Kennisbank

De afgelopen tien jaar zijn de aantallen EU-migranten in ons land gestegen. Dit geldt voornamelijk voor de migranten uit Midden- en Oost-Europa. Uit een recent verschenen rapport van SEO Economisch Onderzoek wordt duidelijk dat wij deze werknemers keihard nodig hebben. Arbeidsmigranten doen vooral eenvoudig en routinematig productiewerk, waarvoor geen Nederlandse werknemers te vinden zijn. Van verdringing is dus geen sprake. En dat de economische waarde van arbeidsmigranten groot is, blijkt ook: zij dragen maar liefst 11 miljard euro bij aan ons nationaal inkomen.

KIS ontwikkelde een spel dat gemeenten en andere organisaties helpt in het maken van afwegingen in de arbeidstoeleiding van statushouders. Aan de hand van dit spel kunnen professionals die een rol spelen bij arbeidstoeleiding het gesprek aangaan en tot passende keuzes komen. 

Hoe kan de financiële en sociale zelfredzaamheid van vluchtelingen, EU-arbeidsmigranten en gezinsvormers worden vergroot? En wat kan de bijdrage van nieuwkomers zelf, de gemeente, professionals, vrijwilligers en buurtbewoners zijn? In deze publicatie heeft KIS in kaart gebracht wat de integratie van nieuwkomers in de weg staat en hoe belemmeringen op het gebied van zelfredzaamheid kunnen worden weggenomen. 

Welke initiatieven, projecten en methoden zetten gemeenten in om de integratie van EU-migranten te bevorderen? Kennisplatform Inclusief Samenleven bestudeerde het beleid van vier vooroplopende gemeenten en maakte voor de gemeenten Peel en Maas, Eindhoven, Amsterdam en Westland een factsheet.

Gemeenten die aan de slag willen met het bevorderen van integratie van EU-migranten, kunnen deze publicatie gebruiken ter informatie en inspiratie voor het ontwikkelen van integratiebeleid. De Staalkaart EU-migranten biedt goede voorbeelden op het gebied van registratie, informatie, taal, werk, samenleven en opvoeding.

Welke initiatieven, projecten en methoden zetten gemeenten in om de integratie van EU-migranten te bevorderen? Kennisplatform Inclusief Samenleven bestudeerde het beleid van vier vooroplopende gemeenten en maakte voor de gemeenten Westland, Peel en Maas, Eindhoven en Amsterdam een factsheet.

De afgelopen jaren is vaker onderzoek uitgevoerd naar de problemen waar gezinnen uit Midden- en Oost-Europa in Nederland tegenaan lopen. Daarin kwamen de vrijwilligers, die juist zo dichtbij deze gezinnen staan, echter niet aan het woord. Kennisplatform Inclusief Samenleven vroeg ze naar hun mening.

Amsterdam trekt van oudsher veel migranten. De stad wil dat deze mensen zich welkom voelen. Daarom leidt de gemeente een Europees project gericht op de verwelkoming van EU-migranten. Het Verwey-Jonker Instituut onderzocht voor de gemeente Amsterdam hoe een ‘ideaal welkomstbeleid’ eruit zou moeten zien. 

Twee scholen in Schiedam vroegen Kennisplatform Inclusief Samenleven in 2015 hoe zij de ouderbetrokkenheid van nieuwkomers uit Midden- en Oost-Europa en vluchtelingengroepen kunnen vergroten. De scholen streven vooral naar versterking van de onderwijsondersteuning van ouders thuis. 

Het aantal migranten uit Midden-, Oost, en Zuid-Europa is de afgelopen tien jaar sterk toegenomen. Een deel van hen vestigt zich (semi-)permanent in Nederland en zal hier een leven gaan opbouwen. Om dat goed te kunnen doen, hebben zij informatie en soms ook hulp bij praktische zaken nodig. Hier ligt een belangrijke rol voor gemeenten. Samen met migrantenorganisaties, maatschappelijke organisaties en werkgevers kunnen zij de nieuwkomers van relevante informatie voorzien.

EU-migranten uit Midden-, Oost- en Zuid-Europa lukt het vaak wel een bestaan op te bouwen in Nederland. De meerderheid is dan ook positief over hun leefsituatie. Toch ervaart het merendeel problemen op met name het gebied van werk, huisvesting en taal. Daarnaast blijkt het voor EU-migranten lastig om betrouwbare informatie te vinden of te krijgen over praktische zaken zoals huisvesting, arbeid(svoorwaarden), taallessen en de regels in Nederland.

In 2004 is Polen tot de EU toegetreden en sinds mei 2007 mogen Poolse arbeidsmigranten in Nederland arbeid verrichten zonder dat ze een werkvergunning nodig hebben. Sindsdien kreeg Nederland te maken met een sterke toename van het aantal arbeidsmigranten uit Polen.

Maar liefst 70 procent van Nederlandse gemeenten waar migranten uit Midden-, Oost- en Zuid-Europa wonen, ervaart knelpunten ten aanzien van deze doelgroep. Toch heeft 61 procent geen gericht beleid voor deze groep nieuwe migranten.

FORUM onderzocht in Den Haag, Rotterdam en in Noord-Limburg de ervaringen van ouders uit Polen, Roemenië en Bulgarije met de opvoeding van hun kinderen en de wijze waarop de opvoedingsondersteuning bij hen aansluit.

Uit diverse verkenningen blijkt dat het onderwijs voor kinderen van EU-arbeidsmigranten vaak niet goed verloopt. Schoolverzuim, taal- en leerachterstanden, culturele verschillen, slechte sociaaleconomische omstandigheden thuis − het zijn problemen en risicofactoren waar scholen tegenaan lopen.