'Ik kreeg er een nieuwe wereld bij'

Dilys Derksen werkte als docent Nederlands in een azc in Dronten. Door de verhalen van de leerlingen ontdekte ze een nieuwe wereld. Ze blikt terug op haar ervaring. 

Blog
Vluchtelingen
Zenuwachtig loop ik de trap op. Het is een schoolgebouw met betonnen tredes en het ruikt er naar linoleum. Dat vind ik altijd een fijne en vertrouwde lucht, dus het stelt me wat gerust. Wanneer ik de klas binnenkom is er nog niemand: zo kan ik me nog even voorbereiden op de les die ik zo ga geven. Nooit eerder heb ik les gegeven. Hoe zal het gaan en wat vinden ze van mij en hoe zijn ‘zij’? Dan komen de eerste mensen binnen en er is geen tijd meer om te denken..

Docent Nederlands

Dichtbij waar ik woon is een asielzoekerscentrum. Inwoners klagen al jaren over het bestaan van het centrum, zo dicht bij de stad, ‘want wie weet wat er allemaal voor ellende van komt’. Wanneer ik een vacature voor vrijwilliger bij het azc als docent Nederlands zie, besluit ik te reageren.

Angst

Ik woon in een stad in het oosten van het land waar de diversiteit aan culturen minder groot is in vergelijking met steden in de Randstad. Mensen uit het azc vallen hier eerder op. Regelmatig staan er negatieve berichten in het plaatselijke krantje over mensen die gestolen hebben uit winkels met een verwijzing naar het azc. Dus wanneer ik vertel in mijn omgeving dat ik dit vrijwilligerswerk ga doen, krijg ik niet altijd positieve reacties. “Kijk maar uit dat je niet aangevallen wordt.” “Zijn er wel veiligheidsmaatregelen?” Ik lach zulke opmerkingen gewoon weg. Toch moet ik er weer even aan denken als ik op de fiets naar mijn eerste les zit. Maar dat druk ik gauw weer weg. Anders zou ik me er nog bijna naar gedragen ook.

Mohammed vertelt met stralende ogen dat hij erg zijn best doet om de Nederlandse taal te leren

Voor ik les ging geven had ik wel eens mensen van het azc zien lopen, maar voor mij hadden die mensen allemaal hetzelfde gezicht. Waarschijnlijk is dat andersom ook zo. Niet vaak had ik een positief verhaal gehoord over deze mensen. Er waren zoals gezegd zelfs mensen die mij waarschuwden voor geweld. Zelf dacht ik juist dat deze groep niet anders zou zijn dan een dwarsdoorsnee van ‘de Nederlandse bevolking’. Behalve dat deze mensen heel wat nare dingen mee hebben gemaakt en, niet te vergeten, in afwachting zijn van een verblijfsvergunning. En dus niet alle vrijheid hebben.

Enthousiasme

Terug naar mijn eerste les. Ik vertel wat over mijzelf en vraag mijn leerlingen dit ook te doen. Ik ben verrast! Wat een verschil in mensen en in leerstijlen. Een jongen, Mohammed, valt op door zijn enthousiasme. Hij vertelt met stralende ogen dat hij heel graag in Nederland wil wonen en dat hij erg zijn best doet om de taal te leren.

Vakantiehuisjes

Elke woensdag verheug ik me er weer op om mijn leerlingen te zien, en te horen welke vooruitgang ze hebben geboekt. Ik ben erg nieuwsgierig naar de achtergronden van mijn leerlingen, en naar hun leven in het azc. Mohammed vertelt dat hij met verschillende gezinnen en personen in een huisje woont. Ik kan me hier nog weinig bij voorstellen: hoeveel huisjes zijn het, hoe zien ze eruit? Hoeveel geld hebben de mensen te besteden? Het klinkt heel naïef, en waarschijnlijk had ik het allemaal in de krant kunnen lezen, maar ik had me er nooit in verdiept. Omdat ik er niet bij betrokken was, was het geen onderdeel van mijn leven.

Ga op zoek naar het verhaal achter de mens en je ontdekt je zoveel moois

Mohammed vertelt dat het een soort vakantiehuisjes zijn. In mijn hoofd leek me dat wel wat. Tot hij er gelijk achteraan vertelt dat ze daar met meerdere mensen in wonen. Mensen die je niet kent, maar waar je het maar mee hebt te doen. In de winter is het er erg vochtig en koud. De leerlingen benadrukken dat ze erg blij zijn dat ze in Nederland mogen wonen, zelfs met de omstandigheden in de huisjes. Die nemen ze op de koop toe. Terug naar huis fietsend stel ik me voor dat ik met andere mensen die ik niet zelf heb uitgekozen in een huisje zou moeten wonen. En ondertussen maar wachten en wachten tot je iets hoort. Terugdenkend aan alle verhalen van mijn leerlingen, hoop ik maar dat ze allemaal snel te horen krijgen of ze een verblijfsvergunning krijgen.

Zelf nadenken 

Media schrijven regelmatig over vluchtelingen uit bijvoorbeeld Syrië. Hoewel er artikelen zijn die heel goed belichten hoe het er werkelijk aan toegaat, is veel van wat er geschreven wordt gericht op sensatie. Vaak begint het al met dehumaniserend taalgebruik in de kop. Sommige lezers zullen niet voorbij die kop lezen, en laten zich door de kranten beïnvloeden. Ik heb letterlijk horen zeggen: “Ik hoop maar dat ze ons land niet gaan overnemen”. Wanneer dit gezegd wordt, word ik van binnen kwaad. Mensen, denk zélf na! Ga op onderzoek uit en probeer je zo goed mogelijk in te leven in de ander. Natuurlijk kun je niet alles weten en dat neem ik ook niemand kwalijk. Zeg dan gewoon dat je het niet weet en blijf nieuwsgierig naar de ander. En natuurlijk mag je ook best alert zijn op misstanden. Maar baseer dit dan op je eigen waarnemingen. 

Mensen, denk zélf na! Ga op onderzoek uit en probeer je zo goed mogelijk in te leven in de ander

Een nieuwe wereld

Ik heb erg genoten van mijn tijd als lerares op het azc. De mensen kregen stuk voor stuk een eigen gezicht door de verhalen die ze me vertelden. Opeens had ik er een hele nieuwe wereld bij. Het heeft ervoor gezorgd dat ik nu nog bewuster omga met situaties en mensen waarvan ik de achtergrond nog niet weet.

Het is normaal om voordat je iemand kent, al een bepaald idee bij een persoon of een situatie te hebben. Daar zijn we mensen voor. Je kunt nooit echt onbevooroordeeld naar iemand kijken, je neemt altijd je eigen achtergrond mee. Wees je daarvan bewust en stel vragen. Ga op zoek naar het verhaal achter de mens en je ontdekt zoveel moois…

Meer informatie?Neem contact op met:

Dilys Derksen

Afbeelding