Deelsessies KIS Jaarbijeenkomst

1. Complottheorieën, online discriminatie en polarisatie

Deze deelsessie is VOL 

Het geloof in complottheorieën is van alle tijden. Zeker in tijden van crisis steken ze de kop op. Zo ook tijdens de coronacrisis waarbij de verspreiding razendsnel ging via sociale media. Complottheorieën bevatten vaak antisemitische of anti-moslimracistische elementen en dragen bij aan het wij-zij-denken in onze samenleving. Ook online haat en discriminatie leveren ongewenste brandstof voor deze polarisatie. Hoe ga je hiermee om als sociaal werker, docent of beleidsmaker? In deze deelsessie delen we kennis en handvatten uit onze onderzoeken en projecten over online discriminatie, online polarisatie, complottheorieën en over het verschil dat onder meer online ontmoeting kan maken.

Jeroen Vlug en Koen Kros (KIS/Movisie)

2. Opvang en ondersteuning Oekraïense vluchtelingen

De komst van een grote groep Oekraïners wijkt af van eerdere ervaringen in Nederland met vluchtelingen. Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen tijdelijk bescherming krijgen in Nederland door de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie. Zij komen niet in de asielopvang terecht, maar worden rechtstreeks in gemeenten opgevangen. Uniek is ook de komst van een relatief grote groep in een kort tijdsbestek. Hoewel Nederland al veel ervaring heeft met de opvang van groepen asielzoekers – en gebruik kan maken van de kennis en expertise die al is ontwikkeld – is er dus sprake van een deels nieuwe situatie. In deze interactieve sessie geven we een beeld van eerste ervaringen met opvang en ondersteuning van vluchtelingen uit Oekraïne. Wat hebben zij nodig om - gedurende hun verblijf in Nederland – vooruit te kunnen? En hoe kunnen gemeenten, organisaties en burgers hierop inspelen? Deze deelsessie richt zich vooral op professionals, vrijwilligersorganisaties en beleidsmedewerkers van gemeenten.

Marjan de Gruijter (KIS/Verwey-Jonker Instituut) en  Iryna Ostapchuk-Maat (Stichting Mano)

3. De invloed van het land van herkomst op de gemeenschap in Nederland 

Deze deelsessie is VOL 

Gebeurtenissen in het land van herkomst, diasporabeleid vanuit die landen, of ongewenste vormen van inmenging kunnen invloed hebben op de sociale stabiliteit. Zowel binnen groepen met een migratie- of vluchtelingenachtergrond, als tussen deze groepen en de Nederlandse samenleving als geheel.  Zo voeren sommige landen tijdens verkiezingstijd ook in Nederland campagne, zorgen spanningen tussen Koerden en Turken in Turkije er soms voor dat ook in Nederland burgers de straat opgaan, en heeft de regering vragen gesteld over de omstreden geldinzameling door Eritrea. In deze deelsessie gaan we in op de verschillende soorten van invloed en welke handelingsperspectieven gemeenten en professionals hebben om spanningen te signaleren en escalatie te voorkomen.

Hans Bellaart (KIS/Verwey-Jonker Instituut), in samenwerking met Kivilcim Ozmen  (ministerie van SZW S&I)

4. Ontmoeting in superdiverse wijken

Deze deelsessie is VOL 

Nederland is door migratie en de komst van vluchtelingen uitgegroeid tot een superdiverse samenleving. We zien in wijken een groeiende diversiteit, niet alleen wat betreft culturele achtergrond, maar ook in verblijfsstatus, woonsituatie, gender en seksualiteit, leeftijd, geloof, identiteit, sociale positie en ervaringen op de arbeidsmarkt. Toenemende superdiversiteit kan soms spanningen opleveren, voor een belangrijk deel omdat bewoners elkaar minder ontmoeten. Wanneer inwoners elkaar beter leren (her)kennen – via vanzelfsprekende ontmoetingen in de publieke ruimte – is de verwachting dat men elkaars gedrag beter begrijpt en respect voor elkaar opbouwt. Maar hoe organiseer en faciliteer je dat in de praktijk? In deze deelsessie onderzoeken we wat ontmoeting in superdiverse wijken anno 2022 betekent. We gaan met deelnemers in gesprek en laten concrete praktijkvoorbeelden zien.

Matthijs Uyterlinde en Anneke Brock (KIS/Verwey-Jonker Instituut) en Annerie Brenninkmeijer (directeur De Nieuwe Bibliotheek Almere) en Amina Berkane Abakhou (groepscoach Basmah Coaching, verbinder Krachtstation Utrecht)

5. Mensenhandel rond opvanglocaties  

Vluchtelingen zijn kwetsbaar voor misbruik. Met name de onzekerheid over hun status draagt bij aan die kwetsbaarheid. Daarover uitte Herman Bolhaar, destijds de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, eerder dit jaar zijn zorgen. Comensha, het coördinatiecentrum tegen mensenhandel, heeft ook signalen gekregen dat er ‘mannen om opvanglocaties zwermen’. Wanneer we denken aan mensenhandel denken we vaak aan seksueel misbruik, maar ook arbeidsuitbuiting en crimineel misbruik vallen eronder. In deze sessie gaan we na wat nodig is: wat staat gemeenten en sociale professionals te doen aan voorlichting, signalering en aanpak? En zijn er risicofactoren waar we iets aan kunnen doen?

