Training ‘Reageren op vooroordelen en discriminatie’
Wat voor de één een grap is, kan de ander als belediging opvatten of kwetsen. In deze training leer je hoe je als docent kunt reageren als leerlingen of studenten vooroordelen hebben of haatdragende opmerkingen maken. Je leert met een open houding een gesprek te voeren en oefent je vaardigheden om met gesprekstools en werkvormen discriminatie bespreekbaar te maken in de klas en daarmee te verminderen. In een groep van veertien docenten leer je hoe je nuance aanbrengt in gesprekken over gevoelige en polariserende thema’s. Dit helpt je passend te reageren en discriminatie te bespreken in een veilige open sfeer in de klas. Waar trek jij de grens en wat vind jij belangrijk als het gaat om de veiligheid in jouw klas? Hoe benoem je gewenste situaties en spreek je iemand aan die te ver gaat? Een ervaren trainer van de Anne Frank Stichting verzorgt deze training.
Deze tekst is opgesteld door de interventie-eigenaar en aan de hand van de verandertheorie door KIS getoetst. Neem voor meer informatie contact op met de contactpersoon.
- Organisatie: Anne Frank Stichting
- Website: Anne Frank Stichting
- E-mailadres: docenten@annefrank.nl
Doelgroepen van de interventie
Leerkrachten en docenten (in opleiding) van het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs en PABO.
Doel van de interventie
Het hoofddoel van de interventie is: docenten (i.o.) vaardig maken met gesprekstools en inzichten om discriminatie bespreekbaar te maken en daarmee te verminderen. Zij leren om met een open houding een gesprek te voeren over gevoelige en polariserende thema’s zoals vooroordelen en discriminatie in een veilige open sfeer in de klas of op school. Ook leren zij hoe je leerlingen of studenten richting geeft en steunt rond hun eigen denkbeelden.
Subdoelen
Via de training ‘Reageren op vooroordelen en discriminatie’ leer je het volgende:
- Je oefent vaardigheden om met een open houding een gesprek voeren.
- Je krijgt inzicht in de ervaringen van slachtoffers en wordt gemotiveerd om in te grijpen.
- Je krijgt inzicht in verschillende perspectieven en dat er ook ‘een grijs gebied’ is; er is in het bijzonder aandacht voor het perspectief van de minderheid.
- Je ervaart werkvormen zoals ‘de meningslijn’, ‘het positiespel’ en ‘Deep democracy’ en leert deze ook toe te passen in de klas om gevoelig liggende onderwerpen bespreekbaar maken.
- Je leert vaardigheden en handelingsperspectieven: wat je kunt doen tegen haatdragende en discriminerende opmerkingen en situaties die jouw grens over gaan.
- Je leert hoe je collega-docenten, leerlingen en studenten kunt helpen na te denken over hun eigen gedrag, denkbeelden of emoties.
Werkzame mechanismen
In de training Reageren op vooroordelen en discriminatie leer je wat je als deelnemer kunt doen in situaties die over je grenzen gaan. Bijvoorbeeld als er vooroordelen zijn of haatdragende opmerkingen worden gemaakt. Je leert vaardigheden en gesprekstools om met een open houding een gesprek te voeren en oefent hoe je één op één (heftige) discussies voorkomt.
Een ervaren trainer van de Anne Frank Stichting verzorgt de training in het Anne Frank Huis.
De training bestaat uit vier onderdelen: Meningslijn, Positiespel, Deep Democracy en de gesprekstechniek Geweldloos communiceren.
1. Meningslijn
Deelnemers laten zien hoe zij tegen een stelling aankijken en kiezen een positie op een denkbeeldige lijn die loopt van ‘mee eens’ tot 'niet mee eens'. Ze worden uitgenodigd hun positie toe te lichten en te onderbouwen met argumenten. Deelnemers maken zo kennis met andere meningen en gedachten over een bepaalde situatie en dat dat oké is en dat er ook nuanceringen mogelijk zijn.
