Zijn wij te soft?

In de jaren tachtig heb ik een veertigtal criminele jongeren van voornamelijk Marokkaanse afkomst zeer intensief gevolgd. In de terminologie van die tijd noemden we hen 'randgroepjongeren'. In mijn recent verschenen boek Marokkanen in de marge laat ik zien hoe het met hen is afgelopen. Zijn ze nog steeds crimineel of zijn het oppassende huisvaders geworden?

Op één persoon na heb ik ze allemaal kunnen opsporen. Een stuk of vijftien zijn weer op hun pootjes terecht gekomen. Zij kunnen hun eigen broek ophouden. Dat is vooral te danken aan de intensieve bemoeienis van familie, een goed geïntegreerde echtgenote en vast werk. En de overige mannen, zult u zich afvragen, hoe staat het daarmee? Niet best, zij zijn nog steeds verslaafd en crimineel, psychiatrisch patiënt, schizofreen of hangen eindeloos aan het infuus van de verzorgingsstaat. Vier mannen zijn overleden, direct of indirect als gevolg van het gebruik van drugs.

Onvoldoende regie

Als we van een slechte afloop kunnen spreken, dan is dat vooral voelbaar in de Marokkaans Nederlandse gezinnen. Ouders zijn niet in staat of niet bij machte hun kinderen voldoende te begeleiden. De gezinnen vormen tevens een kweekijver van agressie en een negatieve houding ten aanzien van de Nederlandse samenleving. Daar komt nog bij dat de justitiële hulpverlening, gekenmerkt door een model van oplopende bestraffing, trage ambtelijke molens, bureaucratie en bevolkt door een woud van instanties en hulpverleners, niet of onvoldoende heeft gefunctioneerd. Men zit elkaar in de weg, heeft tegengestelde belangen, er is onvoldoende regie of men laat het probleem maar voortsudderen.

Nog altijd is er verse aanvoer van jonge criminelen. Criminaliteit loont en er is sprake van verharding in de misdaad. Een bedroevend resultaat.

In de ogen van veel jongeren van Marokkaanse komaf zijn wij te soft, te gemakkelijk te bespelen, te meegaand en te politiek correct.

Ik constateer in mijn boek dat wij, met z'n allen, het probleem in stand houden. Lange tijd hebben we een reëel probleem niet onder ogen willen zien. Vervolgens hebben we het probleem bedolven onder hypocrisie en gemakzucht. Immers, 'jongeren moesten zelf kunnen bepalen wat ze willen doen', 'ze hebben recht op een uitkering', 'we geven ze nog een laatste kans' en 'we komen niet achter de voordeur'. In de ogen van veel jongeren van Marokkaanse komaf zijn wij te soft, te gemakkelijk te bespelen, te meegaand en te politiek correct. Een van mijn Hollandse gesprekspartners, een cineast in De Pijp, zegt hierover: ‘Ik leef in een land waar de politiek correcte elite een vacuüm heeft gecreëerd waarin criminaliteit en hufterig gedrag volop kunnen gedijen.’

Goede bedoelingen zitten in de weg

Nog steeds willen veel coaches, hulpverleners en andere professionals zo graag in de smaak vallen bij hun jonge cliënten zodat ze voortdurend struikelen. Sentimentaliteit en ‘goede bedoelingen’ zitten hen in de weg. ‘Als wij er niet waren, hadden jullie geen werk’, heb ik Marokkaans Nederlandse jongeren meer dan eens horen beweren. De gedoogcultuur uit de jaren tachtig heeft het probleem zelfs versterkt.

Mijn gesprekspartners hebben mij bovendien gewezen op die irritante Nederlands neiging om te zwelgen in het eigen onvermogen, terwijl lichtgeraakte Marokkanen naar hartenlust graaien in onze schatkist met schuldgevoel. Deze houding heeft een desastreus effect op de levens van jonge mensen, in dit geval overlastgevende en criminele jongemannen van Marokkaanse afkomst.                

Henk Hofland, journalist van beroep, zegt het beeldend: ‘Alles wat te lang wordt gedoogd, groeit uit tot een misstand die niet meer kan worden gedoogd.’ Zie hier, het echte drama.