Zelfredzaamheid: geen vanzelfsprekendheid voor vluchtelingenvrouwen
Soms word ik als individu met mijn neus op de feiten gedrukt. Dan blijkt dat mijn eigen perspectief niet of nauwelijks overeenkomt met het perspectief van anderen. Als vrouw, levend en werkend in een westerse samenleving, is het verleidelijk om mijn eigen belevingswereld als ‘de enige waarheid’ te beschouwen. Ik begrijp dat vrouwen in andere werelddelen een langere weg moeten afleggen, als het gaat om emancipatie, zelfontplooiing en -realisatie. Dat is helaas de bittere werkelijkheid. Maar soms bespeur ik bij mezelf een zeker ongeduld. Waarom verloopt die ontwikkeling zo traag?
Vanuit mijn ongeduld en mijn eigen situatie begreep ik dan ook niet waarom vrouwelijke nieuwkomers een grotere achterstand hebben ten opzichte van de mannelijke nieuwkomers in onze samenleving. Er zijn hier toch voldoende manieren en initiatieven waardoor de vrouwen de ketenen kunnen afwerpen die hen in hun geboorteland belemmerden? Tot voor kort dacht ik zo. Totdat ik de sombere cijfers over de participatie van vluchtelingenvrouwen zag.
Niet te vergelijken
Ik maakte twee cruciale denkfouten: ik gebruikte mijn eigen referentiekader als maatstaf, én ging ervan uit dat elke vrouw zelfredzaam wil én kan zijn. Ik was zo naïef om te denken dat alleen de wil om zelfredzaam te zijn, voldoende is. Rapporten zoals ‘Mind The Gap’, waarin barrières en mogelijkheden voor de arbeidsparticipatie van vluchtelingenvrouwen worden toegelicht, tonen duidelijk aan dat deze vrouwen vaak tussen wal en schip belanden. Ondanks ondersteuning vanuit de Participatiewet. Hun sociaal-economische/culturele achtergrond, vaak gecombineerd met een moederrol binnen het gezin, maakt dat hun positie niet te vergelijken is met die van andere vrouwen in de Nederlandse samenleving.
Vooroordelen
Daarnaast kunnen vluchtelingenvrouwen ook te maken krijgen met vooroordelen gebaseerd op de gebruikelijke beeldvorming over vrouwen in het algemeen én vluchtelingen in het bijzonder. Vooroordelen waardoor men bijvoorbeeld twijfelt aan de motieven, betrouwbaarheid of bereidheid van vluchtelingenvrouwen om te werken. Dit blijkt ook uit het CBS rapport van maart 2018 of de campagne 'Don’t let others decide' van VluchtelingenWerk Den Haag.
Spagaat
Stelt je eens voor, dat je in je geboorteland de traditionele rol van echtgenote en moeder vervult en dat je echtgenoot de kostwinner is. Zou je je als vluchteling in Nederland binnen afzienbare tijd als zelfstandige en zelfredzame vrouw kunnen manifesteren? Er is weinig fantasie voor nodig om in te zien dat deze groep vrouwen zich in een spagaat bevindt tussen hun gezinssituatie en de mogelijkheid tot maatschappelijke participatie. Daarnaast sluit de opleidings- en werkervaring van deze vrouwen vaak onvoldoende aan op de arbeidsmarkt en missen zij een netwerk.
Onderzoek toont aan dat vluchtelingenvrouwen vaak tussen wal en schip belanden
Deze obstakels worden ook wel genderspecifieke obstakels genoemd. Die benaming doet vrouwen echter tekort: alsof het vrouwelijke geslacht de oorzaak is van problemen of obstakels. Ik weiger daarin mee te gaan en heb het liever over sociaal-economische-culturele obstakels en problemen. Sec, eenvoudigweg, zonder enige opsmuk. Feit blijft, dat zelfredzaamheid voor (vluchteling)vrouwen nog geen vanzelfsprekendheid is, maar verworven moet worden door het overwinnen van obstakels. Zowel thuis als in de buitenwereld, helaas.
Meer informatie?Neem contact op met:
Angelina Hammond
