Van een dubbeltje een kwartje worden? De wijk bepaalt

De opeenstapeling van problematiek in deze veelal gesegregeerde wijken zorgt ervoor dat mensen aan het ‘overleven’ zijn. Je ziet vooral dat bewoners binnen de eigen groep contacten onderhouden en weinig mengen met andere bewoners. Al jarenlang wordt er door de overheid en instanties in de wijken ingezet op het mengen van bewoners. Op sociaal en fysiek gebied. De achterliggende gedachte is dat mengen goed is voor de wijk en bewoners. Door huur- en koopwoningen te bouwen, is geprobeerd een meer gemêleerde samenstelling in wijken te realiseren en zo oplossingen voor de achterstanden te bieden. Want een gemengde wijk zal met name de kwetsbare bewoners vooruithelpen.

Een praatje maken?

Maar niets is minder waar. In de afgelopen 25 jaar heb ik mijn wijk Overvecht een klein beetje in fysieke zin zien veranderen. Van de 72% sociale woningbouw zijn er in de loop van de jaren wat duurdere huur- en koopwoningen bijgebouwd. Zo werd het ziekenhuis in de wijk jaren geleden gesloopt en werden er mooie, dure woningen voor in de plaats gebouwd. Het is een mooi klein buurtje geworden waar vooral hoogopgeleide, goedverdienende mensen zijn komen wonen. Als ik deze bewoners vraag of ze weleens contact hebben met bewoners ‘aan de andere kant’, dan is het antwoord vaak dat ze wel graag willen maar dat dit niet lukt. Men ziet elkaar niet en komt elkaar niet tegen.

De oplossing zit naar mijn mening in het sterker maken van mensen

Verkeerde oplossingen

Er wordt nu opnieuw ingezet op middenhuurwoningen in de wijk. Dit vind ik niet direct onwenselijk. Maar wat ik wel onwenselijk vind, is de gedachte waarmee gebouwd wordt. Het is namelijk onjuist om te denken dat gemêleerd bouwen de oplossing is voor kansenongelijkheid en achterstanden. Dit idee in stand houden creëert een verkeerd beeld en werkt naar verkeerde oplossingen toe. Dit geldt ook voor de instanties in de wijken: keer op keer wordt door onderzoek bevestigd dat de financiële prikkels, schotten, concurrentie en samenwerking een probleem zijn. Dit gaat ten koste van de meest kwetsbare mensen in de wijken. De oplossing zit naar mijn mening in het sterker maken van mensen.

Het roer moet om

Hier is een wijkenaanpak voor nodig waarbij niet het aanbod en de regels centraal staan, maar de bewoners. Mensen willen dat hun problemen opgelost worden, zodat ze weer verder kunnen. Hoe goed zou het zijn als de problemen van bewoners snel opgelost worden zonder allerlei regels. Nog beter is als bewoners ook weten hoe ze problemen kunnen voorkomen of snel de weg weten te vinden als ze hulp nodig hebben.

Los van de hulp: bewoners moeten altijd ergens binnen kunnen lopen waar ze koffie kunnen drinken en hun verhaal kunnen doen. Het loslaten van al deze kaders vergt dat we op een andere manier naar de wijkenaanpak moeten kijken. Denken vanuit de mensen, bewustzijn creëren over wat echt nodig is en het anders durven doen zijn belangrijke voorwaarden. Is hiermee de kansenongelijkheid opgelost? Nee, maar werken aan kansengelijkheid betekent dat je eerst een basis opbouwt in de wijk, waarbij mensen het vertrouwen hebben in instanties. Als we de diepere oorzaken van de kansenongelijkheid willen oplossen in deze wijken, zullen we toch echt het roer om moeten gooien op alle vlakken. Doorgaan op dezelfde voet betekent dat er geen verandering gaat komen.

We mogen nooit accepteren dat de wijk waar je woont bepalend kan zijn voor je kansen in het leven 

Segregatie tegengaan?

Maar dan toch nog even over de segregatie. We hebben het altijd over segregatie in relatie tot arme wijken. Is het niet gek dat we de rijke wijken nooit gesegregeerd noemen? Ik durf wel te stellen dat deze nog veel meer gesegregeerd zijn. Je zou in die wijken ook goedkope woningen kunnen bouwen en bij de bewoners in kunnen zetten op contact met anderen. Waarom wordt daar niet op ingezet? Alhoewel ook dit de problemen van mensen niet zal oplossen, is het toch goed om erover na te denken en ons af te vragen waarom dit gebeurt.  

Maar is segregatie erg? Moeten we alles op alles zetten om segregatie tegen te gaan? Wat mij betreft niet. Zorg dat mensen weer een goed leven krijgen, en dat begint echt bij het oplossen van hun problemen. Laten we ons niet steeds leiden door de gedachte dat de oplossing voor gesegregeerde wijken gemêleerder bouwen is. Maar zet in op effectieve oplossingen voor de mensen zelf, zodat zij verder komen in het leven. Want we mogen nooit accepteren dat de wijk waar je woont bepalend kan zijn voor je kansen in het leven.