Slechts deugdzame mensen zijn tot vrijheid in staat

De duizenden vluchtelingen uit het Midden-Oosten zoeken in de West-Europese landen onderdak, veiligheid en vrijheid. Naar aanleiding daarvan is een hevig debat losgebroken over de vraag hoe deze mensen opgevangen zouden moeten worden. De vluchtelingen weten bij aankomst in ons land in elk geval één wens gerealiseerd en dat is die van de veiligheid. Ze zijn ondergebracht in tentenkampen, bungalowparken, leegstaande kazernes en gevangenissen die in gereedheid zijn gebracht hen op te vangen. ‘Niemand slaapt op straat’, hoorden we staatssecretaris Dijkhoff zeggen en tot op het heden is dat prima gelukt. Maar hoe zit het dan met de ook zo gewenste vrijheid?

Blog
Vluchtelingen

Waar de vluchtelingen wellicht weinig of geen rekening mee hebben gehouden is het feit dat hun komst niet onverdeeld positief wordt ervaren door de bevolking. Zo waren daar de protesten in het dorpje Oranje tegen een ophoging van het aantal asielzoekers in het vakantiedorp dat centraal in hun dorp gelegen is. In het AZC in Woerden ging het er veel ernstiger aan toe. Het centrum werd bestormd door kwaadwillende lieden. Overal te lande vonden informatieavonden plaats waar de politie nogal eens moest ingrijpen om de gemoederen te bedaren. Zo werd de Rotterdamse burgemeester met een tent vol emoties geconfronteerd.

Welkom alom

Tegelijkertijd zijn er ook veel hartverwarmende reacties, zoals het toezingen van de vluchtelingen door een heus koor. Of het ophangen van welkomsspandoeken bij de gevangenis in Arnhem. Ook BN’ers deden van zich spreken, spraken schande van de wantoestanden en verklaarden zich bereid vluchtelingen in huis op te nemen (waar we overigens later niets meer van hoorden).

De grote aanjager

Een wat mij betreft belangrijke politieke aanjager van de negatieve golf die over het land spoelt is Geert Wilders en zijn Partij Voor de Vrijheid. Zijn kruistocht tegen de asielzoekers, zijn optredens in raadsdebatten zoals in Zeewolde, of zijn aanwezigheid op markten en pleinen, zijn als van ouds scherpe bewoordingen in de Tweede Kamer, leveren hem veel publiciteit op, wat zich vertaalt in een spurt naar boven in de peilingen. Hij meent dat het parlement een nepparlement is, omdat het de stem des volks niet meer vertegenwoordigt. Zijn fractie is de enige die dat nog zou doen.

De stem des volks

De vluchtelingen krijgen een enorm uitgekleed pakket aan zorg en dat wekt op zijn minst de indruk dat er met twee maten gemeten wordt.

En om die stem des volks gaat het in dit debat en we zien dat er zich een bizarre ontwikkeling voordoet. Afgelopen maandag 12 oktober kwam het PvdA-VVD kabinet tot een opmerkelijk compromis over de opvang van de vluchtelingen. Het kwam neer op een aanzienlijke versobering ervan. De VVD legde deze oekaze uit als een signaal naar de vluchtelingen dat het hier in Nederland echt geen paradijs is en de partij hoopt op een afschrikwekkende werking. De PvdA moest zich in allerlei bochten wringen om dit voorstel te verdedigen. Haar argument is dat er met deze regeling echt geen sprake was van een tweedeling van onze maatschappelijke zorg. Want daar lijkt het voorstel verdacht veel op. De vluchtelingen krijgen een enorm uitgekleed pakket aan zorg en dat wekt op zijn minst de indruk dat er met twee maten gemeten wordt. Is dat laatste erg? Ja, dat is een doodzonde tegen artikel 1 van de grondwet die stelt dat mensen in gelijke situaties gelijk behandeld worden.

VVD en PvdA

Dat de VVD zich prima kan vinden in het voorstel is niet meer dan logisch gezien haar positionering in het debat. Dat de PvdA zich in het voorstel vindt valt te verklaren uit electorale overwegingen. De partij staat er bar slecht voor in de peilingen en vooral haar achterban wordt geconfronteerd met de sociaaleconomische concurrentie van die tienduizenden vluchtelingen.  Partijleider Samson zal het nooit hardop zeggen, maar feitelijk voert hij hier partijpolitiek.

Een deugdzaam volk

De retoriek van de PVV die maar constant de populistische trom blijft slaan is ongetwijfeld debet aan de draai in het kabinetsbeleid en daarmee heeft het kabinet, de minister-president voorop, een voor de democratie en vrijheid alarmerend signaal afgegeven. Feitelijk heeft zij gehoor gegeven aan het door de PVV opgestookte volk en daarmee het zaad van democratisch verderf gezaaid. Benjamin Franklin, een van de founding fathers van de Verenigde Staten stelde indertijd dat ‘slechts een deugdzaam volk (“a virtuous people”) tot vrijheid in staat is’. Een democratie functioneert alleen als haar burgers ‘deugdzaam’ zijn. Raken de burgers, aldus Franklin, ‘corrupt en wreed’ dan verdienen ze het om geregeerd te worden door ‘meesters’.

Dat de bevolking van ons land haar grieven uit over de toestroom van vluchtelingen valt haar niet te verwijten. Dat Geert Wilders moord en brand schreeuwt over diezelfde vluchtelingen is ook hem niet te verwijten. Dat is nu eenmaal zijn core business. Maar dat de regering een beleid heeft ingezet van maatschappelijke ongelijkheid valt haar zeer te verwijten. Het raakt de essentie van onze democratie en zorgt ervoor dat we straks geen ‘deugdzaam volk’ meer zijn dat tot vrijheid in staat is. De vrijheid waar de vluchtelingen zo naar smachtten wordt hier op fundamentele wijze aangetast. Hoe gaan zij die vrijheid die ze zelf nooit gekend hebben hier dan leren?

Meer informatie?Neem contact op met:

Jan Jaap de Ruiter

Afbeelding