Slechtziende migranten, een vergeten groep

Na zo’n acht jaar hoorde hij van een vriend dat er speciale instellingen zijn die hem kunnen helpen met zijn visuele beperking. Pas na een revalidatieperiode bij één van de speciale revalidatiecentra voor mensen met een visuele beperking voelde Sorab zich beter thuis in Nederland. Sorab vertelt: 'Het gaat nu ook beter door de activiteiten die ik heb en daarmee de contacten. Ik ben bijvoorbeeld bestuurslid van een afdeling van de Oogvereniging en ik zit in de cliëntenraad van het RIAGG Amersfoort. Daarnaast ben ik vrijwilliger bij een stichting voor mantelzorgers. Ik doe boodschappen voor mensen die niet naar buiten kunnen of ik praat met ze en luister naar ze.'

Inburgering

Migranten met een visuele beperking die willen participeren in de Nederlandse samenleving komen nogal eens van een koude kermis thuis. De meesten krijgen de kans niet om in Nederland een bestaan op te bouwen dat bij hun interesses en talenten past. Zij verhuizen naar Nederland en zouden dan, evenals goedziende migranten, de inburgeringscursus moeten volgen, maar zo eenvoudig is dat niet. In veel gevallen krijgen ze vrijstelling van het inburgeringsexamen, omdat het voor hen een probleem zou zijn om de lessen Nederlands en maatschappijoriëntatie te volgen. Een wellicht goedbedoelde maatregel van de overheid die totaal verkeerd uitpakt.

Volwaardig functioneren binnen de samenleving

Velen van hen zitten thuis, spreken de taal niet en hebben niet of nauwelijks hulpmiddelen.

In Nederland wonen ongeveer 350.000 mensen met een visuele beperking. Dit is ruim 2 procent van de Nederlandse bevolking. Zij ontvangen, als zij dat willen, gerichte revalidatie in speciale revalidatiecentra voor blinden en slechtzienden. Hierdoor zijn zij in staat om op een volwaardige wijze te functioneren binnen de samenleving. Daarnaast wonen in Nederland ruim 2 miljoen niet-westerse migranten. Waarschijnlijk is het percentage met een visuele beperking onder hen wat hoger dan 2 procent. Het grote aantal oudere migranten met suikerziekte is een van de redenen. Het gaat dus om minstens 40.000 niet-westerse migranten met een visuele beperking. Velen van hen zitten thuis, spreken de taal niet en hebben niet of nauwelijks hulpmiddelen.

De revalidatiecentra, maar ook de reguliere opleidingen zijn voor hen niet toegankelijk en wel om de volgende redenen:

• Zij kennen de weg niet binnen de zorg in Nederland. Zij weten doorgaans niet welke mogelijkheden er voor hen zijn;
• Vinden zij wel de weg naar één van de instellingen voor de revalidatie, dan is de hulp niet vanzelfsprekend, omdat ze de Nederlandse taal onvoldoende beheersen;
• Aan de andere kant zijn zij niet in staat om lessen Nederlands als tweede taal te volgen, omdat ze de noodzakelijke schrijf- en leeshulpmiddelen niet hebben;
• Voor de aanvraag van deze hulpmiddelen zijn ze afhankelijk van de revalidatiecentra. Iedereen in Nederland heeft recht op deze hulpmiddelen, dus ook migranten met een visuele beperking.

In Rotterdam is duidelijk geworden dat deze groep migranten extra ondersteuning nodig heeft. De Stichting Beter Zien Anders Kijken is in september gestart met een cursus voor docenten Nederlands als tweede taal. Na het volgen van deze cursus zijn zij in staat om migranten met een visuele beperking les te geven. Naar verwachting kunnen dan in januari de eerste lessen spreek- en luistervaardigheid aan blinde en slechtziende migranten starten.

Ik hoop dat op basis van de opgedane ervaring in Rotterdam het project ook naar andere grote steden kan worden uitgerold.

Meer weten over dit onderwerp? Tonny van Breukelen schreeft het boekje Bloemen langs de weg. Hierin komt de problematiek van migranten met een visuele beperking uitgebreid aan de orde.