2. Positiespel
Deelnemers rangschikken situatiekaarten van erg tot meest erg conform de cirkel van Ernst. Deze kaarten bevatten voorbeelden van discriminatoire incidenten in de klas en op school onder andere vanuit het perspectief van het slachtoffer. We bekijken de situaties vanuit verschillende perspectieven. Hierdoor krijgen de deelnemers meer inzicht in hun eigen houding en het effect van ongewenste uitspraken en handelen op de ander. In het nagesprek gaan we plenair met elkaar in gesprek over de uitkomsten van het positiespel. De groepen vergelijken de rangschikkingen en bespreken de gezamenlijk gemaakte keuzes. Door deze oefening maken de deelnemers kennis met verschillende meningen en worden zij actief gestimuleerd om na te denken over wat zij zelf vinden van discriminerend gedrag en waar de grens bij jezelf en de ander ligt. Ook gaan we in gesprek hoe je in de klas zou reageren als een leerling of student of je collega geconfronteerd wordt met discriminatie (handelingsperspectief en norm sociale norm stellen).
3. Deep Democracy
Via vier werkvormen (Check-in, Check-uit, Gesprek op Voeten en Pijlen Gooien) gaan deelnemers met elkaar in gesprek en onderzoeken hoe botsende perspectieven tot meer inzicht kunnen leiden waarbij je tot een mogelijk besluit komt waarin alle perspectieven zijn gehoord. De kracht van de minderheid, de mogelijk anders denkende, wordt zo meegenomen. En er wordt op gereflecteerd hoe je dat toepast in de klas.
4. Gesprekstechniek Geweldloos communiceren
Deelnemers krijgen eerst uitleg over de theorie, daarna gaan ze aan de hand van een casus in drietallen de gesprekstechniek oefenen in de rol van docent, student en observator. Zo leren zij met een open houding een gesprek over gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken, in een veilige en open sfeer.
De training ‘Reageren op vooroordelen en discriminatie’ zet daarnaast de volgende strategieën van de checklist in:
1. Inleving en empathie
Er worden voorbeelden gedeeld van verschillende discriminatoire incidenten in de klas en op school via het Positiespel. Daarnaast wordt de deelnemer ook uitgenodigd om zelf casuïstiek in te brengen. Daarbij wordt besproken wat dit doet met het slachtoffer en omgeving. Via de vier werkvormen van Deep Democracy gaan de deelnemers nog een stap verder en leren dat er verschillende mogelijk meningen en gedachten zijn en maken kennis met het perspectief van de minderheid. Zij leren hoe je je in een situatie kunt inleven vanuit andere perspectieven en onderzoeken hoe botsende perspectieven tot meer inzicht kunnen leiden waarbij je tot een mogelijk besluit komt waarin alle perspectieven zijn gehoord.
2. Sociale norm
Oefenen, praten en reflecteren: de trainer nodigt de deelnemers uit om eigen casuïstiek in te brengen, waarmee de deelnemers leren hoe zij moeten omgaan en ingrijpen bij een dergelijke ongewenste situatie en hoe zij een sociale norm in de klas kunnen stellen. Bij het Positiespel komt dit ter sprake aan het eind en in het nagesprek is er extra aandacht voor.
3. Confronteren en bewustwording stimuleren
In de werkvorm Geweldloos communiceren oefent de deelnemer de gesprekstechniek met behulp van een casus in een rollenspel. De deelnemer leert open vragen te stellen, door te vragen en luisteren zonder te oordelen. De deelnemer wordt op deze wijze geconfronteerd met eigen aannames en het effect hiervan op een ander in een (verbindende) dialoog.
Verandertheorie
Evaluatie
Na de training vullen de docenten (i.o.) een evaluatieformulier in waarin zij kunnen aangeven wat zij geleerd hebben van de training, hoe de training aansluit op hun werkpraktijk en geven zij eventueel tips voor verbetering.
Onderzoek
De werkvormen die in de training gebruikt worden komen uit Deep Democracy en Geweldloze communicatie.
Deep democracy is een methode die is ontwikkeld door Myrna en Greg Lewis. Met deze methode ga je op een constructieve manier, in verbinding met elkaar over polariserende onderwerpen praten en onderzoeken hoe botsende perspectieven tot meer inzicht kunnen leiden waarbij ieders stem evenveel waard is.
Geweldloos communiceren is een techniek ontwikkeld door Marshall Rosenberg. Deze techniek gaat uit van gelijkwaardigheid en verbinding tussen twee mensen of groepen. Waarbij het verbeteren van onderlinge communicatie centraal staat, inclusief het gezamenlijk onderzoek naar behoeftes.