtone Nederlander, allochtoon. Zo is niemand geboren. Jij en ik worden vrij geboren. Het is de mens die de mens ketent, labelt, en mentaal kaapt.'

Dus laten we eens stoppen met al die zogenaamd politiek correcte namen aan bepaalde inwoners van Nederland te geven, zoals aan ondergetekende. En als u dan toch een onderscheid wilt maken omdat u iets belangrijks onderzoekt, noemt u mij alstublieft bij mijn eigen roots en gooi mij niet op de grote hoop.

Meer informatie?Neem contact op met:

Hoda Hamdaoui

Afbeelding