Saskia Daru (KIS/Movisie) en Sandra van den Berg (Comensha)

6. Draagvlak in wijken voor de opvang van vluchtelingen

De veerkracht bij burgers bleek groot bij de komst van grote groepen Oekraïense vluchtelingen, die warm werden ontvangen in Nederland. Maar welke mogelijke spanningen kan het opleveren als mensen straks langer blijven en dat ook gevoeld wordt in de eigen leefomgeving? Als er bijvoorbeeld huizen naar vluchtelingen gaan terwijl mensen in de wijk al lang op de wachtlijst staan? Aan het draagvlak liggen bij bewoners vaak hele andere motieven ten grondslag dan men vaak denkt. In deze deelsessie gaan we in op de vragen: welke factoren bepalen het draagvlak bij bewoners voor de opvang van vluchtelingen in wijken? Wat is de rol van de overheid bij polarisatie rond dit thema? Welke dilemma’s spelen er? Wat kun je wél doen als lokale overheid of wijkprofessionals om het draagvlak onder bewoners te vergroten?

Ron van Wonderen (KIS/Verwey-Jonker instituut) en Liesbeth Maats (Gemeente Utrecht) 

7. Tegengaan van institutioneel racisme

Deze deelsessie is VOL 

Institutioneel racisme is stevig op de agenda gezet door de Black Lives Matter (BLM)-beweging, een internationale beweging die in de VS ontstond als reactie op het politiegeweld tegen zwarte mensen. Het grote publiek in Nederland maakte kennis met de BLM-beweging na de moord op de Afro-Amerikaan George Floyd en de vele manifestaties die daarna door het hele land werden georganiseerd. Daaropvolgend vond een debat plaats over institutioneel racisme in de Tweede Kamer. Inmiddels is door het kabinet een Nationaal Coördinator Discriminatie en Racisme en een Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme ingesteld en is er erkenning gekomen dat bij sommige onderdelen van de Belastingdienst sprake is van institutioneel racisme. In de samenleving en bij instituties is behoefte aan kennis over institutioneel racisme; hoe dit te onderzoeken en wat er gedaan kan worden om dit aan te pakken. In deze sessie, gericht op beleidsmakers en leidinggevenden bij de overheid, gaan we over deze vragen in gesprek met onderzoekers van KIS.

Hanneke Felten (KIS/Movisie) Linda Nooitmeer (Ninsee)

8. Als het stormt in de wereld waait het ook in de wijken waar je werkt

Die wind kan zich, vanuit betrokkenheid en bezorgdheid, manifesteren in spontane hulpacties aan vluchtelingen uit Oekraïne. Maar ook in onrust en spanningen, bijvoorbeeld bij jongeren omdat ze ongelijkheid ervaren in de solidariteit die mensen tonen bij een aanslag in Frankrijk versus een aanslag in Turkije. Hoe ga je daar als sociaal professional mee om? Wat is je handelingsperspectief als je merkt dat mensen individueel of als groep geraakt worden door (de gevolgen van) wat elders in de wereld plaatsvindt of als daardoor onvrede of spanningen ontstaan? Deze deelsessie richt zich specifiek op sociaal professionals.

Annemarie van Hinsberg (KIS/Movisie) en Judith Loffeld (SOCIO)

9. Dubbele maat in de behandeling tussen groepen vluchtelingen

Oekraïense vluchtelingen hebben in Europa een andere wettelijke status dan de meeste vluchtelingen. Zij mogen 180 dagen visumvrij in Nederland verblijven, worden niet in azc's opgevangen en mogen aan het werk in Nederland. Niet alleen de wet, maar ook de manier waarop zij door de vele spontane burgerinitiatieven ontvangen worden, laten zien hoe anders zij behandeld worden dan vluchtelingen uit onder meer Syrië, Afghanistan en Eritrea. Hoe is het mogelijk dat er wettelijke verschillen bestaan tussen vluchtelingen? Hoe verschilt de wet soms van de praktijk? En wat is er nodig om als gemeente die ongelijke behandeling zo veel mogelijk te minimaliseren? In deze sessie bespreken we, onder meer aan de hand van een casus, handelingsrichtingen voor gemeenten en andere betrokken professionals.

Siham El Moussaoui  (KIS/Movisie), Sahar Noor (onderzoeker en adviseur Inclusie & Diversiteit) en KIS community

10. Buitenlandse inmenging tegen gendergelijkheid en acceptatie lhbti-personen

Turks- en Marokkaans-Nederlandse en vluchtelingenorganisaties in het Consortium Zelfbeschikking werken aan gendergelijkheid en acceptatie van lhbti-personen in hun achterban. Zij ervaren echter tegenwerking van de conservatieve regimes in Turkije, Marokko, Iran en Eritrea. Deze landen oefenen zodanig druk uit dat de vrijheid, het recht op zelfbeschikking en ook de veiligheid van veel mensen in Nederland onder druk staan. Het Consortium Zelfbeschikking bundelde met andere zelforganisaties hun krachten in de Alliantie Tegen Buitenlandse Inmenging. In deze sessie delen enkele leden hun ervaringen en aanpak, onder meer om de weerbaarheid van hun achterban te vergroten, en om de landelijke overheid te bewegen tot actief ingrijpen. We verkennen met de deelnemers wat de rol van gemeenten en professionals kan zijn om de eigen burgers te beschermen en weerbaarder te maken tegen deze buitenlandse inmenging.

Hilde Bakker (KIS/Movisie), Habib Elkaddouri (Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders) en andere leden van het Consortium Zelfbeschikking)