Wanneer ben je wel van hier?

Allochtoon. Inburgering. Aanpassen. Nieuwkomers. Versleten woorden die iedere keer weer nieuw leven worden ingeblazen. Twintig jaar geleden was ik bezig met mijn sociaalwetenschappelijke scriptie waarin ik een pleidooi hield voor de koppelteken-identiteit: Marokkaans-Nederlands of Turks-Nederlands. In de literatuur, beleidsstukken en media kwam ik zoveel woorden tegen om de niet-Nederlander aan te duiden, dat ik ze op een gegeven moment onder elkaar heb gezet. Noch het pleidooi, noch de woordenlijst hebben aan actualiteit ingeboet. Er komen alleen maar meer woorden bij.

Er zijn miljoenen woorden om iemand aan te spreken en je kiest deze: illegaal, vluchteling of gelukszoeker.

Sowieso is het belachelijk dat je hele identiteit teruggevoerd lijkt te worden op je etnische afkomst. Ik ben toch meer dan mijn land van afkomst en mijn land van aankomst?

Het vervelende van al die labels is dat je altijd in een groep wordt geduwd, of je het wilt of niet. Moet je je daar ook nog voor verantwoorden. Een representant zijn. Want ja, spreek je met de één, dan spreek je met de hele groep. Als Griekse Nederlander krijg ik veelvuldig te horen dat ‘wij’ teveel ambtenaren, illegale zwembaden en luie mensen hebben. En bedankt. Ik zal het doorgeven bij onze volgende bijeenkomst.

Staan beleidsmakers er bij stil wat al deze labels met mensen doen? Eigenlijk is voortdurend de boodschap: je hoort er niet bij. Niet voor 100 procent in ieder geval. Waarom benadrukken we steeds wat ons onderscheidt en niet dat wat ons bindt? Er zijn miljoenen woorden om iemand aan te spreken en je kiest deze: illegaal, vluchteling of gelukszoeker. Zouden er in andere landen en talen ook zoveel woorden zijn voor mensen die hier zijn, maar er eigenlijk niet bij horen?

Migrant. Hoe lang blijf je dat? Geeft dat je hele wezen weer? Of ben je Anastasia die van koken, muziek en dobbelen houdt. Een vrouw die een beetje kan zingen, veel humor heeft en niet tegen huisdieren kan. Hoe leuk zijn die avonden wel niet dat je met vrienden van vrienden bent geweest. Ontzettend gelachen. Naam en beroep van die mensen weet je niet meer, of heb je niet gevraagd. Maar je weet nog wel dat die ene prachtige ogen had, twee broers had en dat hij een keer vast zat op het toilet in het vliegtuig. Hard om gelachen.

We zijn niet één woord. We zijn duizenden woorden. We zijn verhalen. Jij en ik. We hebben geen nieuwe woorden nodig. We moeten ruimte maken in de oude woorden. In één woord om precies te zijn: Nederlander.

Wacht: mens.